Xuân ở thượng nguồn sông Mã

Bóng dáng của sự ấm no 

Từ trung tâm huyện Mường Lát, ngược theo tuyến đường vành đai biên giới Việt – Lào, chúng tôi có mặt tại Mường Chanh, thượng nguồn của sông Mã, xứ Thanh những ngày đầu xuân. Ở vùng địa đầu ấy, dòng sông Mã vẫn ngày đêm miệt mài, cần mẫn chở nặng phù sa thượng nguồn để bồi lắng, làm nên những cánh đồng xanh tươi bất tận cho vùng hạ du, trước khi hòa mình vào biển cả.

Mường Chanh có 22,5km đường biên giới tiếp giáp với huyện Viêng Xay, nước bạn Lào. Toàn xã có 9 thôn bản, gồm 4 dân tộc: Thái, Khơ Mú, Kinh, Mường cùng sinh sống. Những năm gần đây, Mường Chanh được xem là xã có nhiều thay đổi nhất ở các xã vùng biên Thanh Hóa, bởi tỉ lệ hộ nghèo giảm nhanh; kinh tế phát triển mạnh; tỉ lệ học sinh các cấp ra trường đúng độ tuổi, số học sinh đỗ các trường chuyên nghiệp ngày càng tăng; các dịch vụ y tế, chăm sóc sức khỏe cho nhân dân ngày càng phát triển...

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trong chuyến thăm và làm việc tại Mường Chanh, tháng 9/2011.

Không giấu được sự phấn khởi, Bí thư Đảng ủy xã Mường Chanh Lộc Văn En nói: “Những năm trước đây đời sống đồng bào các dân tộc ở Mường Chanh còn gặp nhiều khó khăn. 2 năm trở lại đây, người Mường Chanh không còn xin Nhà nước hỗ trợ gạo cứu đói mùa giáp hạt nữa, cái đói giáp hạt giờ đã đi vào quá khứ... Dù ở xa nhưng tỉ lệ học sinh lên lớp năm học 2014 - 2015 các cấp đạt 95%, tỉ lệ học sinh ra trường đúng độ tuổi đạt 100%; cả xã có 18 em học đại học, 2 em học cao đẳng. Các em đi học có kiến thức, khi trở về lại giúp đỡ quê hương. Tỉ lệ hộ nghèo toàn xã đến hết năm 2014 chỉ còn 16,3%, số hộ khá không ngừng tăng lên. Năm nay, nhiều hộ ở Mường Chanh được mùa ngô, mùa lúa, kinh tế các hộ cũng đang dần phát triển nên chúng tôi phần nào cảm nhận được Tết cổ truyền của họ sẽ vui hơn, đầm ấm hơn. Giờ đây khi Tết đến, xuân về các hộ chỉ lo làm thế nào cho đẹp hơn, tốt hơn và phát triển bền vững hơn...”.

Đổi thay nhờ nông thôn mới

Năm 2011, Mường Chanh vinh dự được Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng về thăm. Sau khi nắm bắt tình hình thực tế, Tổng Bí thư yêu cầu tỉnh Thanh Hóa và huyện Mường Lát tập trung nguồn lực để xây dựng Mường Chanh thành xã điểm thoát nghèo của miền núi xứ Thanh. Sau khi hoàn thành, hiệu quả tốt sẽ sơ kết, rút kinh nghiệm nhân rộng ra nhiều xã khác.  Được Trung ương giao nhiệm vụ, lại được tỉnh, huyện quan tâm, xã Mường Chanh đã lập Đề án xây dựng xã điểm thoát nghèo gắn với xây dựng nông thôn mới (NTM) đến năm 2015, được Chủ tịch UBND tỉnh phê duyệt. Với đề án này, Mường Chanh đã tranh thủ tối đa các nguồn lực và chỉ đạo có trọng tâm, trọng điểm của các cấp, ngành để tạo bước đột phá về kinh tế - xã hội, gắn với giảm nghèo nhanh và bền vững.

