Hà Nội cấm xe máy vào năm 2030: Căn cứ nào, liệu có khả thi?

Để có thể thực hiện lộ trình cấm xe máy ở nội đô vào năm 2030, Hà Nội sẽ thực hiện hàng loạt biện pháp như thu phí phương tiện ở một số khu vực vào giờ cao điểm; tập trung đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông, phát triển vận tải công cộng khối lượng lớn, mở rộng mạng lưới xe buýt…

Số lượng xe máy trên địa bàn Hà Nội hiện quá lớn và rất nhiều trong số đó thiếu an toàn do đã lưu hành lâu năm.

Thừa nhận bất cứ đô thị nào trên thế giới đều phải có những chính sách để quản lý phương tiện giao thông cho phù hợp với điều điện cơ sở hạ tầng, Giám đốc Sở Giao thông Vận tải Hà Nội Vũ Văn Viện cho rằng, tốc độ tăng phương tiện giao thông hiện rất lớn (10%/năm với ôtô, kết cấu hạ tầng đường bộ chỉ tăng 3-4%/năm, quỹ đất dành cho giao thông hàng năm tăng chưa đến 1%), không tương xứng với sự phát triển phương tiện, dẫn đến ùn tắc giao thông ngày càng gia tăng. Đặc biệt, tình trạng ô nhiễm môi trường ngày càng báo động với khí thải của phương tiện giao thông chiếm đến 70%.

Những toan tính để dẹp bỏ xe máy

Khẳng định Hà Nội có đầy đủ căn cứ pháp lý để có thể triển khai hạn chế xe máy, theo ông Vũ Văn Viện, Giám đốc Sở Giao thông Vận tải Hà Nội, quản lý phương tiện giao thông để đáp ứng nhu cầu đi lại của nhân dân, giảm ùn tắc giao thông, giảm ô nhiễm môi trường là những nội dung quan trọng đã được Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo.

Hơn nữa, Hội đồng Nhân dân thành phố cũng đã có Nghị quyết 06/2015/NQ-HĐND ban hành ngày 1/12/2015 về chương trình mục tiêu nhằm giảm ùn tắc giao thông đến năm 2020. Dự kiến, trong kỳ họp Hội đồng Nhân dân thành phố vào tháng Bảy tới sẽ ban hành Nghị quyết chuyên đề về quản lý phương tiện giao thông.

Đề cập lộ trình đến 2030 sẽ hạn chế xe máy đi vào khu vực nội đô, ông Viện quả quyết, Hà Nội có đủ điều kiện để hoàn thành cơ bản kết cấu hạ tầng giao thông đồng thời phát triển hệ thống giao thông công cộng đáp ứng cơ bản nhu cầu đi lại của nhân dân; giảm dần việc sử dụng phương tiện giao thông cá nhân trong đó chủ yếu là xe máy.

Lý giải rõ hơn, Giám đốc Sở Giao thông Vận tải Hà Nội cho biết, thời gian từ nay đến 2030, với việc đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông, vận tải giao thông công cộng khối lượng lớn như đường sắt đô thị, các tuyến đường BRT, nâng cao chất lượng vận tải khách công cộng..., thành phố cơ bản đáp ứng được cầu đi lại của nhân dân trong khu vực nội thành cũng như đảm bảo kết nối với các tỉnh, thành khác, tạo điều kiện thuận lợi cho nhân dân sử dụng các phương tiện giao thông, qua đó hạn chế phương tiện giao thông cá nhân, từ đó tổ chức được việc dừng hoạt động của xe máy lưu thông vào nội đô.

Giám đốc Sở Giao thông Vận tải Hà Nội  Vũ Văn Viện cho rằng đến năm 2030 Hà Nội sẽ đủ điều kiện dừng hoạt động xe máy đi vào khu vực nội đô.

