Hướng tới phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 4 tuổi

Thông tin trên được đưa ra tại Hội nghị Đánh giá kết quả 10 năm thực hiện Phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em 5 tuổi, sơ kết 2 năm thực hiện Đề án Phát triển Giáo dục Mầm non giai đoạn 2018-2025, triển khai Nghị định số 105/2020/NĐ-CP ngày 8/9/2020 của Chính phủ quy định chính sách phát triển giáo dục mầm non do Bộ GD&ĐT tổ chức ngày 21/10.

Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Ngô Thị Minh cho biết, Đề án PCGDMNTE 5 tuổi được Chính phủ phê duyệt năm 2010 với mục tiêu: Bảo đảm hầu hết trẻ em 5 tuổi ở mọi vùng miền được đến lớp để thực hiện chăm sóc, giáo dục 2 buổi/ngày, đủ 1 năm học; nhằm chuẩn bị tốt về thể chất, trí tuệ, tình cảm, thẩm mỹ, tiếng Việt và tâm lý sẵn sàng đi học, bảo đảm chất lượng để trẻ em vào lớp 1.

Hơn 10 năm qua, Việt Nam đã thực hiện thành công các mục tiêu PCGDMNTE 5 tuổi, tạo nên diện mạo mới đối với GDMN. Mạng lưới trường lớp mầm non được củng cố, mở rộng và phân bố đến hầu hết các địa bàn dân cư xã, phường, thôn, bản. Mỗi phường xã có ít nhất 1 trường mầm non công lập. Đến nay, tổng số trường tăng khoảng trên 2.600 trường so với năm 2010. Cả nước hiện có 201.605 phòng học, số phòng học được xây mới trong 10 năm là 105.639 phòng, trong đó 156.642 phòng kiên cố (chiếm tỷ lệ 77,7%, tăng 28,3%); đồ dùng đồ chơi tối thiểu được trang bị ở hầu hết các lớp 5 tuổi.

Từ khi triển khai PCGDMNTE 5 tuổi, chất lượng phòng học thay đổi theo hướng tích cực, đảm bảo 1 phòng/lớp mẫu giáo 5 tuổi. Từ phòng học tạm, tranh tre, nứa, lá, đến nay hầu hết phòng học cho trẻ em mẫu giáo 5 tuổi đã được đầu tư kiên cố, bán kiên cố. Số lượng phòng học xây mới, số phòng học kiên cố tăng, số phòng bán kiên cố, phòng học tạm giảm từng năm. Đội ngũ giáo viên mầm non (GVMN) được nâng cao cả về số lượng và chất lượng, chế độ chính sách được đảm bảo. Toàn ngành hiện có 364.776 GV, tăng 148.072 GV so với trước; tỷ lệ giáo viên/lớp đạt 1,82 GV/lớp.

GVMN từ chỗ phần lớn chưa được hưởng chế độ của viên chức mà chỉ được chi trả theo hợp đồng lao động với mức lương thấp, thậm chí có nơi GVMN chỉ được chi trả bằng thóc lúa, cuộc sống bấp bênh, thì đến nay tất cả GVMN đều được hưởng chế độ chính sách như viên chức nhà nước.

Tổng số trẻ mầm non được đến trường là 5.306.501 trẻ em (tăng 1.535.018 trẻ so với năm học 2010-2011), trong đó, 1.637.266 trẻ mẫu giáo 5 tuổi (tăng 333.489 trẻ). Năm 2019, tỷ lệ huy động trẻ em 5 tuổi đạt 99,6% (tăng 3,56% so với năm 2011). Tỷ lệ trẻ em mẫu giáo 5 tuổi hoàn thành Chương trình giáo dục mầm non đạt 99,9% (tăng 21,3%). Tỷ lệ trẻ em mẫu giáo được học 2 buổi/ngày đạt 99% (tăng 21,3%).

