Khó “tự hào” khi Việt Nam số 1 Đông Nam Á và thứ ba Châu Á về sử dụng bia, rượu

Đại biểu Phạm Trọng Nhân (đoàn Bình Dương) 

Xoay quanh dự án luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia, các ĐBQH đã bày tỏ quan điểm của mình tại phiên thảo luận dự án luật này ở hội trường ngày 16/11. Nhiều đại biểu đã có bài phát biểu rất đáng chú ý. 

"Thật khó có thể tự hào với vị trí nước ta đứng đầu Đông Nam Á, thứ ba châu Á về bia, rượu. Phải chăng một phần nguyên nhân của “thành tích” này xuất phát từ “nỗ lực” của ngành bia, rượu, bởi thật dễ dàng tìm thấy bia, rượu ở mọi lúc, mọi nơi từ các cửa hàng tạp hóa, quán ăn đến các nhà hàng sang trọng", ĐB Phạm Trọng Nhân (đoàn Bình Dương) nói.

Ông Nhân nhận định, theo Ủy ban ATGTQG, mỗi ngày tai nạn giao thông liên quan đến rượu bia gây tổn thất hàng trăm tỷ đồng, chưa kể những hậu quả nặng nề cho xã hội là không thể đo đếm được. Quảng cáo bia, rượu với những mỹ từ như “hào khí ngàn năm” “chung một đam mê”, “chất men thành công” dễ làm người nghe lầm tưởng, vì thế theo ông Nhân, từ những lý do trên, "việc quảng cáo bia, rượu phải bị cấm trong tất cả các chương trình trên báo nói, báo hình, báo điện tử, mạng xã hội chứ không chỉ riêng các chương trình thể thao, văn hóa, sân khấu điện ảnh dành cho thiếu nhi", ông Nhân nhấn mạnh. 

Cũng theo ông Nhân, mỗi năm bia, rượu đã gây tổn thất nặng nề về kinh tế, xã hội. Không ít ý kiến cho rằng, nguyên nhân là do người sử dụng lạm dụng và ngành rượu, bia dường như không hề liên quan. “Có vô can không khi bia, rượu là vòng tròn luẩn quẩn của đói nghèo, bệnh tật, của bạo lực, bạo hành? Phản biện là cần thiết nhưng đến mức nếu cho rằng việc thông qua Dự án Luật này là khai tử ngành rượu bia thì hãy một lần đặt mình vào hoàn cảnh gia đình có người nghiện rượu, nợ nần chồng chất, bạo hành hay thử một lần lắng nghe tiếng khóc của người vợ mất chồng, con mất cha do uống rượu gây ra”, vị đại biểu nói.

Kết thúc phần phát biểu, vị Đại biểu này nhấn mạnh, chúng ta chọn bảo vệ sức khỏe của nhân dân hay nguồn thu do sản xuất rượu, bia mang lại? Việc phòng, chống tác hại của rượu, bia phải được thực hiện triệt để. Dự án án Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia cần đươc xây dựng chặt chẽ, không có cài cắm lợi ích, đánh tráo khái niệm vì tổn thất do tác hại của bia, rượu là quá lớn.

Đại biểu Trần Quang Chiểu (đoàn Nam Định)

Còn ĐB Trần Quang Chiểu- Uỷ viên thường trực Uỷ ban Tài chính Ngân sách (đoàn Nam Định) đồng tình với nhiều nội dung của dự thảo luật, tuy nhiên cần có những chế tài cụ thể mạnh mẽ hơn nhằm kiểm soát việc sản xuất bia, rượu không đảm bảo, kiểm soát tình trạng sử dụng rượu bia không chỉ gây ảnh hưởng cho người uống, mà còn cả cộng đồng, xã hội.

Về nội dung, ông Chiểu đề nghị cơ quan thẩm tra cần nắm rõ rượu và bia là hai sản phẩm hàng hóa hoàn toàn khác nhau, không nên đồng nhất xử phạt các chế tài giống nhau là trái với quy định của pháp luật. "Về tên gọi của luật là “Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia” chẳng khác nào khẳng định rượu và bia là hoàn toàn có hại. Từ đó, có thể gây ra hiểu nhầm không đáng có”, ông Chiểu nói.

Từ sự hiểu nhầm có thể xảy ra, ĐBQH Trần Quang Chiểu nói về văn hóa lâu đời của người Việt khi cúng tổ tiên đều có bát cơm thơm, chén rượu mời tổ tiên, hay khách đến nhà thể hiện sự hiếu khách bằng chén rượu nhạt…
“Với mục đích của luật là bảo vệ sức khỏe nhân dân, chính vì thế đối tượng chịu tác động chính của luật là người sản xuất phải đảm bảo chất lượng và người tiêu dùng phải có ý thức. Do vậy, tên luật cần hướng đến hành vi của người sản xuất và người sử dụng vì bản thân sản phẩm không có hại. Do đó, tôi đề nghị nên đặt tên của luật là “Luật Kiểm soát đồ uống có cồn” hoặc “Luật Phòng, chống tác hại đồ uống có cồn”, ông Chiểu nói.

Bộ trưởng Y tế giải trình một số vấn đề đại biểu quan tâm 

Trong luật không có một từ nào là cấm uống rượu, bia 

Giải trình một số vấn đề đại biểu quan tâm, Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến nhấn mạnh những ý kiến đóng góp của các đại biểu đều xác đáng ở những góc cạnh khác nhau và Ban soạn thảo sẽ nghiên cứu, tiếp thu trên tinh thần ban hành chính sách là “vấn đề nào có lợi cho dân thì làm ở mức cao nhất, không có lợi cho dân thì không làm”.

Nhấn mạnh đây là luật khó, Bộ trưởng Bộ Y tế cho biết có những sự “đối đầu” giữa mong muốn luật bảo vệ sức khỏe con người tối đa và các nhà sản xuất, kinh doanh cũng muốn doanh thu, lợi nhuận. Luật này ra đời tiếp cận ở góc cạnh sức khỏe nhiều hơn, và phải khả thi. Kinh nghiệm của quốc tế cho thấy, giải pháp hạn chế tác hại của rượu, bia là giảm tính sẵn có của đồ uống này, tăng thuế tiêu thụ đặc biệt và kiểm soát quảng cáo. “Hiện nay phải đặt lên bàn cân giữa cái lợi về kinh tế và lợi về an sinh xã hội, sức khỏe con người”, Nữ Bộ trưởng nhấn mạnh.

Trước nhiều ý kiến khác nhau về tên gọi của dự án luật, Bộ trưởng Bộ Y tế đề nghị giữ tên theo phương án số 1. Bởi đây vừa là quan điểm, vừa dễ hiểu, đơn giản và chỉ phòng chống tác hại của rượu, bia trong quá trình sản xuất, kinh doanh, tiêu thụ và cách uống chứ không ảnh hưởng đến văn hóa rượu, bia. “Không có nghĩa là khi luật này ban hành thì tất cả đều cấm rượu, bia. Trong luật này không có một từ nào là cấm uống rượu, uống bia” – bà Nguyễn Thị Kim Tiến một lần nữa nhấn mạnh và cho biết Ban soạn thảo sẽ tiếp thu, chỉnh sửa để tiếp tục trình Quốc hội.