“Lộ trình này có thời gian tương đối dài để các doanh nghiệp, mọi tầng lớp nhân dân từng bước thay đổi thói quen đi lại của mình, để đến năm 2030 Hà Nội sẽ đủ điều kiện dừng hoạt động xe máy đi vào khu vực nội đô,” ông Viện cho biết.

Đưa ra các biện pháp đồng bộ thực hiện, theo ông Viện, Hà Nội không quản lý phương tiện biện pháp hành chính mà chủ yếu sử dụng bằng biện pháp kinh tế để điều chỉnh mức độ mua và sở hữu phương tiện giao thông, hạn chế số lượng tham gia giao thông phù hợp với điều kiện cơ sở hạ tầng.

Theo đó, Đề án sẽ nghiên cứu để hạn chế phương tiện giao thông vào một số khu vực dễ gây ùn tắc giao thông bằng biện pháp kinh tế là thu phí các phương tiện tham gia giao thông vào một số khu vực.

Hiện chưa có quy định về loại phí này, trong dự thảo Nghị quyết mới nêu để Hội đồng Nhân dân thành phố thống nhất về mặt chủ trương, Sở sẽ tham mưu cho Ủy ban Nhân dân thành phố xây dựng thành những đề án, chương trình cụ thể để xác định khu vực, tuyến đường nào cần phải thu phí, thu phí vào giờ nào để điều tiết một phần lượng phương tiện không cần thiết đi qua khu vực này vào một khoảng thời gian nhất định trong ngày để giảm ùn tắc giao thông, giúp cho việc vận hành ngày càng tốt hơn.

Vận tải công cộng liệu có kham nổi?

Trả lời cho câu hỏi mà lâu nay mỗi khi nhắc tới việc cấm xe máy thì người dân sẽ đi lại bằng gì? ông Viện cho biết, vận tải khách công cộng trên địa bàn Hà Nội hiện mới đáp ứng được 14-15% nhu cầu đi lại của người dân. Tuy nhiên, theo quy hoạch, đến năm 2030, loại hình này sẽ đáp ứng được 50-55%, đặc biệt tại khu vực nội thành mạng lưới xe buýt sẽ bao phủ, phục vụ tốt nhu cầu di lại của nhân dân để tương ứng với việc giảm phương tiện giao thông cá nhân.

Ngoài ra, Hà Nội đang triển khai đồng bộ một số giải pháp như tập trung xây dựng theo quy hoạch 8 tuyến đường sắt đô thị; đầu tư tuyến các tuyến buýt nhanh BRT theo quy hoạch; xây dựng đề án mở rộng mạng lưới, nâng cao chất lượng xe buýt tạo điều kiện để người dân tiếp cận với xe buýt thuận tiện hơn; phát triển mạng lưới điểm đỗ, các điểm giao thông tĩnh để phục vụ kết nối giao thông cá nhân với phương tiện giao thông công cộng…

“Hà Nội cũng đang quyết tâm cao để triển khai đồng bộ 8 tuyến đường sắt đô thị theo quy hoạch, để kết nối và nâng cao hiệu quả cả hệ thống mạng lưới thì mới phát huy được hiệu quả. Khi có mạng lưới đồng bộ vào năm 2030, nhu cầu sử dụng phương tiện vận tải công cộng sẽ được người dân ưu tiên lựa chọn,” ông Viện tin tưởng.

Đặt nghi ngờ lộ trình cấm xe máy hoàn toàn có thể bị phá sản khi thời gian qua hạ tầng giao thông công cộng đặc biệt là các tuyến đường sắt đô thị liên tục bị chậm tiến độ, người đứng đầu Sở Giao thông Vận tải bày tỏ quan điểm, các tuyến đường sắt đô thị Hà Nội vẫn đang triển khai theo quy hoạch, một số tuyến có thể chậm hơn so với thời điểm đưa vào nhưng tổng thể đến năm 2030 về cơ bản vẫn đúng theo lộ trình.