Ngoài ra, tỷ lệ suy dinh dưỡng của trẻ em trong các cơ sở giáo dục mầm non giảm dần qua các năm, tỷ lệ thừa cân béo phì được khống chế. Trẻ em mẫu giáo có hoàn cảnh khó khăn được Nhà nước hỗ trợ tiền ăn trưa. Trẻ em có hoàn cảnh khó khăn, trẻ khuyết tật được quan tâm phát hiện sớm, can thiệp sớm và học hòa nhập, góp phần nâng cao tỷ lệ huy động trẻ em đến trường.

Theo ông Nguyễn Bá Minh, Vụ trưởng Vụ Giáo dục mầm non (Bộ GD&ĐT), góp phần thực hiện tốt phổ cập giáo dục mầm non sau 10 năm phải kể đến công tác tuyên truyền và sự tham gia tích cực của cộng đồng.

Trong giai đoạn 2011-2019, nhiều tổ chức, cá nhân hiến đất để xây dựng trường mầm non. "Nhiều già làng, trưởng bản xem việc PCGDMNTE là một niềm tự hào. Nhiều bà con ở vùng sâu vùng xa, tuy kinh tế không phải tốt lắm nhưng đã bán cả nhà và đất để xây trường. Hay nhờ sự chung tay, góp sức của toàn xã hội, phụ huynh tổ chức nấu ăn ở những nơi không có cô cấp dưỡng để cố gắng huy động các cháu học được 2 buổi/ngày ở vùng khó khăn", ông Minh nói.

Tuy nhiên, bên cạnh đó vẫn còn một số hạn chế, bất cập, như: Tỷ lệ huy động trẻ các độ tuổi có sự chênh lệch đáng kể giữa các vùng, miền; tỷ lệ huy động trẻ mẫu giáo 3, 4 tuổi nhiều địa phương còn thấp.

Cùng với đó, tình trạng thiếu giáo viên vẫn chưa được khắc phục, tỷ lệ giáo viên/lớp còn thấp đối với một số tỉnh: Đồng bằng sông Cửu Long, Tây Nguyên, Bắc Trung bộ và duyên hải miền Trung. Việc triển khai chế độ chính sách đối với giáo viên hợp đồng lao động vẫn còn chậm.

Theo báo cáo từ các địa phương, năm học 2019-2020, cả nước thiếu 45.242 giáo viên trong các cơ sở giáo dục mầm non công lập (sau khi đã được bổ sung 20.300 biên chế). Đội ngũ thiếu dẫn đến áp lực nặng nề hơn đối với giáo viên đứng lớp, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn, hạn chế trong nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ.

Thứ trưởng Ngô Thị Minh cho biết, nhiệm vụ trọng tâm trong giai đoạn tới của GDMN đó là thực hiện tốt đầu tư cơ sở vật chất trường lớp. Tuyển dụng đủ số lượng và nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, đảm bảo các điều kiện nhằm duy trì và nâng cao chất lượng PCGDMNT 5 tuổi. Thường xuyên kiểm tra, đôn đốc, tháo gỡ khó khăn vướng mắc ở cơ sở đối với công tác đạt chuẩn PCGDMNT 5 tuổi. Tăng cường công tác giáo dục đạo đức lối sống, kỹ năng nghề nghiệp, năng lực xử lý tình huống cho giáo viên, giảm thiểu và chấm dứt nạn bạo hành trẻ.

"Tới đây, Vụ GDMN sẽ chủ trì, phối hợp các bộ ngành, đơn vị xây dựng trình Chính phủ Đề án PCGDMNTE 4 tuổi. Các địa phương xây dựng Kế hoạch, xác định giải pháp và lộ trình triển khai thực hiện Đề án PCGDMN cho trẻ em 4 tuổi vững chắc, đảm bảo chất lượng. Đặc biệt, tham mưu chính quyền địa phương khẩn trương tuyển dụng giáo viên còn thiếu theo định mức để kịp thời đáp ứng quy mô trường, lớp và nhu cầu chăm sóc giáo dục trẻ mầm non", bà Minh cho hay.