Ánh sáng ở nhà hàng bóng tối

Khách phải đi theo sự hướng dẫn của nhân viên để vào bàn ăn của mình

Khi chỉ có bóng tối

Nằm gọn trong một con hẻm nhỏ ở quận 3 (TP.HCM), không có gì quá xuất sắc ở vẻ ngoài để gây sự chú ý nhưng tôi tin, bất cứ ai đã đến và bước ra từ nhà hàng này sẽ thật khó quên bởi những cảm xúc vô cùng đặc biệt đã trải qua từ đây.

Trần Võ Viễn Nghĩa đón chúng tôi bằng câu chào lịch thiệp giữa khoảng không. Cậu yêu cầu tôi đặt tay lên vai cậu để đi theo sự hướng dẫn của Nghĩa. Kéo ghế và nhắc tên từng người một cách thân thiện, Nghĩa dặn chúng tôi thật kỹ vị trí những thứ đã có và những thứ sẽ chuẩn bị bày trên bàn. Lúc này, mọi giác quan, trừ thị giác đều được đánh thức hoàn toàn, tập trung và hoàn hảo cho một việc duy nhất là “tưởng tượng”. Tôi quơ tay nhè nhẹ, sợ sệt mong chạm vào thứ gì đó mà không làm nó đổ vỡ hoặc rơi xuống đất. “Nếu có gặp khó khăn gì, chị cứ gọi em, em luôn ở ngay bên cạnh chị!”. Nghĩa nói rất nhẹ nhưng tôi nuốt trọn từng câu. Câu nói này của Nghĩa thật có giá trị khi bao trùm xung quang tôi là khoảng tối mênh mông và sâu thẳm. Trong bóng tối, bất cứ một cử động, một âm thanh nào đều được thẩm thấu một cách rõ nét. 

 “Khi bước ra từ bóng tối, sau bữa ăn đặc biệt nhất mà tôi chưa tùng trải qua, cảm giác của tôi là thấy mình đang quá hạnh phúc”. Anh Sỹ kể lại cảm xúc của mình khi trải nghiệm từ nhà hàng bóng tối. “Có cảm giác như đôi chân tôi cũng bị liệt và tôi đặt mình vào hoàn cảnh của người mù, người liệt hay một người ốm yếu… và cảm thấy sợ. Tôi bắt đầu làm quen trong bóng tối. Giống như mình đang nhắm mắt lại, đầu tiên mình phải lắng nghe, phải tập trung cao độ hướng dẫn của tiếp viên, đến bây giờ tôi vẫn nhớ lúc đó, mình đã nghe trọn vẹn câu của bạn phục vụ mà không phải câu được câu chăng như ở ngoài ánh sáng. Đôi mắt là của sổ của tâm hồn, khi ta mất đi cửa sổ ấy, não phải hoạt động nhiều hơn. Trong hoàn cảnh này, tôi phải tập trung vào cảm nhận, phải nhớ thật chính xác từng vị trí đồ vật trên bàn ăn, từng động tác, từng chi tiết rất nhỏ và không thể cẩu thả . Và tôi thấy việc tập trung của trí não hiệu quả hơn là có đôi mắt, mọi suy nghĩ không bị ảnh hưởng của những thứ vô hình hay hữu hình xung quanh. Nói chung đó là bữa ăn đem lại cho tôi nhiều cung bậc cảm xúc. Tôi nghĩ đến quy trình sinh lão bệnh tử của một đời người, và tôi thấy yêu quý hơn những gì mình có”. Anh Sỹ chia sẻ

Sẽ có những trải nghiệm thú vị ở bữa ăn hoàn toàn trong bóng tối

Vic và Tamy, 2 anh em người Nam Phi lần đầu đến nhà hàng vẫn còn tỏ ra thích thú khi ngồi đoán những món mà mình vừa được ăn. Vic tìm thấy được địa chỉ nhà hàng trên một trang mạng du lịch và cô khẳng định: “Tôi muốn mang đến sự bất ngờ cho anh trai. Khi đến đây tôi mới hiểu vì sao Noir được bình chọn là nhà hàng nên đến nhất tại TP.HCM vì ngoài đồ ăn ngon, phục vụ tốt và thực khách còn có được sự trải nghiệm rất đặc biệt”.

“Trước khi bước vào bữa ăn, tôi hơi lo lắng. Và quả thực chúng tôi cũng gặp khó khăn khi phải di chuyển và thực hiện các thao tác trong bóng tối. Việc này giúp tôi cũng hiểu hơn và cảm thông hơn cuộc sống của những người khiếm thị. Nhất định tôi sẽ quay lại đây với một người đặc biệt của mình. Ở Việt Nam gần 4 tuần nhất là giữa Sài Gòn xe cộ ồn ào, đông đúc, bóng tối của bữa ăn này là không gian yên bình, thư giãn thực sự”. Tamy cho biết.

Tổ ấm thứ hai

Gắn bó với nhà hàng ngay từ ngày đầu mới mở, những cuộc gặp gỡ và tiếp xúc với khách hàng cũng đem lại cho Nghĩa nhiều kỷ niệm khó quên. Có lần, khi 2 vị khách người Ả Rập vừa bước ra, họ ôm lấy cậu và òa khóc. Ông cho biết, cha của ông cũng bị mù cách đây 17 năm nhưng bây giờ ông mới thấu hiểu được những gì cha mình đã phải chịu đựng suốt ngần ấy năm.

