Đã khánh thành nhưng vẫn ngổn ngang hạng mục thi công

Đìu hiu cụm cảng Lạch Giang

Cụm công trình luồng qua cửa Lạch Giang là cụm công trình lớn nhất về đường thủy được đầu tư trên khu vực đồng bằng Bắc bộ của Dự án WB6 do Bộ Giao thông Vận tải làm chủ đầu tư. Công trình gồm 8 Hợp đồng xây dựng với tổng giá trị 1.600 tỷ đồng. Cụm công trình này được ký kết từ cuối năm 2013, động thổ ngày 23/2/1014 và được khánh thành trước một tháng so với kế hoạch đề ra vào ngày 22/11/2015.

Dự án có 8 Hợp đồng xây dựng do các nhà thầu tham gia thi công, trong đó 2 gói thầu nạo vét CV-A2.5a-NDTDP do Liên danh Công ty cổ phần Xây dựng và Thương mại 299 & Công ty cổ phần Thương mại Duy Linh thực hiện, và CV-A2.5b-NDTDP do Công ty cổ phần Tàu Cuốc thực hiện; gói thầu CV-A2.3b-NDTDP: Cải tạo cửa sông Ninh Cơ: Đê chắn sóng phía Bắc do Liên danh Công ty cổ phần Đầu tư và Xây dựng HUD1 (Việt Nam) và Công ty cổ phần Đô thị Hà Nội (Việt Nam) thực hiện...

Công trình Lạch Giang có ý nghĩa quan trọng, thúc đẩy khai thác hiệu quả hệ thống giao thông thủy nội địa khu vực đồng bằng sông Hồng và kết nối giao thông thủy nội địa khu vực với cả nước thông qua hình thức vận tải pha sông biển, giúp cho các tàu pha sông biển có trọng tải 1.000T - 3.000T đến các cảng trên sông Hồng và 2.000 - 3.000T đến các cảng trên sông Ninh Cơ và Cảng Ninh Phúc (Ninh Bình), dẫn đến giảm chi phí vận chuyển, giảm gánh nặng cho đường bộ, giảm ô nhiễm môi trường, từ đó góp phần phát triển bền vững khu vực đồng bằng Bắc bộ. Tuy nhiên, nhiều giờ có mặt tại cửa Lạch Giang (thị trấn Thịnh Long, huyện Hải Hậu, Nam Định), PV ghi nhận, chỉ hiếm hoi mới có một tàu cá nhỏ của ngư dân chậm rãi lưu thông giữa luồng lạch công trình có quy mô trên nghìn tỉ. Những tàu lớn, tàu hàng hoàn toàn vắng bóng. Nguyên nhân của sự đìu hiu này là gì?

Dù đã khánh thành được hơn 6 tháng nhưng khu vực cảng vẫn đìu hiu không có bóng dáng tàu thuyền cập bến.

Ông Lê Văn Nh, người dân ở xã Hải Châu, huyện Hải Hậu (Nam Định) cho biết: Công trình mặc dù đã khánh thành, nhưng mới chỉ hoàn thiện phần đê chắn sóng, các tàu trọng tải lớn 1.000 - 3.000 muốn lưu thông qua đây đều phải thuê tàu địa phương lai dắt qua luồng. Bởi nếu không di chuyển khéo sẽ bị mắc cạn bởi luồng chưa được khơi thông, nạo vét chưa hoàn thành. Điều này khiến hầu hết các doanh nghiệp vận tải nghi ngại không “dám” lưu thông vào cụm công trình này, bởi nguy cơ mắc cạn là rất cao, và họ phải mất thêm chi phí dẫn đường cho ngư dân nếu muốn lưu thông. Cũng theo ghi nhận của nhóm PV tại hiện trường Cụm công trình Lạch Giang, công trình vẫn ngổn ngang ống nước trên mặt biển, một số máy móc, và công nhân đang hối hả thi công, nạo vét, khơi dòng… Thậm chí, biển tên công trình - bộ mặt của cả công trình chưa được gắn.

Do chưa có thông báo hàng hải?

Tìm hiểu về dự án, ông Nguyễn Văn Thưởng, Trưởng phòng QLDA 2, Ban Quản lý các dự án công trình đường thủy cho biết: Bộ Giao thông Vận tải là chủ đầu tư của Dự án WB6 với số vốn đầu tư là 210,08 triệu USD. Trong đó, vốn ODA 170,69 triệu USD, vốn đối ứng cấp từ Ngân sách nhà nước 39,39 triệu USD. Riêng đối với cụm luồng cửa Lạch Giang, tổng mức đầu tư quy đổi thành tiền Việt khoảng 1.600 tỷ đồng.

