Kết hợp vi nội soi và vi phẫu điều trị các u sàn sọ

Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM (BV ĐHYD TPHCM) vừa phẫu thuật thành công cho người bệnh Đ.T.Đ. (57 tuổi, ngụ tại Khánh Hòa). Người bệnh đã phẫu thuật lần vào đầu năm 2020 với chẩn đoán u tuyến yên xâm lấn sàn sọ giữa, xoang hang 2 bên, hố sọ sau. Người bệnh đã được phẫu thuật nội soi lấy hầu hết các tổn thương vùng sàn sọ giữa, giải phóng được các cấu trúc thần kinh bị chèn ép trước đó như dây thần kinh thị, thân não. Sau phẫu thuật, người bệnh được theo dõi và kiểm tra MRI liên tục. Gần đây khối u tiến triển, xâm lấn nhiều hơn vào hố sọ sau, xoang hang và hố thái dương 2 bên, các dây thần kinh sọ thấp gây các triệu chứng đau đầu, chóng mặt, ù tai.

Người bệnh được chỉ định phẫu thuật nội soi và vi phẫu để lấy toàn bộ tổn thương, đồng thời tái tạo phần sàn sọ do khối u xâm lấn. Ca mổ kéo dài 4 tiếng, sau đó người bệnh sẽ được theo dõi hậu phẫu để loại trừ các biến chứng nặng như: nhiễm trùng, viêm màng não, xuất huyết não, rò dịch não tuỷ… Sau phẫu thuật, người bệnh ổn định, tỉnh táo, triệu chứng đau đầu giảm nhiều, không có tổn thương thần kinh sọ, không có rò dịch não tuỷ qua mũi sau mổ. Dự kiến, người bệnh sẽ được ra viện sớm sau mổ 7-10 ngày.

U sàn sọ là gì?

TS BS. Nguyễn Minh Anh – Trưởng khoa Ngoại Thần kinh BV ĐHYD TPHCM cho biết, u sàn sọ gồm nhiều loại khác nhau, phát triển ở vị trí sàn sọ là nơi tiếp giáp giữa não bên trên với các cấu trúc dưới não bên dưới (hệ thống xoang mũi, ổ mắt, hố sọ giữa, hố sọ sau). Các khối u sàn sọ thường gặp gồm: u màng não, u nguyên bào thần kinh khứu giác, u tuyến yên, u dây sống, u sọ hầu, u xương và sụn xương, các ung thư của xoang cạnh mũi.

U sàn sọ có thể gồm các khối u lành tính hoặc ác tính di căn từ nơi khác tới. Trên thế giới, tỉ lệ mắc loại u này khoảng 6.2/100.000 dân mỗi năm, tại Việt Nam chưa có số liệu cụ thể.

Triệu chứng của các khối u sàn sọ thường rất đa dạng, tuỳ thuộc vào kích thước, vị trí đặc thù, mức độ xâm lấn của các khối u với các cấu trúc xung quanh. Người bệnh thường chỉ được phát hiện khi đi tầm soát sức khoẻ. Các biểu hiện thông thường của bệnh có thể gặp phải như: tổn thương chèn ép thần kinh gây đau đầu, mờ mắt, nhìn đôi, nuốt khó hoặc sặc khi ăn uống, tê bì vùng mặt 1 hoặc 2 bên, tê/ yếu chi tiến triển theo thời gian; rối loạn nội tiết do suy hệ dưới đồi - tuyến yên gây mệt mỏi, ăn kém, sút cân, tiểu nhiều…; các tổn thương vùng thấp dưới sàn sọ gây nghẹt mũi, chảy máu mũi, mất mùi…

Kết hợp vi nội soi và vi phẫu điều trị các u sàn sọ

Theo ThS BS. Phạm Thanh Bình – Khoa Ngoại Thần kinh BV ĐHYD TPHCM, đối với các tổn thương sàn sọ lớn, phức tạp, lan tới cả trên và dưới sàn sọ, việc tiếp cận khối u bằng cả vi phẫu và vi phẫu thuật giúp các bác sĩ có thể tối ưu hoá góc nhìn, tiếp cận tổn thương từ nhiều hướng để có thể lấy bỏ tối đa tổn thương đồng thời tăng tính an toàn cho người bệnh. Đường mổ nhỏ, ít ảnh hưởng đến thần kinh, vận động của người bệnh, có thể lấy các hết mô tổn thương, thời gian mổ khoảng 3-4 tiếng, ít tổn thương mô lành… Ngay sau mổ, người bệnh có thể đi lại, ăn uống bình thường.

Phương pháp phẫu thuật nội soi qua mũi - xoang lấy các tổn thương sàn sọ là một phương pháp mới, ngày càng được phát triển và mở rộng trong việc tiếp cận nhiều tổn thương khó mà trước kia không thể phẫu thuật: u hốc mắt, u vùng xương bản vuông… Với xu hướng phát triển nội soi sàn sọ trên thế giới, kĩ thuật này đã được các Bác sĩ khoa Ngoại Thần kinh thực hiện ngày càng nhiều trong hơn 10 năm qua, chứng minh được tính hiệu quả và an toàn của phương pháp này.

Trước khi trải qua phẫu thuật khối u nền sọ, người bệnh thường cần được khám toàn trạng, chụp MRI sọ não, đánh giá mức độ xâm lấn của khối u. Người bệnh được khám tiền mê, đánh giá toàn trạng, vệ sinh vùng mổ trước 1 ngày. Ngay trước khi mổ, người bệnh được tiêm kháng sinh dự phòng. Trong qua trình phẫu thuật, hầu hết người bệnh sẽ được gắn thiết bị định vị khối u, các thiết bị theo dõi điện sinh lý thần kinh để theo dõi liên tục sự toàn vẹn của hệ thống thần kinh, các dây thần kinh sọ não trong mổ, nhằm cảnh báo và hạn chế tối đa tổn thương thần kinh cho người bệnh trong suốt quá trình phẫu thuật.