Lao động làm việc tại nước ngoài tham gia bảo hiểm xã hội: Đảm bảo an sinh khi về già

Phương thức đóng linh hoạt, chủ động

Luật BHXH năm 2014, Nghị định số 115/2015/NĐ-CP ngày 11/11/2015 của Chính phủ, Thông tư số 59/2015/TT-BLĐTBXH ngày 29/12/2015 của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội quy định, về đối tượng tham gia, người đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng quy định tại Luật NLĐ Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng được áp dụng đối với các hợp đồng như: Đưa NLĐ đi làm việc ở nước ngoài với doanh nghiệp hoạt động dịch vụ đưa NLĐ đi làm việc ở nước ngoài, tổ chức sự nghiệp được phép đưa NLĐ đi làm việc ở nước ngoài; Hợp đồng đưa NLĐ đi làm việc ở nước ngoài với doanh nghiệp trúng thầu, nhận thầu hoặc tổ chức, cá nhân đầu tư ra nước ngoài có đưa NLĐ đi làm việc ở nước ngoài; Hợp đồng đưa NLĐ đi làm việc ở nước ngoài theo hình thức thực tập nâng cao tay nghề với doanh nghiệp đưa NLĐ đi làm việc theo hình thức thực tập nâng cao tay nghề; Hợp đồng cá nhân và người hưởng chế độ phu nhân hoặc phu quân tại cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài.

Ảnh minh họa

Về mức đóng và phương thức đóng BHXH bắt buộc đối với NLĐ đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng, gồm: Mức đóng hàng tháng vào quỹ hưu trí và tử tuất bằng 22% mức tiền lương tháng đóng BHXH của NLĐ trước khi đi làm việc ở nước ngoài, đối với NLĐ đã có quá trình tham gia BHXH bắt buộc; bằng 22% của 2 lần mức lương cơ sở đối với NLĐ chưa tham gia BHXH bắt buộc, hoặc đã tham gia BHXH bắt buộc, nhưng đã hưởng BHXH một lần. Phương thức đóng BHXH được thực hiện 3 tháng, 6 tháng, 12 tháng một lần, hoặc đóng trước một lần theo thời hạn ghi trong hợp đồng đưa NLĐ đi làm việc ở nước ngoài. NLĐ đóng trực tiếp cho cơ quan BHXH nơi cư trú của NLĐ trước khi đi làm việc ở nước ngoài, hoặc đóng qua doanh nghiệp, tổ chức sự nghiệp đưa NLĐ đi làm việc ở nước ngoài.

NLĐ đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng khi tạm thời bị mất việc làm được cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp làm dịch vụ đưa NLĐ đi làm việc ở nước ngoài xác nhận thì thời gian này được tạm dừng đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất. Sau thời gian tạm thời mất việc làm nếu NLĐ trở lại làm việc thì tiếp tục đóng BHXH theo quy định, không thực hiện việc đóng bù BHXH cho thời gian bị mất việc làm tạm thời.

Được hưởng lương hưu khi nghỉ việc có đủ 20 năm đóng BHXH

BHXH Việt Nam cho biết, về chế độ BHXH, NLĐ đi làm việc tại nước ngoài theo hợp đồng lao động được hưởng chế độ hưu trí và tử tuất. Theo đó, điều kiện NLĐ hưởng lương hưu hàng tháng khi nghỉ việc có đủ 20 năm đóng BHXH trở lên thì được hưởng lương hưu nếu nam đủ 60 tuổi, nữ đủ 55 tuổi; Nam từ đủ 55 tuổi đến đủ 60 tuổi, nữ từ đủ 50 tuổi đến đủ 55 tuổi và có đủ 15 năm làm nghề hoặc công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc có đủ 15 năm làm việc ở nơi có phụ cấp khu vực hệ số 0,7 trở lên; NLĐ từ đủ 50 tuổi đến đủ 55 tuổi và có đủ 15 năm làm công việc khai thác than trong hầm lò; NLĐ bị nhiễm HIV/AIDS do tai nạn rủi ro nghề nghiệp. Nếu NLĐ bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên cũng được hưởng lương hưu. Tuy nhiên, mức hưởng sẽ thấp hơn những người nghỉ hưu đúng tuổi.

Mức hưởng tính bằng tỷ lệ hưởng lương hưu nhân với mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH. Tỷ lệ hưởng lương hưu tối đa bằng 75%. Đối với người nghỉ hưu sớm do suy giảm khả năng lao động nêu trên thì mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi thì giảm đi 2%. Đối với người có thời gian đóng BHXH cao hơn số năm tương ứng với tỷ lệ hưởng lương hưu 75% thì khi nghỉ hưu, số năm đóng BHXH cao hơn số năm tương ứng với tỷ lệ hưởng lương hưu 75% còn được hưởng trợ cấp một lần, cứ mỗi năm đóng BHXH thì được tính bằng 0,5 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH. Khi hưởng lương hưu được điều chỉnh mức hưởng lương hưu theo quy định của Chính phủ, được hưởng bảo hiểm y tế do quỹ BHXH đóng.

Đối với trường hợp hưởng BHXH một lần đối với người không đủ điều kiện hưởng lương hưu như: Đủ tuổi hưởng lương hưu mà chưa đủ thời gian đóng BHXH tối thiểu và không tiếp tục tham gia BHXH tự nguyện; Sau một năm nghỉ việc mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH và không tiếp tục đóng BHXH; Ra nước ngoài để định cư; Người đang bị mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng như ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao nặng, nhiễm HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS và những bệnh khác mất sức lao động từ 81% trở lên và không có khả năng phục hồi. 

Về chế độ tử tuất, thân nhân của NLĐ được hưởng mai táng phí khi NLĐ đang đóng BHXH mà đã có thời gian đóng từ đủ 12 tháng trở lên; Mức trợ cấp mai táng bằng 10 lần mức lương cơ sở tại tháng mà NLĐ chết. Đối với trợ cấp tuất hàng tháng, thân nhân được hưởng nếu thân nhân đủ điều kiện và NLĐ đã đóng BHXH đủ 15 năm trở lên nhưng chưa hưởng BHXH một lần. Mức trợ cấp tuất hằng tháng đối với mỗi thân nhân bằng 50% mức lương cơ sở; trường hợp thân nhân không có người trực tiếp nuôi dưỡng thì mức trợ cấp tuất hằng tháng bằng 70% mức lương cơ sở. Đối với trợ cấp tuất một lần, thân nhân được hưởng thuộc một trong các trường hợp như: NLĐ chết không thuộc các trường hợp thân  nhân được hưởng trợ cấp tuất hàng tháng; NLĐ chết thuộc một trong các trường hợp thân nhân được  hưởng trợ cấp tuất hàng tháng nhưng không có thân nhân đủ điều kiện; Thân nhân thuộc diện hưởng trợ cấp tuất hằng tháng có nguyện vọng hưởng trợ cấp tuất một lần (trừ trường hợp con dưới 06 tuổi, con hoặc vợ hoặc chồng mà bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên); 

Mức trợ cấp tuất một lần đối với thân nhân của NLĐ đang tham gia BHXH được tính theo số năm đã đóng BHXH, cứ mỗi năm tính bằng 1,5 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho những năm đóng BHXH trước năm 2014; bằng 2 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho các năm đóng BHXH từ năm 2014 trở đi; mức thấp nhất bằng 3 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH.