Học hướng nghiệp để tìm được công việc phù hợp

PGS.TS Đinh Thị Kim Thoa - Giảng viên cao cấp trường Đại học Giáo dục - Đại học Quốc gia Hà Nội đã chia sẻ về chương trình hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp 2018 sẽ được triển khai đối với HS phổ thông trong năm học tới.

Hướng nghiệp vô cùng quan trọng với mỗi cá nhân trong xã hội. Nhà trường là nơi thực hiện chương trình giáo dục hướng nghiệp cho HS tốt nhất bởi triển khai có hệ thống và đáng tin cậy. Và, với một chương trình giáo dục phổ thông (GDPT), chúng ta làm để dạy cho HS điều này hay khác cũng nhằm mục đích cho mỗi cá nhân lựa chọn được nghề phù hợp với bản thân, sống được bằng nghề, tự hào về nghề là điều rất quan trọng. Chương trình GDPT của đất nước nào, thời kỳ nào đều có nội dung hướng nghiệp và chuẩn bị cho HS sau khi ra trường có thể tiếp cận được với nghề. 

Tuy nhiên, làm thế nào để chương trình đó thực sự hiệu quả và có ý nghĩa đối với mỗi cá nhân, đó là điều các nhà giáo dục luôn phải tư duy. Hướng nghiệp rất quan trọng nhưng để làm hiệu quả là không dễ. Cho nên, các nhà hướng nghiệp hết sức đau đáu để đi tìm cách thức, con đường tốt nhất cho HS. 

Trong chương trình GDPT 2018, một trong những hướng đổi mới là làm thế nào để nâng cao hơn nữa giáo dục hướng nghiệp và cao nhất là khởi nghiệp. Bây giờ tất cả các môn học và nhiệm vụ giáo dục đều giữ vai trò, trách nhiệm thực hiện những nội dung liên quan đến hướng nghiệp cho HS. Đơn cử, giáo viên Ngữ văn, ngoài dạy kiến thức văn học, cảm thụ văn học thì thầy cô cũng phải tích hợp vào môn học của mình những nghề nghiệp liên quan đến sử dụng nhiều kiến thức văn học.

Theo chương trình GDPT 2018, hoạt động trải nghiệm hướng nghiệp được đề cập đến một cách toàn diện hơn về các nội dung giáo dục hướng nghiệp. Sách giáo khoa (SGK) của chương trình sẽ giúp HS khám phá và hiểu bản thân mình, biết có hứng thú, năng lực, sở thích gì. Và cùng với đó là phải giới thiệu và cho HS tham quan, trải nghiệm thế giới nghề nghiệp trong điều kiện của nhà trường. Qua đó, HS sẽ nhận thấy những năng lực, sở thích, điều kiện hoàn cảnh của mình để có định hướng chọn nghề phù hợp; hoặc, nếu như em HS thích nghề này nhưng năng lực chưa tới thì giáo viên giúp các em lập kế hoạch học tập, rèn luyện để có thể đạt được mong muốn.

Chương trình trải nghiệm, hướng nghiệp còn có nội dung đưa HS đi trải nghiệm thực tiễn, gặp gỡ các nghệ nhân. Ngoài ra, trong giáo dục STEM định hướng nghề nghiệp, sẽ có những môn học mang tính tích hợp để HS cùng trải nghiệm, triển khai các dự án, có kế hoạch khởi nghiệp trong tương lai.

Năm 2020, bộ SGK trải nghiệm, hướng nghiệp đã bắt đầu được viết cuốn chiếu. Theo đó, bậc tiểu học có tên gọi Hoạt động trải nghiệm, bậc THCS và THPT là Hoạt động trải nghiệm, hướng nghiệp. Vì SGK giới hạn về số trang, trong khi thời gian thực hiện hướng nghiệp có 4 nội dung (sinh hoạt dưới cờ, sinh hoạt lớp, hoạt động giáo dục theo chủ đề, hoạt động câu lạc bộ) nên việc tổ chức thực hiện giáo dục hướng nghiệp vẫn còn hạn chế. Để hỗ trợ cho các nhà trường thực hiện tốt nhiệm vụ quan trọng này, tôi cùng các tác giả của Công ty Cổ phần Phát hành sách giáo dục - Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam đã biên soạn bộ sách Giáo dục hướng nghiệp cho HS từ lớp 6 đến lớp 12, đề cập sâu về hướng nghiệp - khởi nghiệp. 

Theo kế hoạch, ra Tết Nguyên đán 2021, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam sẽ phân phối đến các nhà trường và hiệu sách để phục vụ giáo viên, HS.

Để bộ sách này đến được với HS và cảm nhận tốt, phụ thuộc rất nhiều vào sự nhiệt tình, tâm huyết của giáo viên trong việc tổ chức các hoạt động trên lớp để giúp các em khai thác, khám phá được thế giới nghề nghiệp cũng như có những định hướng cho bản thân sau này.