Tôn vinh tác phẩm được thời gian thử thách

Mỗi tác phẩm, dịch phẩm đoạt giải, cũng như mỗi tựa sách trong Tủ sách Khuyến đọc là một thông điệp ý nghĩa mà Hội đồng trao giải và Hội đồng xét giải muốn gửi gắm đến đông đảo công chúng. Hầu hết các tác phẩm và dịch phẩm đoạt giải năm nay đã gây xúc động và tạo sự chú ý lớn của cho những người tham dự.

Đọc sách để khai minh chính mình

Buổi công bố Giải Sách Hay (GSH) cũng là dịp để những người Việt tâm huyết trên khắp mọi miền cùng ngồi lại với nhau và cùng chia sẻ, bàn bạc nhằm hướng đến những giải pháp thiết thực để góp phần lan tỏa những cuốn sách hay, sách quý thật sự rộng rãi trong xã hội, đồng thời cũng khuyến khích nhấn mạnh vai trò của sách được sâu rộng hơn trong xã hội hiện nay.

Nhìn lại lịch sử khai minh của nhân loại, có thể thấy rằng sách luôn giữ một vai trò rất quan trọng. Hàng trăm năm trước, dân tộc Nhật Bản với công cuộc “Duy Tân Minh Trị” đã nêu cao chủ trương “Hòa thần Dương khí” (Tinh thần Nhật Bản, Tinh hoa phương Tây), nhằm đưa tất cả những quyển sách quý của thế giới trong hầu hết các lĩnh vực đến với mọi người dân.

Đối với người Nhật, đọc sách chính là để khai minh chính mình và khai minh dân tộc mình.

Còn ở Việt Nam, chính nhờ có sách mà những tư tưởng tiến bộ của các nhà khai sáng như Jean-Jacques Rousseau, Voltaire… đã được lan tỏa trong cuộc cách mạng Duy Tân và thổi bùng ngọn lửa “chấn dân khí, khai dân trí, hậu dân sinh”.

Buổi lễ công bố sách hay thu hút đông đảo giới tri thức tham dự

Trong bối cảnh xã hội Việt Nam ngày nay, mối liên kết giữa “sách” và “khai minh” lại càng trở nên chặt chẽ hơn bao giờ hết. Bởi trong một thời đại đầy biến động, khi mà chúng ta ngoài trông đợi vào vai trò của nhà trường, của những người thầy… thì vai trò “tướng tiên phong” của sách trong công cuộc khai minh mỗi người và khai minh xã hội lại càng rõ nét. Bởi để có được những ngôi trường khai minh, những người thầy khai minh là một hành trình dài và vất vả. Nhưng chúng ta lại có thể bắt đầu ngay với sách.

Tuy nhiên, trong thời đại thông tin hỗn loạn, sách và tri thức ngập tràn cũng như và các giá trị đạo đức văn hóa bị xói mòn, quả thật là không dễ để tìm ra những cuốn sách có giá trị khai minh giữa bể sách mênh mông và ngày càng trở nên “vàng thau lẫn lộn” này.

Sách hay – màng lọc tri thức

Từ những trăn trở đó, Dự án Sách Hay và Giải thưởng Sách Hay đã ra đời với mong muốn “Góp phần nâng cao dân trí và khai minh xã hội thông qua các hoạt động đa dạng liên quan đến sách hay”. Sứ mệnh đó còn là tạo ra một “màng lọc tri thức”, một không gian để chọn lọc, giữ gìn và lan tỏa tri thức; đồng thời cũng là không gian để gắn kết những bậc thức giả - những người đang định hình nền tri thức Việt Nam với những người làm sách, và quan trọng hơn, là với những người đọc bình thường nhất để chung tay hiện thực hóa công cuộc khai minh này.

Theo nhà văn - nhà nghiên cứu văn hóa Nguyên Ngọc: “Tình hình sách trên thị trường ở ta hiện nay đã phong phú hơn nhiều, nhưng cũng như mọi sự ở đời, phong phú bao giờ cũng đi đôi với phức tạp. Giải thưởng Sách Hay có mục đích thứ nhất là hỗ trợ, gợi ý cho người đọc tìm được sách đáng đọc trong rừng sách bây giờ và qua đó góp phần nâng cao thị hiếu đọc, một phần quan trọng của văn hóa đọc.

