Gia Lai: Chỉ đạo xử lý nghiêm vụ thương lái lừa nông dân

Trước đó, việc Công ty TNHH Tuấn Đại An và Công ty cổ phần Phú An Khang Tây Nguyên về đầu tư và hứa bao tiêu sản phẩm (chanh dây, bí đỏ, bí xanh) cho người dân trên địa bàn tỉnh Gia Lai. Tuy nhiên, đến thời kỳ thu hoạch, họ thất hứa khiến hàng tấn bí bị bỏ thối trên đồng, nhiều hộ nông dân vay nợ cả trăm triệu đồng mua giống chanh dây về trồng cũng trắng tay thua lỗ. Phóng viên đến địa chỉ của công ty TNHH Tuấn Đại An (do bà Bùi Thị Diệu Hiền làm giám đốc, số 38 Lý Nam Đế, Tp.Pleiku) và công ty cổ phần Phú An Khang Tây Nguyên tại 127 Lý Thường Kiệt, Tp.Pleiku nhưng đều đóng cửa. Gọi điện thì không liên lạc được

 Chanh dây không quả

Vào khoảng tháng 9/2016, Công ty TNHH Tuấn Đại An đến quảng cáo với người dân ở xã Ia Blứ, huyện Chư Pưh (Gia Lai) trồng giống chanh dây thực sinh (ươm từ hạt) sẽ cho hiệu quả cao, giá 37 nghìn đồng/cây. Hơn nữa, công ty này “ưu đãi” được cho nợ 50% tiền giống và phân bón, tổ chức hội thảo, đưa về thực tế những mô hình trồng chanh dây thực sinh hiệu quả nên đã có khoảng 30 hộ dân thôn Lương Hà, La Blứ, huyện Chư Pứh nhẹ dạ đã mua giống chanh này về trồng.

Chị Nguyễn Thị Thu (thôn Lương Hà) cho biết, vì hợp đồng công ty này nói sẽ bao tiêu chanh dây với giá thấp hơn giá thị trường 1 nghìn đồng, xuống giống khoảng 4 tháng mà không có hoa sẽ thay thế cây khác nên chị đã mua 300 cây về trồng vào tháng 10/2016. “Trồng xuống, cây phát triển rất tốt nhưng khi ra hoa được vài tuần lại rụng hết. Đến giờ đã 8 tháng rồi nhưng chỉ thấy lá phát triển, có một hai cây đậu quả nhưng không có ruột. Nhặt nhạnh được vài ký mang đến tư thương họ cũng không mua, vì không có ruột. Gia đình tôi đầu tư hơn 70 triệu đồng vào vườn chanh dây rồi, chắc phải phá bỏ hết để trồng cây khác” – Chị Thu buồn bã nói.

Người dân phá bỏ vườn chanh dây không quả

Trưởng thôn Lương Hà Lê Đầu cho biết, vào tháng 3/2017, Công ty TNHH Tuấn Đại An đã về làm việc với dân, thừa nhận chanh dây không có quả là do giống, và hứa sẽ mang giống khác về đổi lại. Kể từ sau lần gặp đó, công ty này “biệt vô âm tín”.

Bản thân ông Nguyễn Sinh- Chủ tịch Hội nông dân xã Ia Blứ cũng trồng 70 cây chanh dây do Công ty TNHH Tuấn Đại An cung cấp. Theo ông Sinh, trên địa bàn xã có khoảng 60 hộ dân trồng giống chanh dây này, hộ trồng nhiều nhất là anh Trần Đình Sơn với 1.000 cây, đầu tư khoảng 200 triệu đồng. Nhưng tất cả đều không cho quả.