Gắn bó với phong trào xây dựng NTM ở Mường Chanh từ những ngày đầu, cán bộ Đồn Biên phòng Quang Chiểu, Phó Bí thư Đảng ủy xã Mường Chanh Vũ Đình Nguyện chia sẻ: Mừng vì được Trung ương tin tưởng, các cấp chính quyền quan tâm, nhưng lo bởi còn cả ngàn việc phải làm. Chính vì thế, ngay sau khi nhận nhiệm vụ cấp trên giao phó, Đảng ủy, chính quyền xã Mường Chanh đã thành lập Ban chỉ đạo, Ban quản lý xây dựng NTM và Ban phát triển thôn. Phân công nhiệm vụ cho các thành viên trong các Ban phụ trách từng thôn, bản, cơ quan, đơn vị để tuyên truyền, vận động và triển khai tổ chức thực hiện các kế hoạch, nhiệm vụ hàng năm. Cùng với đó, xã ban hành các văn bản và các chương trình hành động để làm căn cứ thực hiện. Trong đó, chú trọng công tác tuyên truyền bằng nhiều hình thức, như: Thông qua các hội nghị, các phương tiện thông tin đại chúng, các tổ chức, đoàn thể, các lớp tập huấn, các buổi họp dân ở các cụm dân cư và tổ chức các chuyến đi tham quan học tập trong và ngoài tỉnh cho cán bộ xã, bản và nhân dân tham gia...

Hướng dẫn kiểm tra, chăm sóc lúa.

Với cách thức cán bộ là người cầm tay chỉ việc, bước đầu xã đã tổ chức và hướng dẫn cho nhân dân thâm canh tăng năng suất cây trồng, với kết quả thu hoạch năng suất cao hơn từ 30 - 40kg/sào so với ruộng không bón phân; đưa giống ngô mới năng suất cao như LVN10, CP888... vào sản xuất, trồng các loại cây màu khác như khoai, sắn, rau sạch... để tăng thu nhập cho hộ gia đình. Tổ chức các mô hình sản xuất để nhân rộng trong toàn xã, như: Mô hình chăn nuôi bò lai tại bản Na Hin; mô hình trồng cây lâm nghiệp tại bản Piềng Tặt; mô hình nông lâm kết hợp tại bản Chai; mô hình khuyến nông chăn nuôi bò sinh sản và vịt đẻ trứng tại bản Lách.

Các mô hình khi đưa vào thực hiện đều mang lại hiệu quả cao nên đã thúc đẩy các hộ dân tích cực thực hiện. Xã cũng động viên khuyến khích các hộ dân từ miền xuôi lên làm ăn, nêu cao tinh thần đoàn kết và cùng với nhân dân Mường Chanh xây dựng NTM... đồng thời thực hiện tốt công tác đối ngoại, giữ gìn và phát huy tình hữu nghị đặc biệt với chính quyền và nhân dân nước bạn Lào, tạo được sự ổn định trên tuyến biên giới...

Sau 4 năm thực hiện ý kiến chỉ đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, diện mạo của một xã NTM vùng biên đã thực sự thay đổi. Từ một xã nghèo với muôn vàn khó khăn, Mường Chanh đã hoàn thành 7/19 tiêu chí lớn về NTM.

Riêng 2 bản Piềng Tặt và Na Hin được các cấp ủy Đảng, chính quyền lựa chọn để xây dựng bản điểm NTM, trong đó tập trung vào bản Na Hin. Đến nay, Piềng Tặt đạt 7/14 tiêu chí; Na Hin đạt 10/14 tiêu chí và đang sớm phấn đấu hoàn thành để đề nghị công nhận trở thành bản điểm xây dựng NTM. Dẫn chúng tôi đi thăm bản Na Hin, Bí thư chi bộ Lộc Văn Thơm phấn khởi chia sẻ: “Chừng ấy năm xây dựng NTM cũng là khoảng thời gian người dân bản Na Hin thực sự thay đổi cách nghĩ, cách nhìn và cùng bắt tay vào hành động. Các cấp chính quyền hỗ trợ, các hộ dân lấy đó làm động lực phấn đấu. Na Hin không chỉ thay đổi rõ rệt mà các bản trong xã lấy đó làm gương để phấn đấu phát triển kinh tế, xây dựng NTM...”

Thêm một mùa xuân mới, những cánh rừng nơi thượng nguồn sông Mã trùng điệp một màu xanh, dòng Mã giang vẫn lặng lẽ xuôi về biển cả. Mai đây, khi NTM ở Mường Chanh hoàn thành, mảnh đất nơi thượng nguồn sông Mã sẽ khoác áo mới. Tương lai tươi sáng sẽ mở ra với vùng đất đoàn quân “Tây Tiến” hành quân qua ngày nào. Mường Chanh sẽ bắt nhịp với xu thế phát triển để vươn lên xây dựng cuộc sống trên miền đất biên viễn ngày thêm ấm no, hạnh phúc.