“Giải quyết việc làm, giải quyết thất nghiệp là vấn đề quốc gia đại sự”

Bộ trưởng Đào Ngọc Dung chủ trì buổi làm việc với Cục việc làm (ảnh Phạm Tuấn)

Báo cáo về tình hình việc làm trong thời gian qua, bà Nguyễn Thị Hải Vân, Cục trưởng Cục Việc làm cho biết: "Giai đoạn 2011-2016, Cục Việc làm đã xây dựng và trình các cấp có thẩm quyền ban hành đầy đủ các văn bản quy phạm pháp luật, cụ thể hóa được quan điểm, chính sách của Đảng, Nhà nước và đáp ứng kịp thời yêu cầu của thực tiễn; nhiều chính sách được người lao động và người sử dụng lao động đánh giá cao về ý nghĩa thực tiễn và tính nhân văn như bảo hiểm thất nghiệp, vay vốn giải quyết việc làm, chính sách việc làm công...

Việc ban hành kịp thời các chính sách thị trường lao động đã góp phần giải quyết việc làm cho hơn 9,4 triệu lao động trong cả nước; cho vay vốn từ Qũy quốc gia về việc làm đạt hơn 5 nghìn tỷ đồng, hỗ trợ tạo việc làm cho khoảng 100 nghìn lao động mỗi năm, chủ yếu là lao động nông thôn (chiếm 90%); hỗ trợ thiệt hại, khôi phục sản xuất và đảm bảo an sinh xã hội cho người dân bị ảnh hưởng sự cố môi trường biển của các tỉnh miền Trung... Công tác thu thập thông tin, phân tích, dự báo thị trường lao động được quan tâm triển khai và kết nối, chia sẻ trên cổng thông tin điện tử việc làm. Mạng lưới Trung tâm dịch vụ việc làm trong cả nước bước đầu đáp ứng được nhu cầu về thông tin thị trường lao động của người lao động và doanh nghiệp như hoạt động tư vấn, giới thiệu việc làm, cung ứng và tuyển dụng thông qua sàn giao dịch (với 5.579 phiên giao dịch, 4.159 nghìn lượt người nhận được việc làm).

Bà Nguyễn Thị Hải Vân, Cục trưởng Cục Việc làm báo cáo tại buổi làm việc.

Ngoài ra, Cục Việc làm còn chỉ đạo các Trung tâm tổ chức đào tạo, tập huấn nâng cao năng lực tìm kiếm việc làm và đào tạo kỹ năng, dạy nghề theo quy định của pháp luật. Lĩnh vực bảo hiểm thất nghiệp cũng được Cục Việc làm chỉ đạo thực hiện đạt kết quả cao. Cùng với việc tuyên truyền, phổ biến về chính sách bảo hiểm thất nghiệp, Cục Việc làm đã hướng dẫn các địa phương triển khai các hoạt động chuyên môn, tăng cường cơ sở vật chất, ứng dụng phần mềm quản lý, kiểm tra giám sát... nhằm giải quyết đúng, đầy đủ chế độ cho người lao động.  Đối tượng tham gia đóng bảo hiểm thất nghiệp ngày càng tăng cao, đến nay đã có 11,06 triệu người tham gia. Tính hết năm 2016, cả nước đã giải quyết hưởng chế độ trợ cấp thất nghiệp cho hơn 2,9 triệu lao động...

Cục Việc làm tiếp tục nâng cao hiệu quả quản lý lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam như tổ chức tuyên truyền, phổ biến quy định pháp luật cho lao động nước ngoài đến làm việc; thẩm định chặt chẽ nhu cầu sử dụng và cấp phép cho lao động nước ngoài theo các vị trí việc làm; thường xuyên rà soát, giám sát tình hình lao động nước ngoài, nhất là đối với lao động trái phép...

Ngoài ra, các lĩnh vực ứng dụng công nghệ thông tin, cải cách thủ tục hành chính, hợp tác quốc tế... cũng đạt được một số kết quả nhất định.

Bên cạnh những kết quả đạt được, Cục Việc làm cũng thẳng thắn nhìn nhận những tồn tại, hạn chế về thông tin thị trường lao động bị chia cắt, một số chỉ tiêu chưa thống nhất; thiếu thông tin, báo cáo đánh giá tác động trong lĩnh vực việc làm; chưa kết nối phần mềm quản lý bảo hiểm thất nghiệp với cơ quan Bảo hiểm xã hội để giải quyết chế độ cho người lao động...

Về phương hướng, nhiệm vụ năm 2017, Cục Việc làm tập trung vào các nội dung: hoàn thiện hệ thống pháp luật và giải pháp phát triển thị trường lao động và xây dựng Chiến lược phát triển thị trường lao động; xây dựng và triển khai các chính sách về việc làm thanh niên, việc làm đối với người chấp hành xong án phạt tù và các đối tượng lao động khó khăn; tiếp tục thực hiện các giải pháp quản lý lao động, lao động nước ngoài, bảo hiểm thất nghiệp; tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, điều hành...

Tại buổi làm việc, đại diện một số đơn vị có liên quan cũng đưa ra những  ý kiến thẳng thắn, xây dựng xung quanh việc xây dựng chính sách việc làm hỗ trợ người lao động cũng như người sử dụng lao động, phát triển thị trường lao động, tăng cường sử dụng công nghệ thông tin trong quản lý, điều hành, dự báo và kết nối thông tin về thị trường lao động...