 Bí xanh bỏ thối trên ruộng

 Dọc tuyến QL14 đi qua huyện Chư Sê, những quả bí đỏ được đổ đống, bày dọc đường để bán. Anh Chu Văn Chiến (thôn Hương Phú, xã Ia Glai, huyện Chư Sê) trồng 1ha cả bí xanh và bí đỏ với tổng vốn đầu tư khoảng 70 triệu đồng cho biết: “Ban đầu, có một người phụ nữ xuống nói rằng là giám đốc của Công ty cổ phần Phú An Khang Tây Nguyên bảo gia đình tôi trồng hai loại bí trên. Tuy nhiên đến ngày thu mua bí ra quả to, bầu bĩnh thì công ty này “biệt vô âm tín”, gọi điện thoại thì không liên lạc được.

Cách đó không xa, Chị Phạm Thị Tuệ (xã La Glai, huyện Chư Sê) cũng đang mỏi cổ ngóng chờ khách mua bí đỏ. Theo chị Tuệ, người của Công ty cổ phần Phú An Khanh Tây Nguyên đến vận động từng hộ dân trồng và đưa ra hợp đồng có dấu đỏ để người dân tin tưởng. Đến thời điểm thu hoạch công ty này lại không về mua như hợp đồng đã ký. Giờ đây, những hộ dân trồng bí đỏ chỉ biết mang ra đường bán để gỡ lại vốn. Những hộ trồng bí xanh thì để thối, cho cũng không ai lấy.

Những hộ nông dân bày bí đỏ bán dọc tuyến QL14

Theo ông Nguyễn Đức Phi - Chủ tịch UBND xã Ia Glai, do người dân ký kết hợp đồng với các công ty mà không thông qua chính quyền nên xã không nắm cụ thể bao nhiêu hộ dân trồng bí xanh, bí đỏ. Xã mới chỉ tổng hợp được 8 hộ dân trồng với quy mô lớn là 18,5ha. Hiện tại, người dân chỉ bán lẻ bí đỏ dọc đường, thu lại 50% số vốn đầu tư. Còn những hộ dân trồng bí xanh thì chưa có đầu ra, nhiều hộ gia đình có hàng tấn bí xanh đổ đống bị thối.

Ông Nguyễn Văn Hợp - Trưởng phòng NN&PTNT huyện Chư Sê cho biết, huyện đã khuyến cáo người dân khi ký bất kỳ hợp đồng nào về các loại giống mới phải cân nhắc, tìm hiểu kỹ. Đặc biệt là phải thông báo cho chính quyền địa phương biết để tư vấn, nhằm kiểm tra tư cách pháp nhân rõ ràng nhưng người dân không thực hiện.

Hàng tấn bí xanh chất đống bị bỏ thối

Bao phân có giá 3 triệu đồng

Sau khi phản ánh việc các thương lái “lừa” khiến chanh dây không quả, hàng tấn bí vứt đầy đường, phóng viên còn nhận được thông tin Công ty TNHH Tuấn Đại An cung cấp cho người dân những chai thuốc bảo vệ thực vật không nhãn mác, đặc biệt 1 bao phân có giá 3 triệu đồng.

Theo phản ánh, chúng tôi tìm về xã Ia Hla, huyện Chư Pưh, Gia Lai nơi có 8 hộ dân vì dính “bom” của Công ty TNHH Tuấn Đại An đã vay tiền ngân hàng, bạn bè đầu tư vào vườn chanh dây. Quán cà phê của anh Phạm Văn Dũng (thông Tai Pêr) được chọn để tổ chức “hội thảo”. Theo anh Dũng, tháng 9/2016, bà Bùi Thị Diệu Hiền xuống nói là giám đốc của Công ty TNHH Tuấn Đại An đã chào mời giống chanh dây thực sinh (ươm từ hạt lên), rồi đưa cho mỗi hộ dân 1 bản “Hợp đồng hỗ trợ bao tiêu sản phẩm”. Hợp đồng nêu: Bên A (bà Hiền) phải đảm bảo giao giống đúng số lượng và chất lượng, bao tiêu sản phẩm, khi trồng cây xuống trong vòng 4 tháng mà cây chết hoặc không đậu bông thì công ty sẽ có trách nhiệm thay thế cây khác,… Bên B (người dân) phải tuân thủ các quy trình canh tác theo yêu cầu của bên A và phù hợp với kỹ thuật của bên A, giao bán sản phẩm theo đúng quy cách,...

