“Bệnh viện nào nhà vệ sinh bẩn là giám đốc đó ở bẩn”

Nói về chất lượng khám chữa bệnh, y tế cơ sở, Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến cho rằng, với nỗ lực toàn ngành, lĩnh vực này vừa qua đã được cải thiện rõ nét và đích cuối cùng là chỉ số hài lòng về dịch vụ. Theo đánh giá của UNDP, chỉ số hài lòng về dịch vụ y tế hiện là 70% và một khảo sát độc lập khác cho thấy, tỷ lệ hài lòng bệnh nhân nội trú là 80%.

Ngành đã triển khai nhiều biện pháp như chuyển giao nhiều kỹ thuật từ bệnh viện tuyến Trung ương xuống tuyến tỉnh; ban hành 83 tiêu chí chất lượng bệnh viện theo tiêu chuẩn quốc tế và xếp hạng, đánh giá các bệnh viện một cách độc lập, công khai trên truyền thông; xây dựng nhiều bệnh viện mới ở Trung ương và tuyến tỉnh, huyện, tạo bộ mặt bệnh viện khang trang, xanh sạch đẹp, đổi mới phong cách phục vụ trong toàn ngành...

"Các bệnh viên rộng rãi, ứng dụng công nghệ thông tin trong vận hành, có bộ phận tiếp dân, đường dây nóng và phải đảm bảo nhà vệ sinh, khu rửa tay sạch sẽ. Những chi tiết nhỏ nhưng lại quyết định chất lượng. Bệnh viện nào nhà vệ sinh bẩn là giám đốc viện đó ởbẩn. Khoa nào không có nước rửa tay là trưởng khoa đó ở bẩn", bà Tiến nói.

Một điểm nữa là đổi mới cơ chế tài chính, tiến tới tính đúng, tính đủ, đưa cả chi phí lương vào, từ đó giảm chi từ ngân sách, thu hút người tham gia BHXH, tăng cường bệnh viện tư nhân... Một đề án khác là đưa bác sĩ tốt nghiệp khá và giỏi lên các huyện nghèo trong 3 năm, giải quyết rất nhiều nhu cầu khám chữa bệnh tại các huyện này. Cùng với đó, nối mạng gần 100% cơ sở y tế với BHXH; tăng cường y tế cơ sở, ưu tiên vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số.

Sự hài lòng của người bệnh trong khám chữa bệnh được nâng lên rõ rệt, song thực trạng quá tải bệnh viện tuyến Trung ương vẫn cao, có bệnh viện tới 5000-6.000 người. Bộ trưởng Kim Tiến thừa nhận, thực tế này "ngành y đã nỗ lực nhưng chưa cải thiện như mong muốn". 

Nguyên nhân được Bộ trưởng Bộ Y tế nêu ra là người bệnh chưa yên tâm với cơ sở y tế tuyến dưới, bị bệnh nhẹ người dân cũng vào viện tuyến trên. Chẳng hạn dịch chân tay miệng bùng phát tại các tỉnh phía Nam vừa qua, bệnh nhân mắc nhẹ ở độ 1, độ 2 cũng vào viện tuyến trên, khiến lượng bệnh nhân tại đây quá tải, dẫn đến tình trạng lây nhiễm chéo, làm tăng tỷ lệ tử vong ở những bệnh nhân ăng.  Ngoài ra, chăm sóc bệnh viện vẫn chưa được toàn đdện, chưa đáp ứng đủ tỷ lệ nhân viên y tế trên mỗi bệnh nhân; một bệnh nhân vào viện vẫn 3-4 người nhà vào chăm sóc. Điểm yếu này, theo bà, một phần do cơ chế tài chính chưa đủ chi trả cho cán bộ, nhân viên y tế.

Mặt khác, chất lượng y tế cơ sở chưa đáp ứng nhu cầu, không đồng đều các miền. "Bộ xin tiếp thu để nâng chất lượng khám chữa bệnh tại các vùng, miền hơn nữa", bà Tiến hứa. 

Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến giải trình tại phiên thảo luận sáng 27/10

Về hướng phát triển ngành y tế thời gian tới, Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết Bộ "đi bằng kiềng 3 chân".

Thứ nhất là xây dựng y tế cơ sở, chăm sóc con người khi đang còn khoẻ mạnh, phát hiện bệnh sớm vì "nếu bị rồi thì chữa rất khó và rất tốn kém". Chương trình chăm sóc sức khoẻ ban đầu phải gắn với mô hình y học gia đình, trạm y tế xã phường và phòng khám bác sĩ gia đình.

"Chúng tôi đang xây dựng 26 mô hình điểm giống mô hình các nước đã phát triển một cách toàn diện cả về con người, cơ sở vật chất, hoạt động, cơ chế tài chính", bà Tiến nói và cho biết các nước có thu nhập bình quân 15-17.000 USD thì họ mất 10 năm xây dựng mô hình này. Việt Nam với mức thu nhập gần 3.000 USD cũng sẽ cố gắng phấn đấu 10 năm, trong 5 năm tới có mô hình cơ bản và trong 20 năm nhân rộng trong cả nước. 

"Mong Chính phủ sớm phê duyệt hai ODA xây dựng y tế cơ sở, ưu tiên vùng sâu vùng xa", bà Tiến nói.

Thứ hai là khi người dân bị bệnh, phải vào bệnh viện thì cần được chăm sóc chu đáo, toàn diện.

"Sắp tới Bộ Y tế sẽ hình thành một loạt cơ sở khám chữa bệnh hiện đại theo các thiết kế nước ngoài và đội ngũ cán bộ cao cấp, thậm chí mời chuyên gia nước ngoài theo yêu cầu để cán bộ và những người thu nhập cao thay vì phải ra nước ngoài khám, kiểm tra sức khoẻ thì có thể thực hiện tại Việt Nam. Điều này là trong tầm tay nhưng cũng phải có chính sách đồng bộ, đặc biệt là cơ chế tài chính", Bộ trưởng Y tế cho hay và đề nghị Quốc hội và Chính phủ cho ngành Y tế một cơ chế tài chính đổi mới toàn diện về tự chủ, giá dịch vụ, kết hợp công tư, mô hình bảo hiểm y tế bổ sung ngoài bảo hiểm xã hội hiện nay...

Thứ ba, theo Bộ trưởng Tiến là vấn nhân lực, tài chính và cơ sở hạ tầng. Về nhân lực, sắp tới Quốc hội thông qua luật Giáo dục Đại học, bà đề nghị có cơ chế đào tạo riêng cho ngành Y tế. Học 6 năm ra trường phải học thêm một năm nữa thực hành rồi thi toàn quốc để lấy chứng chỉ hành nghề với đánh giá của hội đồng quốc gia độc lập, sau đó phải học chuyên khoa ít nhất 2-3 năm mới có thể hành nghề, theo mô hình của quốc tế.