Di sản Cố đô Huế mở đường cho di sản Việt Nam hội nhập sâu rộng vào khu vực và thế giới

Tham dự chương trình kỷ niệm có ông Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng lý luận trung ương; Uỷ viên BCH Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang; Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Trưởng Ban Đối ngoại Trung ương Lê Hoài Trung. Cùng dự còn có đại diện lãnh đạo trung ương Đảng, Chính phủ, Quốc hội, lãnh đạo của ban, bộ, ngành trung ương, địa phương; bà Miki Nozawa, Quyền Trưởng đại diện  UNESCO tại Việt Nam.

Ngày 11/12/1993, Quần thể Di tích Cố đô Huế chính thức được ghi vào Danh mục Di sản Thế giới của UNESCO, đây là Di sản thứ 410 trong Danh mục và là di sản thế giới đầu tiên của Việt Nam được vinh danh. 10 năm sau, ngày 7/11/2003, Nhã nhạc – Âm nhạc cung đình Việt Nam cũng được UNESCO ghi tên vào Danh mục các Kiệt tác văn hóa Phi vật thể và truyền khẩu của nhân loại, cũng là di sản văn hóa phi vật thể đầu tiên của nước ta được công nhận.

Cho đến nay, Thừa Thiên Huế là tỉnh duy nhất ở Việt Nam cũng như ở khu vực Đông Nam Á có 7 di sản được UNESCO ghi danh, trong đó có 5 di sản của riêng Huế và 2 di sản chung với các địa phương khác.

Phát biểu khai mạc chương trình kỷ niệm, ông Nguyễn Văn Phương - Chủ tịch UBND tỉnh Thừa Thiên Huế cho biết, Chương trình kỷ niệm là dịp để cho cùng nhìn nhận và đánh giá một cách khách quan, toàn diện về công cuộc bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa của vùng đất cố đô Huế.

Theo ông Phương, lịch sử vùng đất cố đô Huế đã tạo ra những Di sản Văn hóa có giá trị tiêu biểu mang tính toàn cầu, song do sự tàn phá ác liệt của chiến tranh, của thiên tai và thời gian đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến các Di sản Văn hóa vật thể và phi vật thể. 

Năm 1981, sau khi nghiên cứu và khảo sát Quần thể di sản Huế, ngài M’Bow - Tổng giám đốc UNESCO lúc bấy giờ đã ra Lời kêu gọi cứu vãn di sản văn hóa Huế, với thông điệp: “Di sản Huế đang ở trong tình trạng lâm nguy, đang đứng bên vực thẳm của sự diệt vong và sự quên lãng” và chỉ có “một sự cứu nguy khẩn cấp” với nỗ lực của Chính phủ Việt Nam cùng cộng đồng quốc tế thì mới có thể giúp Cố đô Huế thoát ra khỏi tình trạng trên. 

Từ quan điểm chỉ đạo của Trung ương về văn hóa và sau lời kêu gọi của Tổng Giám đốc UNESCO, là khoảng thời gian chứng kiến sự chuyển biến tích cực trong việc gìn giữ, bảo tồn di sản Huế; đã có hàng trăm công trình di tích được phục hồi, trùng tu tôn tạo, trong đó có nhiều công trình có giá trị tiêu biểu. Các di sản văn hóa phi vật thể cũng được chú trọng nghiên cứu bảo tồn một cách bài bản và phát huy một cách hiệu quả. Bộ mặt Di sản Huế không ngừng thay đổi, hồi sinh dần trở lại với diện mạo vốn có trong lịch sử và đang vươn mình với sức sống ngày càng mãnh liệt.

Theo bà Miki Nozawa, Quyền Trưởng đại diện  UNESCO tại Việt Nam, 30 năm trước, UNESCO và cộng đồng quốc tế nhận thức sự cấp bách của việc hỗ trợ Việt Nam gìn giữ và bảo vệ các di sản quý báu của mình. Phần lớn các di tích ở trong tình trạng hư hỏng nghiêm trọng. Khi đó, Việt Nam chỉ vừa mới bước vào thời kỳ đầu hội nhập quốc tế và còn nhiều khó khăn. 

Sau 30 năm, tất cả cùng được chứng kiến sự chuyển mình của khu Di sản Thế giới này với những kết quả vô cùng tích cực sau nhiều dự án đầu tư và tái đầu tư cho công cuộc bảo tồn. Quần thể di tích Cố đô Huế trở thành một trong những khu di tích được bảo tồn hiệu quả nhất cả về mặt cấu trúc cũng như các hạng mục di sản phi vật thể khác. Cố đô Huế chính là một điển hình thành công tại Việt Nam và trong khu vực.