Các loại thuốc bảo vệ thực vật mà Công ty TNHH Tuấn Đại An cung cấp cho người dân đều bị bóc hết nhãn mác

“Bà Hiền nói rất hay, thuyết phục nên tôi đặt mua 1.100 cây với giá 36 nghìn đồng/cây trồng vào 2ha. Đầu tư hết gần 400 triệu, sau 4 tháng cây ra hoa nhưng được vài tuần thì rụng và không đậu quả. Tôi đã chặt bỏ 280 cây để trồng vào giống chanh mới, số còn lại vì trong nhà đã cạn tiền nên chưa thể phá để xuống giống mới”- Anh Dũng nói.

Nông dân Đinh Văn Cường (làng Mông, xã Ia Hla) có tiếng làm ăn giỏi trong xã cũng mua 1.800 cây chanh dây thực sinh về trồng. Anh Cường nói: Công ty này ưu đãi cho nợ 50% tiền giống và phân bón, sẽ trừ sau khi thu hoạch chanh dây. Đầu tư gần 1 tỷ đồng nhưng 5 tháng sau chỉ thấy lá, quả ra cũng nhỏ bằng ngón chân cái thương lái không thu mua. Hiện tại, tôi đã phá 2,7ha, chỉ còn 3 sào giữ lại làm bằng chứng khiếu nại lên cơ quan chức năng.

Theo anh Cường, các loại thuốc bảo vệ thực vật mà Công ty TNHH Tuấn Đại An cung cấp cho người dân đều bị bóc hết nhãn mác. Những chai thuốc này đa số có dung tích khoảng 1 lít với giá 700 nghìn đồng/chai. “Bà Hiền mang những chai thuốc này xuống vào ban đêm, rồi nói ra công dụng của từng loại. Tôi mua 1 bao phân (25kg) giá 3 triệu đồng, khi rạch để bón cho chanh dây thì phát hiện ở góc bao phân ghi số điện thoại của một công ty trong Tp. HCM mà bà Hiền quên chưa xé. Tôi lần gọi theo số điện thoại, người của công ty trong Tp. HCM nói bao phân trên chỉ 400 nghìn đồng”- Anh Cường bức xúc.

Thư ký của bà Hiền là P.T.T sau khi phát hiện bản chất của vụ việc đã bỏ việc và nhiều lần gọi điện thoại thông báo cho người biết dân đã dính “quả lừa” của bà Hiền. Đoạn ghi âm của bà P.T.T nói chuyện qua điện thoại với người dân nêu chỉ ra, ngoài huyện Chư Sê, Chư Pưh, bà Hiền còn mang giống chanh dây và những chai thuốc bảo vệ thực vật, phân đến các huyện khác, nhiều nhất là ở huyện Kbang (Gia Lai).

Bức xúc về việc trên, 8 người dân xã La Hla cùng viết đơn phản ánh lên UBND xã để tìm hướng giải quyết. Theo ông Dương Đình Bình- Phó chủ tịch UBND xã Ia Hla: Tại buổi hòa giải, đại diện Công ty TNHH Tuấn Đại An biện minh chanh dây không có quả là do không hợp thổ nhưỡng. Tuy nhiên, người của UBND xã đi khảo sát nhận thấy người dân đều thực hiện đúng quy trình chăm sóc chanh dây. Còn giống mà Công ty TNHH Tuấn Đại An cung cấp đều không đảm bảo chất lượng. Buổi hòa giải trên không thành, người dân đã xin chuyển hồ sơ ra huyện giải quyết.

Qua sự việc trên UBND tỉnh Gia Lai giao Sở NN&PTNT chủ trì, phối hợp với các sở, ngành liên quan kiểm tra, báo cáo và đề xuất UBND tỉnh để chỉ đạo, xử lý, gửi báo cáo về UBND tỉnh  trước ngày 29/6/2017.