Dịch vụ cho vay tiêu dùng khiếu nại ngày càng tăng cao

Vì vậy, để đảm bảo sự phát triển bền vững trong lĩnh vực này, Cục Cạnh tranh và bảo vệ người tiêu dùng (Bộ Công ương) cho biết, vấn đề bảo vệ quyền lợi NTD cần được xác định là một trong những nội dung quan trọng và xuyên suốt trong thị trường tài chính tiêu dùng.

Khiếu nại tập trung chủ yếu vào nhóm chủ thể là cty tài chính 

Theo đánh giá của nhiều chuyên gia, dư địa tăng trưởng của thị trường tài chính tiêu dùng vẫn rất lạc quan với mức tăng trưởng 25% - 30%/năm trong những năm sắp tới.

Cục CT&BVNTD cho biết, tham gia cung cấp dịch vụ tài chính tiêu dùng hiện nay căn bản có hai nhóm chủ thể chính, bao gồm các ngân hàng và các cty tài chính. Thông thường, các ngân hàng sẽ có mức lãi suất cho vay thấp nhưng thủ tục giấy tờ và thời gian phê duyệt khoản vay thường phức tạp và lâu hơn cty tài chính.

Trong khi đó, các cty tài chính có thủ tục vay, bộ hồ sơ giấy tờ đơn giản, gọn nhẹ hơn nhưng đi kèm là mức lãi suất cao hơn so với mức của các ngân hàng. “Đối với mức lãi suất mua hàng trả góp, trong khi các ngân hàng thương mại có mức lãi suất trung bình dao động từ 10- 25%/năm thì mức lãi suất của cty tài chính từ 55% đến trên 84%/năm”, Cục nêu rõ.

Báo cáo từ Cục CT&BVNTD cho biết trong những năm gần đây, số lượng khiếu nại của NTD chủ yếu tập trung vào nhóm chủ thể là cty tài chính. Số liệu này một phần phù hợp với thực tế phát triển nóng của các cty này trong những năm gần đây. Theo khiếu nại, phản ánh của NTD, các hành vi xâm phạm quyền lợi người tiêu dùng chủ yếu tập trung vào một số hành vi: Cung cấp thông tin không chính xác, đầy đủ, gây nhầm lẫn; Không cung cấp hợp đồng cho người tiêu dùng tại thời điểm ký kết; Đe dọa, quấy rối NTD khi thu hồi nợ… 

Ví dụ, khi tư vấn, nhân viên cam kết mức lãi suất chỉ từ 1- 2%/tháng. Thực tế, mức lãi suất thể hiện trên hợp đồng là 6%/tháng. Trong thời gian gần đây, có hiện tượng nhân viên tư vấn mạo danh tên của ngân hàng để giới thiệu dịch vụ cho vay. Thực tế, sau khi kiểm tra hợp đồng đã ký kết, NTD mới nhận thấy khoản vay là do cty tài chính cung cấp với mức lãi suất khá cao.

“Nhiều khiếu nại của NTD cho rằng, tại thời điểm ký kết hợp đồng, nhân viên thường hối thúc NTD nhanh chóng ký mà không để người tiêu dùng đọc, nghiên cứu kỹ nội dung hợp đồng. Sau khi ký kết hợp đồng cho vay tín dụng, nhân viên từ chối giao bản hợp đồng gốc để NTD lưu giữ hoặc không cho phép NTD sao chụp hợp đồng. Trong những trường hợp này, nhân viên tư vấn thường lấy lý do phải chuyển hợp đồng về cty để lấy dấu, hẹn sẽ chuyển theo đường bưu điện cho khách hàng sau”, Cục CT&BVNTD thông tin.

Đe dọa, quấy rối NTD khi thu hồi nợ

Viện dẫn Báo cáo hoạt động năm 2017 của Cơ quan Bảo vệ tài chính tiêu dùng của Mỹ cho thấy, khiếu nại về hành vi thu hồi nợ vẫn tiếp tục là nhóm hành vi bị khiếu nại nhiều nhất với số lượng là 84.500 khiếu nại, trong đó, 39% khiếu nại liên quan đến việc thu hồi nợ nhầm, 22% liên quan đến cách thức liên hệ để thu hồi nợ, các hành vi khác bao gồm việc đe dọa, lừa dối NTD để thu hồi nợ.

“Tại thị trường tài chính tiêu dùng Việt Nam những năm gần đây cũng đang ghi nhận số lượng lớn khiếu nại của NTD liên quan đến hành vi thu hồi nợ của các bên liên quan, trong đó, phổ biến là việc người đi vay, bạn bè, người thân của người đi vay liên tục nhận được các cuộc gọi, tin nhắn có nội dung đe dọa, quấy rối, làm phiền”, Cục CT&BVNTD cho biết.

Theo đó, Cục khẳng định, các hành vi nêu trên đều được xem là có dấu hiệu vi phạm pháp luật về bảo vệ quyền lợi NTD. Vì vậy, khi phát hiện hoặc khi gặp phải các tình huống tương tự, NTD cần cảnh giác, đồng thời, chủ động phản ánh tới các cơ quan nhà nước để được tư vấn và hỗ trợ giải quyết.

Đáng chú ý, thời gian gần đây, các đơn vị cho vay kết hợp với các đơn vị bán hàng triển khai loại hình cho vay mới, trong đó, có nhiều ưu điểm cho NTD nhưng đồng thời, cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro nếu như NTD không được cảnh báo, cung cấp đầy đủ thông tin. Cụ thể, khi có nhu cầu mua sắm hàng hóa, dịch vụ, khách hàng sẽ được nhân viên giới thiệu gói tài chính hỗ trợ 0% lãi suất, nên chỉ phải trả góp tiền gốc hàng tháng. 

Cục CT&BVNTD cảnh báo, trong tình huống đó, nếu NTD không nhận định đầy đủ về tổng giá trị khoản vay, về các điều kiện đi kèm khi vay và chỉ tập trung vào mức tiền trả góp hàng tháng (thường là không lớn) thì rất dễ đi đến quyết định vay tiền để mua sắm. Với những trường hợp này, thường chỉ khi xảy ra tranh chấp thì NTD mới nhận thấy những bất cập hoặc sự không phù hợp của khoản vay với năng lực tài chính của bản thân.

Có thể thấy, giao dịch tài chính là một hoạt động bao gồm nhiều nội dung phức tạp, có tính chuyên môn cao, do đó, Cục khuyến cáo, để giám sát và quản lý giao dịch này, hợp đồng cho vay là tài liệu quan trọng để xác định trách nhiệm của các bên, cũng như là bằng chứng để bảo vệ quyền lợi NTD. Do vậy, trước khi ký hợp đồng, NTD cần được trang bị các kiến thức, hiểu biết cơ bản để có thể tự bảo vệ mình trong những giao dịch tài chính, đặc biệt là đối tượng NTD ở vùng sâu, vùng xa.