Xuân ấm ở bản Khó, bản Nghèo

Nghèo về kinh tế, giàu về trí thức

Nằm dưới chân dãy núi đá Pù Luông hàng nghìn năm tuổi, bản Khó, bản Nghèo bé nhỏ giữa thiên nhiên. Đã từ rất lâu rồi, những người già trong bản qua bao đời vẫn thường kể lại với con cháu nơi này rằng, bản Khó, bản Nghèo đã có cách đây khoảng hơn 400 năm tuổi. Nơi đây thuộc Mường Ca Da cổ - là một Mường lớn của đồng bào Thái ở miền tây Thanh Hóa. Cái khó, cái nghèo như chính cái tên bản đã gắn liền với cuộc sống lam lũ của người dân nơi đây hàng trăm năm qua.

Một góc bản Khó

Bản Khó có địa thế nằm dựa lưng vào dãy núi Pù Luông hùng vĩ, bên tả có thế núi long chầu hổ phục, phía trước bản có hai dòng suối giao nhau, cung cấp nguồn nước ngọt, mát lành cho đồng bào hàng trăm năm nay. Còn bản Nghèo lại được thiên nhiên ưu đãi cho hàng chục héc ta đất nông nghiệp gieo cấy được hai vụ lúa nước trên các thửa ruộng bậc thang quanh bản. Dãy núi Pù Luông chạy dọc bản Khó, bản Nghèo, với thảm thực vật phong phú, tạo nên tính đa dạng sinh học…

Là nơi sơn, thủy hữu tình nhưng đời sống người dân bản Khó, bản Nghèo những thập niên trước đây vô cùng khó khăn, vất vả. Để đến được bản Khó, bản Nghèo, từ trung tâm thị trấn huyện chỉ có duy nhất một con đường độc đạo, ngoằn ngoèo len lỏi đi lại giữa các sườn núi dài nối tiếp nhau. Mặc dù chỉ cách trung tâm thị trấn huyện có chừng gần 10 Km, nhưng người dân trong bản muốn ra trung tâm thị trấn là cả một hành trình gian nan bởi đường đi vất vả, ngăn cách bởi sông sâu, núi cao. Cuộc sống tự cung, tự cấp không giao thương buôn bán khiến cho bản Khó, bản Nghèo dường như cô lập với thế giới bên ngoài.

Để về trung tâm xã đỡ vất vả và nguy hiểm, người dân bản Nghèo, bản Khó đã cùng nhau ngày đêm tự phá đá, cõng đất làm con đường từ bản ra trung tâm xã Hồi Xuân. Con đường này hàng năm vẫn được đồng bào nơi đây và các đoàn thể tình nguyện dưới xuôi lên giúp đỡ tôn tạo, tu bổ hàng năm. Cách đây 5 năm, con đường nhựa về bản đã được Nhà nước đầu tư xây dựng, mở rộng. Nhờ vậy, con em hai bản đi học ở trung tâm xã cũng thuận lợi hơn, việc giao thương buôn bán của hai bản cũng bắt đầu phát triển, đời sống đồng bào cũng dần được cải thiện.

Cuộc sống khó khăn, vất vả là vậy, nhưng cũng chính từ trong nghèo khó, người dân bản Khó, bản Nghèo đã không ngừng nỗ lực vươn lên làm giàu cho địa phương bằng con đường học tập.

Đường bê tông được xây dựng đến hầu hết các hộ gia đình trong bản

Ông Cao Văn Tùng - Bí thư chi bộ bản Nghèo cho biết: “Mặc dù đời sống của người dân còn nhiều khó khăn, nhưng việc học hành đã trở thành truyền thống của người dân nơi đây. Giờ đây nói về bản Nghèo hay bản Khó, người ta không còn nhắc nhiều đến chuyện khó khăn, gian khổ, cái đói nữa mà lại kể chuyện đỗ đạt, học hành. Nhiều người trong bản nhờ con đường tri thức đã đi ra và giữ những chức vụ quan trọng trong huyện, trong tỉnh… ” – ông Tùng nói.

Ông Tùng cũng lý giải: “Nói là có truyền thống bởi phong trào học tập đã được người dân nơi đây gìn giữ và phát huy đến tận bây giờ. Con cháu trong bản qua các tầng lớp cứ thế phấn đấu học tập, người đi sau nhìn người đi trước để phấn đấu. Chúng tôi cũng luôn động viên các con chăm chỉ học tập. Ở đây mọi người rất ý thức đến việc chăm lo cho con cái học tập, vì chỉ học mới giúp gia đình thoát khỏi đói nghèo bền vững” - Ông Tùng nói.