Giải thưởng còn đặc biệt nhằm đến những người và những cơ quan làm sách tốt, hay. Chính những người này lặng lẽ mà lại tác động rất nhiều đến người đọc, qua việc đưa sách nào ra thị trường. Cho nên cũng có thể nói cuộc thi là một kiểu “phê bình văn học (cả văn hóa nữa - tất nhiên nếu nó được tổ chức tốt), một sự lên tiếng về việc viết sách, làm sách và đọc sách. Có thêm giải thưởng này đời sống văn hóa sẽ vui hơn, sôi nổi hơn, chắc sẽ góp phần thu hút được nhiều hơn sự quan tâm của mọi người đến sách và đọc sách.”

Tiến sĩ Quách Thu Nguyệt cho rằng: “Giải thưởng Sách Hay do Hội đồng Sáng lập Dự án Sách Hay đề xướng bắt đầu từ năm 2011, với những quy định, điều lệ, tiêu chuẩn tuyển chọn và tiêu chí chấm giải mở rộng, các tác giả, dịch giả, nhà làm sách nhất là giới làm sách tư nhân vốn sở hữu một tỉ trọng khá lớn các sản phẩm sách trên thị trường xuất bản hiện nay sẽ có nhiều cơ hội chạm tay vào các giải thưởng. Qua đó những tác phẩm hay sẽ được đánh thức và có điều kiện tái xuất hiện với bạn đọc bằng một diện mạo mới và giá trị sang trọng như nó vốn có.”

Các đầu sách được giải Sách hay năm nay

Buổi công bố kết quả Giải Sách hay năm nay đã chọn và vinh danh những cuốn sách mang trong mình những tư tưởng, triết lý tiến bộ, bên cạnh tính khai minh, khai sáng cao là những cuốn sách gần gũi với bạn đọc trong từng lĩnh vực, hạng mục giải thưởng. Sau hơn 05 tháng làm việc nghiêm túc, với uy tín và lòng công bình, Hội đồng trao giải và 7 Hội đồng xét giải chuyên ngành đã hoàn tất công tác tuyển chọn những cuốn sách xứng đáng nhất của 7 Hạng mục giải thưởng, bao gồm: Nghiên cứu, Giáo dục, Kinh tế, Quản trị, Văn học, Thiếu nhi và Phát hiện mới.

Đặc biệt, kể từ mùa giải năm 2015, Giải Sách Hay có thêm một đặc sản nổi bật và mở rộng hơn của giải, mang tên Tủ sách khuyến đọc. Như vậy, cứ mỗi năm vào đúng sự kiện công bố GSH, Sách Hay sẽ chính thức công bố đến báo giới và công chúng một tủ sách khuyến đọc, bao gồm những tác phẩm, dịch phẩm hay nhất do Dự án Sách hay chắt lọc để khuyến đọc đến từng đối tượng, chủ đề, lĩnh vực. Và ở mùa giải đầu tiên năm 2015 này, Sách Hay giới thiệu Tủ sách khuyến đọc dành cho Thiếu nhi, xứng tên những cuốn sách có nội dung phù hợp với lứa tuổi thiếu nhi và có ý nghĩa văn hóa-giáo dục sâu sắc.

 Nhà nghiên cứu triết học Bùi Văn Nam Sơn cho rằng : “Sách hay thì sống dai - (Friedrich Nietzsche). Do đó, bên cạnh những tiêu chí thông thường, Giải thưởng Sách Hay hàng năm còn có nét đặc sắc riêng do tính rộng mở của nó: Phạm vi tuyển chọn không phân biệt tác giả/dịch giả còn sống hoặc đã mất, đối tượng tuyển chọn là những tác phẩm đã xuất bản trong gần 40 năm qua. Thêm một cơ hội để tôn vinh và giới thiệu đến người yêu sách những tác giả và công trình đã được thời gian thử thách và có chân giá trị. Mong rằng Giải thưởng Sách Hay sẽ được người đọc tán thưởng và tin cậy.”

Chủ trương chung của Giải Sách Hay là: Mỗi cuốn sách đoạt giải sẽ là một “thông điệp” mà Hội đồng trao giải và Hội đồng xét giải muốn gửi gắm đến đông đảo độc giả mê sách và cộng đồng xã hội. Do đó, những cuốn sách được chọn để trao giải thuộc các hạng mục giải thưởng sẽ là những cuốn sách có tính thông điệp và tính khai minh cao, mang trong mình những tư tưởng, triết lý tiến bộ.