Một lần, Nghĩa đón một vị khách người Úc bị dị tật cả 2 tay. Hình như những ngón tay của ông ấy được chìa ra từ trên cách tay ngắn ngủn và ông phải dùng vai dựa vào đầu Nghĩa để di chuyển vào bàn ăn. Nghĩa rất bối rối với vị khách này và cậu đề nghị được trợ giúp mặc dù biết mình cũng sẽ gặp khó khăn không kém nếu giúp ông đưa thức ăn vào miệng. Nhưng vị khách từ chối và quyết định tự mình dùng bữa ăn bằng những ngón tay ngắn ngủi, trong bóng tối mù mịt. “Tôi vô cùng thán phục ông”. Nghĩa không dấu được cảm xúc của mình, nhưng vị khách trả lời: Đây chỉ là việc bình thường, đi và làm việc trong bóng tối mới là điều khó và cậu mới là người mà tôi thán phục cậu. Cái gì trong đời mình muốn và cố gắng thì mình sẽ làm được.

Nghĩa cho rằng, “lợi thế” của người khiếm thị là trí nhớ và độ nhạy của âm thanh và cảm giác.  như khi nghe người đối diện có thể cảm nhận được khuôn mặt của họ đang hướng về mình và phán đoán được cảm xúc của vị khách.

Tốt nghiệp Trường Đại học Luật và Trường Đại học Văn Hiến, Trần Võ Viễn Nghĩa tự tin cầm hồ sơ đi xin việc nhưng các đơn vị mà Nghĩa đến đều từ chối khi biết cậu bị mù. Nghĩa còn nhớ cảm giác khi bị một đơn vị từ chối bằng một câu lạnh lùng: “Mù thế này thì làm được gì. Về đi!”. Nhớ lại cảm giác này, Nghĩa nghẹn lời, tròng mắt ngập nước. “Vì vậy khi được nhận vào làm việc tại nhà hàng này, em coi nơi này như ngôi nhà thứ hai của mình.”

Điều mà Nghĩa cảm thấy hạnh phúc nhất là ở đây, cậu cảm thấy mình là người có ý nghĩa. “Khi làm ở môi trường này em cảm thấy rất thỏa mái, em được làm chủ mọi không gian xung quanh. Bởi khi ở ngoài ánh sáng những người khiếm thị như em phải dựa vào người sáng mắt bình thường, còn ngược lại ở đây mọi người phải dựa vào sự trợ giúp của em. Em được chính là em”.

Trước khi bước vào phòng ăn, khách được chơi trò chơi xếp hình. Cũng là cách để rèn luyện trí nhớ, trí tưởng tượng trước khi bước vào bóng tối

Vũ Anh Tú và Germ Doornbos hai thành viên sáng lập Nhà hàng Noir là những người đã từng trải nghiệm mô hình nhà hàng ăn trong bóng tối tại một vài thành phố lớn trên thế giới, cả hai đều thích thú và thực sự ấn tượng với những trải nghiệm thông qua mô hình độc đáo này. Tuy nhiên việc nảy ra ý tưởng mô hình như thế này cần được giới thiệu tại Việt Nam mãi cho đến năm cuối năm 2013.  Bởi môi trường làm việc tại nhà hàng và dịch vụ này hoàn toàn mới lạ đối với cộng đồng người khiếm thị và mù tại Việt Nam. Qua sự giới thiệu của Hội người mù thành phố và một số trung tâm bảo trợ người khiếm thị, Tú và Germ được kết nối và gặp gỡ với các bạn khiếm thị (sau này trở thành nhân viên chính thức tại Noir), họ chủ yếu là sinh viên các trường đại học trên địa bàn thành phố.

“Những buổi gặp gỡ và những câu chuyện về nghị lực sống của các bạn khiếm thị thực sự là nguồn động viên tích cực và truyền cảm hứng cho chúng tôi quyết tâm thực hiện dự án này. Khi đặt các em -những người khiếm thị vào một vị trí mà họ sẽ chịu trách nhiệm trước những người sáng mắt, các em sẽ cảm thấy hạnh phúc hơn và Nhà hàng của chúng tôi là nơi trở thành sự chuẩn mực để chuyển giao lòng tin giữa con người với con người”. Tú khẳng định. Theo anh, mặc dù đã có những trợ cấp từ phía chính phủ, các tổ chức cộng đồng và đặc biệt là những nỗ lực của chính cá nhân họ, song người khiếm thị tại Việt Nam vẫn còn phải đối mặt với rất nhiều thử thách trong học tập, việc làm, sự hoà nhập cộng đồng và tạo lập một cuộc sống ổn định. Thông qua dự án này Tú và Germ mong muốn góp sức vào việc nâng cao nhận thức đối với cộng đồng người khiếm thị.

Vũ Anh Tú- Giám đốc nhà hàng người rất tâm huyết với dự án tạo công ăn việc làm cho người khiếm thị, khiếm thính

Hiện Nhà hàng Noir có 17 nhân viên khiếm thị và khiếm thính đang làm việc. Sắp tới Nhà hàng sẽ mở thêm những phòng ăn mà nhân viên phục vụ là người câm và điếc. Để gọi món, thực khách sẽ ra dấu hiệu bằng tay được hướng dẫn trên thực đơn hoặc chỉ vào các hình vẽ có sẵn trên đó. Dự án này không chỉ có thêm cho khách sự trải nghiệm mới mà ý nguyện của Tú và Germ là mong muốn tạo thêm công ăn việc làm cho những người không may mắn.