Có nên công khai nghệ sĩ trốn thuế?

Dư luận đang quan tâm đến chuyện 26 nghệ sĩ bị truy thu thuế, với số tiền hơn 6,3 tỷ đồng. Họ là những người của công chúng, vi phạm pháp luật là điều đáng trách gấp nhiều lần so với bình thường, vậy có nên công khai danh tính? Theo Cục Thuế TP Hồ Chí Minh, trong số những nghệ sĩ này, có người bị truy thu từ năm 2010 - 2014, có người bị truy thu từ năm 2012 - 2014, trong đó có một nghệ sĩ bị truy thu gần 700 triệu đồng. Con số 6,3 tỷ đồng chưa phải là mức cuối, vì hồ sơ truy thu vẫn chưa đóng lại. Mức gần 700 triệu đồng truy thu đối với một nghệ sĩ đợt này cũng đã xuất hiện trong kỳ 2010 - 2012.

Những năm trước đây, nhóm những người nổi tiếng có mức đóng thuế cao hầu hết là ca sĩ. Năm nay, danh sách này có thêm diễn viên, nghệ sĩ hài. Trong đó, hầu hết là những cái tên mới, không thuộc danh sách người của công chúng bị truy thu thuế của các năm trước. Đóng thuế là trách nhiệm của công dân đối với xã hội, nhưng để khuyến khích người dân tự nguyện đóng thuế, Nhà nước thu được thuế và không tạo ra kẽ hở để những người có thu nhập cao trốn thuế là vấn đề đòi hỏi người làm luật phải bám sát thực tế, biết rõ tính đặc thù của mỗi ngành nghề. Cơ quan thuế luôn truy ra được những khoản không kê khai của các nghệ sĩ bằng nhiều cách, chẳng hạn dựa vào quyết toán thuế của các doanh nghiệp. Chuyện các nghệ sĩ né thuế không còn mới.

Ảnh minh họa.

Với nhiều lý do như “không biết”, “tưởng vậy là xong rồi”... hầu hết những người hoạt động trong lĩnh vực giải trí này đều được thông cảm. Sự thông cảm đó còn bao gồm cả việc họ không bị công khai tên tuổi trên các phương tiện truyền thông. Nhưng, sau nhiều năm với nhiều lần thông cảm, tình hình vẫn không được cải thiện, thì đó là cố tình trốn thuế - vi phạm pháp luật. Nhiều người đề nghị thẳng là ghi mức cát sê trong hợp đồng thấp xuống một nửa, hoặc ca sĩ không trực tiếp ký hợp đồng mà thông qua một đại diện nào đó. Nói chung, đến thời buổi này mà bảo nghệ sĩ không biết chuyện mình phải kê khai thuế như thế nào là không có. Họ né tránh mà thôi.

Việc công khai danh sách nghệ sĩ bị truy thu thuế là một cách lên án hành vi gian dối. Không ít người đã mất thời gian, tiền bạc, công sức để xây dựng hình ảnh đẹp trong lòng công chúng. Kết quả đó sẽ thành vô nghĩa khi họ cố tình quên đi nghĩa vụ công dân bình thường là đóng thuế thu nhập. Nghệ sĩ không thể và không nên trốn tránh, gian lận trách nhiệm kê khai thuế đầy đủ, đúng quy trình. Khi đã trở thành thần tượng của nhiều người, được nhiều người xem như tấm gương về ứng xử xã hội, nghệ sĩ càng cần tuân thủ nghiêm túc các quy định của pháp luật ở mức cao hơn so với người khác.

Xét về lý, biện pháp công khai danh tính còn thể hiện sự công bằng của ngành thuế đối với các đối tượng khác. Thực tế, ở các quốc gia trên thế giới, việc thực hiện nghĩa vụ đóng thuế của nghệ sĩ được đối xử như bất kỳ đối tượng nào. Trốn thuế không chỉ bị truy thu, phạt mà còn có thể nhận án tù. Khi bị cơ quan chức năng phát hiện gian lận trong kê khai thuế, các ca sĩ, diễn viên Hàn Quốc ngoài việc nộp khoản thuế thiếu, còn phải chịu mức phạt lớn. Ví dụ, tài tử Jang Geun Suk phải nộp phạt đến 9 triệu USD vào đầu năm 2015 vì không kê khai các khoản thu nhập của anh ở thị trường Trung Quốc. Nữ diễn viên nổi tiếng Song Hye Kyo, ngoài nộp phạt, còn phải cúi đầu xin lỗi khán giả vì “quên” kê khai một khoản thu nhập lên đến 2,5 tỷ USD, nhưng uy tín của cô sau đó vẫn giảm sút. Ngược lại, Song Seung Hun và Yoon A từng được biểu dương vì đóng thuế đầy đủ. Trong Ngày nộp thuế, Trung tâm Dịch vụ thu thuế Quốc gia Hàn Quốc đã tuyên dương những người  thực hiện nghĩa vụ đóng thuế một cách trung thực và bằng cách này họ đã có nhiều đóng góp vào tài chính của đất nước. Song Seung Hun và Yoon A là một trong những người nổi tiếng được nhận giải thưởng uy tín này từ tổng thống. Nên chăng Việt Nam cũng cần có biện pháp khen thưởng và xử phạt như thế?

Liên quan đến thuế, nhiều suất diễn của ca sĩ, diễn viên Việt Nam tại các tiểu bang của Mỹ từng gặp rắc rối do đến giờ chót vẫn không được cấp thị thực nhập cảnh. Nhiều nghệ sĩ đã không thể có mặt trong các sô diễn đã được các bầu sô quảng cáo nhiều tháng trước đó tại Mỹ. Việc nghệ sĩ Việt Nam xin thị thực nhập cảnh Mỹ ngày càng khó khăn được cho là xuất phát từ chiêu phá nhau của các bầu sô. Các bầu sô đã gửi đơn tố cáo đến Sở Di trú Mỹ tố cáo một số nhà tổ chức biểu diễn đưa ca sĩ, nghệ sĩ Việt sang Mỹ hát trốn thuế. Việc làm này đã ảnh hưởng đến những nhà tổ chức hợp pháp. Do đó, việc đưa nghệ sĩ trong nước sang biểu diễn tại Mỹ đôi khi là hết sức khó khăn. Rõ ràng, nếu việc đóng thuế được thực thi đầy đủ thì đâu có chuyện trớ trêu này.