Tuy nhiên, thực tế, khi rút tiền, dự án chỉ được rút 154/170 triệu USD vốn từ Ngân hàng Thế giới. Khi lập dự án được lập bằng USD nhưng khi rút vốn lại rút bằng SDR nên có sự chênh lệch này. Đến ngày 31/12/2015, dự án giải ngân được khoảng 120/154 triệu USD. Tương tự, vốn đối ứng đã rút 397/797 tỷ đồng cho cả dự án. Đến thời điểm hiện tại, dự án được giải ngân khoảng 80% vốn, ông Thương cho biết. Trả lời câu hỏi: “Vì sao cụm công trình đã khánh thành gần nửa năm nay nhưng đìu hiu tàu thuyền qua lại”, ông Thưởng cho hay: Do chưa có Thông báo hàng hải nên các tàu thuyền lớn chưa được phép ra vào. Thủ tục để Thông báo hàng hải liên quan đến nhiều cơ quan khác nhau chứ không riêng gì Ban quản lý đưa ra được. Thông báo hàng hải do Tổng Cty Hàng hải đưa ra. Lạch chưa đi vào sử dụng được là do vướng mắc về mặt thủ tục chứ không phải do công trình chưa thi công xong.

Ông Thưởng tiếp tục: Hiện nay cụm công trình vẫn đang trong quá trình nghiệm thu, bàn giao đi vào sử dụng. Thời gian nghiệm thu còn phụ thuộc vào khối lượng của các hồ sơ để hội đồng nghiệm thu sẽ quyết định thời gian nghiệm thu. Cụm công trình này có 8 gói thầu và cả 8 gói thầu đã hoàn thành. Nhưng còn một gói thầu khác nằm trong dự án này chưa xong, đó là gói thầu lắp đặt phao tiêu biển báo. Gói thầu này mới ký hợp đồng cuối tháng 2/2016 (khoảng 27 hay 29/2/2016, ông Thưởng loáng thoáng nhớ). Sau khi lắp phao tiêu biển báo, hội đồng sẽ nghiệm thu và tiến hành bàn giao để đi vào sử dụng. Hạn hợp đồng với đơn vị lắp đặt đến ngày 31/5/2016. Tuy nhiên, Ban yêu cầu nhà thầu phải lắp xong trong tháng 3/2016.

Về hạng mục gắn biển tên công trình, ông Thưởng cho biết không có trong thiết kế, không có trong dự án. Đây là hạng mục phát sinh. Ban muốn gắn sau khi có Thông báo hàng hải và quy định là biển đồng. Tuy nhiên, do chưa thống nhất được chất liệu nên vẫn còn băn khoăn. Để sau khi có Thông báo hàng hải thì Ban sẽ đặt biển gắn tên công trình. Như vậy, mặc dù đã khánh thành gần 6 tháng qua nhưng cụm công trình trên nghìn tỷ này vẫn chưa thể đi vào khai thác. Thậm chí, các hạng mục còn lại vẫn đang được công nhân gấp rút thi công. Câu hỏi lớn được công luận đặt ra ở đây: Liệu có phải công trình đã khánh thành “khống”? Việc khánh thành khống là do sức ép nào? Do mục tiêu giải ngân, rút vốn hay do sức ép tiến độ?...

Cùng với đó, thủ tục Thông báo hàng hải còn phụ thuộc ở yếu tố nghiệm thu, phao tiêu,... và cũng chưa thể xác định được thời gian nghiệm thu, kết quả nghiệm thu thì tới khi nào công trình mới được đưa vào sử dụng? Trong khi đó, nhu cầu đi lại, đặc biệt của các doanh nghiệp có tàu trọng tải lớn là vô cùng cấp bách.

Điều đặc biệt, liên quan đến cụm công trình, ông Lê Văn Tắn (Hải Phòng - là một cá nhân nhận thầu phụ) có đơn gửi nhiều cơ quan, trong đó có BQL các dự án đường thủy về việc hạng mục đá và khối Haro đúc tại Hà Nam có dấu hiệu bị rút ruột công trình, sai với tiêu chuẩn thiết kế,… Cùng với đó là khoản nợ công mà Cty cổ phần Lochsa Việt Nam còn vướng mắc với ông và một số cá nhân liên quan,... BQL các dự án công trình đường thủy đang thụ lý giải quyết đơn của ông Tắn.

(Còn nữa)