Bộ trưởng Đào Ngọc Dung đánh giá cao những cố gắng nỗ lực của Cục việc làm trong thời gian qua, góp phần chung vào những thành công của Bộ LĐ-TB&XH. Thành công đó có thể kể đến một số lĩnh vực như; việc làm, thị trường lao động, lao động Việt Nam ở nước ngoài, lao động nước ngoài tại Việt Nam… 

Tuy nhiên theo Bộ trưởng nhìn nhận, về khách quan mà nói trên một số lĩnh vực (không riêng của Cục việc làm) còn nhiều ngổn ngang, còn vấn đề cần tháo gỡ, nhiều tồn tại vướng mắc… Muốn tạo ra bứt phá cho năm 2017 và năm tiếp theo đòi hỏi toàn thể cán bộ của ngành lao động phải làm cuộc “cách mạng” triệt để.

Vừa đặt vấn đề, vừa trả lời bài toán những khó khăn vướng mắc trong lĩnh vực lao động việc làm hiện nay đối với ngành LĐ-TB&XH là gì? Theo Bộ trưởng trước hết, cái yếu nhất hiện này là công tác dự báo, đánh giá thông tin thị trường bao gồm cả dự báo ngắn hạn, trung hạn, dài hạn, thị trường lao động. Cục vẫn chưa làm được chức năng “bà đỡ” kết nối cung cầu giữa người lao động với doanh nghiệp, giữa doanh nghiệp với thị trường, kết nối giữa các lĩnh vực với nhau (gồm dạy nghề, việc làm, bồi dưỡng, thị trường lao động, thanh kiểm tra) còn nhiều chuyện đáng bàn.

Lấy dẫn chứng, ở Khu công ghiệp Bắc Ninh, Sam Sung Thái Nguyên… các doanh nghiệp FDI chỉ tuyển những lao động trẻ mới học xong cấp 3, đào tạo ngắn hạn vào làm, họ trốn tránh bảo hiểm, chi phí đào tạo ngắn hạn, sau một thời gian họ lại đào thải, khi đó người lao động không có tay nghề vững, đã quá tuổi, chuyển việc khác rất khó, từ đó gây ra hệ lụy xã hội…"Thực trạng đó phần là lỗi của chúng ta, đó chính là giám sát, thực thi chính sách pháp luật…"-Bộ trưởng trăn trở.

Cũng tại cuộc làm việc này, Bộ trưởng cũng thẳng thắn nhìn nhận những thống kê về lao động việc làm mà chúng ta đưa ra còn thiếu tin cậy, chưa xứng tầm, thị trường lao động chưa được cập nhật thường xuyên, kết nối cung cầu lao động thấp, tỉ lệ thất nghiệp trong sinh viên, thanh niên sau khi học còn cao, độ tuổi lao động trẻ, cao so với bình thường cao gấp khoảng 3 lần…"Nhiều vấn đề tồn tại nêu ra cũng là vấn đề còn tồn tại của ngành lao động, của cả xã hội. Và riêng vấn đề lao động việc làm, thị trường lao động thì Cục việc làm phải chịu trách nhiệm trước Bộ"- Bộ trưởng nhấn mạnh.

Để giải quyết những tồn, tại khó khăn này, theo Bộ trưởng về nhận thức, trước hết vấn đề việc làm, giải quyết thất nghiệp là vấn đề quốc gia đại sự, là sự quan tâm rất lớn của toàn Đảng, toàn dân, toàn xã hội, nó góp phần quan trọng vào ổn định phát triển kinh tế xã hội. Do đó, mỗi cơ quan đơn vị, cán bộ của ngành phải nhận thức sâu sắc để làm tròn sứ mệnh của mình.

Bộ trưởng đề nghị Cục việc làm phải làm tròn 4 chức năng gồm: Chức năng Nhà nước về việc làm, thị trường lao động, bảo hiểm thất nghiệp, và quản lý lao động (gồm lao động trong nước, lao động nước ngoài tại Việt Nam). "Trên mỗi lĩnh vực này, Cục cần lựa chọn ra mỗi chức năng một khâu đột phá trong năm nay, cái nào là vướng mắc nhất, tổ chức, vận hành, thực thi ra sao…?"-Bộ trưởng gợi ý.

Đối với vấn đề lao động, thị trường lao động, Bộ trưởng giao cho Viện khoa học lao động xã hội, Tổng cục dạy nghề, Cục việc làm, 3 đơn vị xây dựng một đề án dự báo Cung –cầu thị trường lao động, để đưa ra số liệu khả quan nhất, phù hợp với thực tiễn, kết nối được với Tổng cục thống kê để đưa ra con số mang tính chất quốc gia…"Cục việc làm phải phối hợp với các đơn vị thuộc Bộ, phải xây dựng được đề án phát triển cung-cầu thị trường lao động, xây dựng tốt vấn đề chi trả bảo hiểm thất nghiệp. Mô hình tổ chức Trung tâm dịch vụ việc làm, Bộ trưởng giao Cục Việc làm thiết lập, xây dựng phát triển khoa học hiệu quả và báo cáo lại lãnh đạo Bộ trước 30/4/2017. Riêng với Bảo hiểm thất nghiệp Cục việc làm cần phối hợp chặt chẽ với Bảo hiểm xã hội Việt Nam để thực hiện cho hiệu quả"- Bộ trưởng Đào Ngọc Dung lưu ý. 

Đối với một số kiến nghị, tham mưu đề xuất… Bộ trưởng cho biết, lãnh đạo Bộ sẽ xem xét và quan tâm chỉ đạo quyết liệt vì thành công chung của toàn ngành. Với tinh thần đoàn kết, thống nhất, toàn tâm toàn ý vì sự nghiệp, quốc gia đại sự, đảm bảo tiến độ, hoàn thành nhiệm vụ được giao...