Phát biểu trực tuyến qua video, ông Lazarre Eloundou, Giám đốc Trung tâm di sản Thế giới cũng khẳng định, kể từ khi Huế được công nhận là Di sản Thế giới cách đây 30 năm, thế giới đã vô cùng ấn tượng với hành trình của Huế nơi minh chứng không chỉ thành tựu quan trọng trong việc bảo tồn và phát triển Di sản Thế giới, mà còn là biểu tượng cho sự tái sinh của Việt Nam. Bước ra từ gian khổ và những tàn phá sau hàng thập kỷ chiến tranh. Cố đô Huế đã chuyển mình từ một kho báu di sản bị tàn phá trở thành một biểu tượng nổi bật của bảo tồn di sản và hợp tác quốc tế.

Ông Lazarre Eloundou quả quyết, Quần thể Di tích Cố đô Huế đã hoàn toàn biến chuyển từ trạng thái cần được bảo tồn khẩn cấp của ba thập kỷ trước trở nên bền vững như ngày hôm nay. Sự chuyển mình của Quần thể Di tích Cố đô Huế chính là những gì mà UNESCO đang hướng tới.

Phát biểu tại chương trình kỷ niệm, ông Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh khẳng định, với việc Quần thể Di tích Cố đô Huế được UNESCO công nhận là Di sản văn hoá thế giới và 10 năm sau đó, là Nhã nhạc - Âm nhạc Cung đình Việt Nam đã mở đường đưa những di sản văn hóa Việt Nam từng bước hội nhập sâu rộng vào khu vực và thế giới, khẳng định với thế giới rằng: Văn hoá Việt Nam là nền văn hoá tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc; Việt Nam là một quốc gia giàu có về văn hóa và có tiềm năng để phát triển mạnh ngành công nghiệp, dịch vụ văn hoá.  

Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh cho biết thêm, ngày nay, Thừa Thiên Huế đang lưu giữ gần 1.000 di tích lịch sử văn hóa và hơn 500 lễ hội các loại, phản ánh sâu sắc một giai đoạn lịch sử văn hóa quan trọng của dân tộc Việt Nam. Di sản Huế hoà quyện trong sự đa dạng, đặc sắc của văn hóa và những phẩm chất tốt đẹp của con người Huế đã thể hiện rõ tầm vóc, giá trị, trở thành động lực to lớn cho sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Thừa Thiên Huế.

Đặc biệt, Di sản Huế còn là một kênh ngoại giao văn hóa đặc sắc, là nhịp cầu nối hết sức quan trọng trong việc thúc đẩy các mối quan hệ bang giao, hợp tác hữu nghị, tăng cường hiểu biết lẫn nhau giữa Việt Nam với bạn bè quốc tế. Từ năm 2000, qua các kỳ Festival Huế, di sản văn hóa Huế đã được giới thiệu, quảng bá rộng rãi ra thế giới, ngày càng được nhiều người biết đến. Di sản Huế là địa điểm thường xuyên đón tiếp các nhà lãnh đạo, các nguyên thủ quốc gia, các đối tác trong và ngoài nước mỗi khi đến Huế và Việt Nam, để lại nhiều dấu ấn sâu đậm.

“Đó thực sự là một niềm tự hào to lớn của nhân dân Thừa Thiên Huế, nhân dân cả nước và kiều bào ta ở nước ngoài, là minh chứng sinh động khẳng định chủ trương đúng đắn của Đảng ta: Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu, vừa là sức mạnh nội sinh, động lực quan trọng để phát triển nhanh và bền vững đất nước”, Chủ tịch Hội đồng lý luận trung ương nhấn mạnh.

Tại chương trình kỷ niệm, thay mặt Chính phủ, Phó Thủ tướng Trần Lưu Quang đã trao tặng Cờ thi đua cho Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế - đơn vị đã thay mặt Thừa Thiên Huế và nhân dân cả nước gìn giữ, bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hóa cố đô.

Sau phần phát biểu của lãnh đạo Đảng, Nhà nước và đại diện UNESCO là Chương trình nghệ thuật chào mừng kỷ niệm các di sản được vinh danh với chủ đề “Di sản cố đô, trao truyền và hội tụ”. Chương trình gồm 3 chương với 11 tiết mục hát, múa đậm chất văn hoá nghệ thuật dân gian, do các đoàn nghệ thuật, nghệ sĩ đến từ các miền Bắc - Trung - Nam và Tây Nguyên biểu diễn. Bên cạnh đó còn có sự góp mặt của 2 đoàn nghệ thuật truyền thống đến từ Hàn Quốc.

Một số hình ảnh tại chương trình kỷ niệm: