Gần 80.000 tấn than bị khai thác bất hợp pháp

Được biết, trong thời gian qua, Công ty Vietmindo và nhà thầu cũng xảy ra tranh chấp nhưng chưa được giải quyết. Các sự việc liên tiếp xảy ra khiến cho mỏ than Uông Thượng trở thành điểm phức tạp của địa phương.

Buộc Công ty Vietmindo nộp lại số lợi bất hợp pháp trị giá hàng trăm tỷ đồng

Công ty PT Vietmindo Energitama (gọi tắt là Vietmindo) được cấp phép hoạt động từ năm 1991, thời hạn 30 năm. Công ty này hoạt động theo hình thức hợp đồng hợp tác kinh doanh (BCC) giữa Công ty Tân Uông Bí (Tập đoàn Công nghiệp Than – Khoáng sản Việt Nam) và Công ty Vietmindo (Indonesia). Vốn pháp định 27 triệu USD do phía nước ngoài đóng góp, Công ty Than Uông Bí đóng góp bằng trữ lượng than antraxit, số liệu thăm dò khai thác… và được hưởng 10% trên tổng số than thương phẩm do bên đầu tư sản xuất.

Năm 1997, Công ty Vietmindo bắt đầu khai thác tại mỏ Uông Thượng (Uông Bí, Quảng Ninh). Năm 2009, theo quy định của Luật Khoáng sản, Bộ Tài nguyên Môi trường cấp Giấy Khai thác 1555/GP-BTNMT cho Công ty  than Uông Bí – đối tác trong hợp đồng hợp tác kinh doanh với Công ty Vietmindo. Theo đó, công suất khai thác hằng năm là 500.000 tấn than thương phẩm, tương ứng với 650.000 tấn than nguyên khai, khai thác lộ thiên, cốt cao + 180m tại các vỉa V.3, V.4, V.5, V.6, V.8, V.9 tại khu vực Uông Thượng.

Quyết định xử lý hành vi khai thác than sai phép đối với Công ty Vietmindo và công văn ngày 28-2-2019 của UBND tỉnh Quảng Ninh.

Sau khi nhận được phán ánh về việc Công ty Vietmindo có biểu hiện khai thác than sai phép, Tổng cục Địa chất Khoáng sản Việt Nam đã có nhiều cuộc thanh, kiểm tra. Mới đây nhất, ngày 25 tháng 1 năm 2019, cơ quan này ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với: Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam là tổ chức được phép khai thác tại khu mỏ Uông Thượng theo Giấy phép 1555/GP-BTNMT ngày 13 tháng 6 năm 2009 và Quyết định số 3274/QĐ-BTNMT ngày 19 tháng 2 năm 2016 của Bộ Tài nguyên Môi trường; Công ty Vietmindo là tổ chức trực tiếp thực hiện hành vi vi phạm hành chính trong hoạt động khai thác tại mỏ than Uông Thượng (theo hợp đồng hợp tác kinh doanh giữa Công ty Than Uông Bí với Công ty Vietmindo) vì đã có hành vi: Khai thác vượt quá ranh giới độ sâu được phép khai thác từ 2 đến dưới 6m (chiều sâu quá lớn nhất so với mức +180m là 3,9m, tổng khối lượng than nguyên khai 77.944,43 tấn).

Theo quyết định xử lý vi phạm này, ngoài phạt hành chính với mức 200.000.000đ, Công ty Vietmindo buộc phải nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm hành chính đối với khối lượng than nguyên khai đã khai thác dưới +180m là 77.944,43 tấn.

Như vậy, với sự nỗ lực của cơ quan quản lý nhà nước về tài nguyên khoáng sản, Tổng cục Địa chất Khoáng sản Việt Nam đã kiểm tra, làm rõ hành vi khai thác sai phép của Công ty Vietmindo cũng như trách nhiệm của Tập đoàn Công nghiệp Than – Khoáng sản Việt Nam trong việc thực hiện hợp đồng hợp tác kinh doanh với công ty này. 

Theo tìm hiểu, chúng tôi được biết, với giá thành than trên thị trường như hiện nay, tổng số tiền thu lợi bất hợp pháp từ việc khai thác gần 80.000 tấn than nguyên khai của Công ty Vietmindo trị giá hàng trăm tỷ đồng. Quyết định xử phạt vi phạm hành chính trên được thực hiện cũng đồng nghĩa với việc, số tiền này sẽ được nộp vào ngân sách Nhà nước.

Tranh chấp với nhà thầu: Mong chờ kết quả phân xử tại Toà

Như trên đã đề cập, trong khi cơ quan chức năng đang làm rõ những sai phạm trong khai thác than của Công ty Vietmindo tại mỏ than Uông Thượng thì giữa Công ty này và nhà thầu là Công ty Tân Việt Bắc lại xảy ra tranh chấp. 

Tại cuộc họp ngày 1-3-2019 với sự chủ trì của ông Nguyễn Mạnh Hà, Chủ tịch UBND TP Uông Bí, đại diện các phòng ban chuyên môn của TP Uông Bí và tỉnh Quảng Ninh cùng Công ty Vietmindo, ông Nguyễn Văn Bắc, Giám đốc Công ty Tân Việt Bắc cho biết: Năm 2015, Công ty Tân Việt Bắc và Công ty Vietmindo ký kết hợp đồng trọn gói số 015/II/2015/PT.VE-TAN VIET BAC CO. 

Phạm vi công việc của Công ty Tân Việt Bắc là thực hiện trọn gói việc khoan, nổ mìn, bốc xúc vận chuyển đất đá và bốc xúc vận chuyển than nguyên khai trên khai trường mỏ của Vietmindo; thời hạn hợp đồng 5 năm. Để thực hiện hợp đồng này, nhà thầu đã đầu tư khoảng 200 tỷ đồng thiết bị và bố trí 300 công nhân làm việc tại khai trường Uông Thượng. 

Tuy nhiên, đầu năm 2018, Công ty Vietmindo bất ngờ đơn phương chấm dứt hợp đồng với lý do nhà thầu không làm đủ sản lượng. Tuy nhiên, thực tế lại không như phía Công ty Vietmindo đưa ra bởi, nhà thầu chỉ thiếu sản lượng của 1 quý và đã chịu nộp phạt (việc này đã xảy ra từ trước khi Công ty Vietmindo đơn phương chấm dứt hợp đồng rất lâu) và tổng sản lượng cả năm vượt chỉ tiêu đề ra.

Cũng theo ông Bắc, sau khi xảy ra việc Công ty Vietmindo đơn phương chấm dứt hợp đồng, hai bên đã nhiều lần thương thảo để thoả thuận bồi thường. Mức bồi thường ban đầu phía Công ty Tân Việt Bắc đưa ra là 45 tỷ đồng, tuy nhiên do sự việc kéo dài, đến này thiệt hại của Công ty ông đã lên đến gần 100 tỷ đồng. 

Để giải quyết tranh chấp này, Công ty Tân Việt Bắc đã gửi đơn đến TAND TP Uông Bí nhưng do thẩm quyền giải quyết thuộc TAND cấp tỉnh nên đã chuyển đơn đến đây. Ngoài việc Công ty Tân Việt Bắc chủ động gửi đơn đến toà, ông Bắc cũng mong muốn Công ty Vietmindo khởi kiện Công ty Tân Việt Bắc ra toà. Mong muốn của ông Bắc là được giải quyết tranh chấp này tại toà án.

Cũng tại cuộc họp ngày 1-3, đại diện Công ty Vietmindo là ông Hendra Gunawan, Giám đốc Điều hành khẳng định, không tiếp tục thương thảo để giải quyết tranh chấp với nhà thầu; không gửi đơn ra toà. Nếu như phía nhà thầu không di dời thiết bị máy móc ra khỏi khai trường của Vietmindo thì Công ty này sẽ dừng hoạt động trước thời hạn (thời hạn giấp phép đến năm 2021); đưa vấn đề này ra trước truyền thông; đóng cửa dự án…

Đại diện các cơ quan, ban ngành của UBND TP Uông Bí và tỉnh Quảng Ninh tại cuộc họp đều khẳng định, đây là tranh chấp dân sự. Ông Nguyễn Mạnh Hà, Chủ tịch UBND TP Uông Bí khẳng định, chính quyền các cấp không hành chính hoá tranh chấp này và đây là quan hệ dân sự, cơ quan chức năng cương quyết dùng các biện pháp đảm bảo ANTT. Việc này cho thấy, UBND thành phố Uông Bí không còn can thiệp quá sâu vào tranh chấp của hai công ty này như trong Thông báo số 24/TB – UBND ngày 17-1-2019 nêu kết luận của ông Chủ tịch UBND TP Uông Bí yêu cầu Công ty Vietmindo chuyển trả ngay cho Công ty Tân Việt Bắc số tiền 14,5 tỷ đồng (đã được 2 bên xác nhận công nợ) và số tiền theo đúng như đại diện Công ty Vietmindo đã cam kết và xem xét hỗ trợ thêm bên ngoài theo nguyên tắc đã ký kết với Công ty Tân Việt Bắc; yêu cầu Công ty Tân Việt Bắc ghi lại toàn bộ hiện trạng trong khu vực khai trường và rút toàn bộ máy móc, thiết bị ra khỏi khai trường trước ngày 10-2-2019.

Cũng tại cuộc họp này, ông Nguyễn Mạnh Hà công bố Công văn số 1178/UBND_NC ngày 28-2-2019 của UBND tỉnh Quảng Ninh với nội dung: Tranh chấp giữa Công ty Vietmindo và Tân Việt Bắc là tranh chấp hợp đồng, yêu cầu hai bên giải quyết tranh chấp theo đúng quy định của pháp luật và hợp đồng đã ký giữa các bên, không được có hành vi gây cản trở hoạt động sản xuất kinh doanh của nhau hoặc làm mất ANTT; UBND TP Uông Bí chỉ đạo và phối hợp ngành chức năng đảm bảo ANTT trên  địa bàn, tạo điều kiện để các bên sản xuất, kinh doanh.

Việc Công ty Vietmindo khai thác than sai phép đã được Tổng cục Địa chất Khoáng sản Việt Nam kiểm tra và ra Quyết định xử phạt hành chính. Người dân đang dõi theo việc chấp hành Quyết định này của Công ty Vietmindo cũng như việc thu hồi hàng trăm tỷ đồng thất thoát tài nguyên cho ngân sách của cơ quan chức năng. Còn tranh chấp giữa Công ty này với nhà thầu đã được chính nhà thầu gửi đơn đến toà. Mong rằng, tòa án nhanh chóng thụ lý và đưa ra xét xử.