Trong câu chuyện kể của mình, ông Tùng cho biết thêm: “Người thành đạt đầu tiên của bản Nghèo là cụ Cao Ngọc Bích (SN 1926). Trước năm 1954, nhờ đi theo kháng chiến mà cụ Cao Ngọc Bích là người đầu tiên của bản biết chữ quốc ngữ. Sau năm 1954, cụ Bích được học hết lớp 7, rồi tham gia cách mạng, làm cán bộ, thầy giáo dạy các lớp “bình dân học vụ” tại địa bàn các xã của huyện Quan Hóa. Cụ Bích nghỉ hưu khi là Trưởng phòng văn hóa. Cụ là người đầu tiên của bản Nghèo thành đạt, làm cán bộ. Đến nay cả bản có tới gần 70 người đã tốt nghiệp ĐH, CĐ, TCCN…nhiều người đang giữ vị trí lãnh đạo quan trọng trong huyện..”- ông Tùng thông tin thêm.

Còn ông Lương Văn Tuấn - Bí thư chi bộ bản Khó cho biết: “ Cả bản Khó hiện có gần 20 người nhờ học hành đỗ đạt, đã, đang làm cán bộ các cấp trong huyện. Ngoài ra, còn nhiều người quê bản Khó, hiện đang làm tại các cơ quan, trường học, đơn vị lực lượng vũ trang trong huyện, tỉnh”.

Theo thống kê, toàn huyện Quan Hóa có hơn 120 bản, làng, nhưng điều đặc biệt là bản Nghèo là địa phương có nhiều người đỗ đạt và làm cán bộ nhất trong huyện Quan Hóa. Phong trào học tập của người dân hai bản Khó, Nghèo giờ đây đã trở thành điểm sáng của huyện Quan Hóa. 

Vươn mình xây dựng nông thôn mới 

Không chỉ nỗ lực vượt khó vươn lên bằng con đường tri thức, người dân bản Khó, bản Nghèo còn nỗ lực xây dựng nông thôn mới (NTM). Chỉ còn ít ngày nữa là bước sang năm mới Xuân Kỷ hợi 2019, nói trong niềm vui phấn khởi Ông Cao Văn Tùng - Bí thư chị bộ bản Nghèo vui mừng chia sẻ:

Một góc cánh đồng trồng hai vụ lúa nước tại bản Nghèo

“Những năm gần đây nhờ thay đổi cách nghĩ, cách làm, lại được Đảng, Nhà nước, địa phương quan tâm mà đời sống của bà con dân bản không ngừng tăng lên. Cả bản Nghèo có 114 hộ, 523 nhân khẩu nhưng chỉ có 6,8 % là hộ nghèo. Ngoài số người học hành đỗ đạt làm việc trong các cơ quan, ban ngành, bản Nghèo còn có trên 60 lao động địa phương đi làm việc tại các công ty, xí nghiệp cho thu nhập thường xuyên. Hơn 15 ha ruộng lúa nước trong bản cấy cả được hai vụ đã giúp bà con chủ động được nguồn lương thực, không còn lo cái đói bủa vây ngày giáp hạt. Trồng trọt, lâm nghiệp, chăn nuôi cũng được đầu tư đẩy mạnh. Bình quân thu nhập người dân trong bản đạt 31,2 triệu/người/năm… Đến nay sau hơn 5 năm nỗ lực xây dựng nông thôn mới (NTM), người dân bản Nghèo đã hoàn thành xây dựng NTM và đang đợi ngày tốt để công bố. Năm nay, với người dân bản Nghèo, Tết Nguyên đán Kỷ hợi chắc chắn sẽ vui hơn. Niềm vui đón NTM sẽ hòa chung cùng niềm vui đón Tết cổ truyền của dân tộc. Hiện tại, bà con trong bản cũng đang tích cực chuẩn bị đất cho mùa vụ tới, lại tranh thủ tập luyện văn hóa, văn nghệ, thể thao để đón nhận NTM và đón Tết cổ truyền…” – ông Tùng Chia sẻ.

Còn tại bản Khó, bí thư chi bộ Lương Văn Tuấn cũng rất vui mừng khi chia sẻ với chúng tôi: “Bản Khó hiện có 117 hộ, 455 nhân khẩu, trong bản vẫn còn 20 hộ nghèo, 50 hộ cận nghèo. Bình quân thu nhập đạt 19 triệu/người/năm. Người dân trong bản vẫn đang nỗ lực, tranh thủ sự hỗ trợ của các cấp để cùng nhau xây dựng NTM. Hiện tại đã hoàn thành 12 chỉ tiêu về NTM, người dân trong  bản đang cố gắng hoàn thành các chỉ tiêu về giảm hộ nghèo, xây dựng đường bê tông hóa thôn bản, đảm bảo vệ sinh môi trường khu dân cư. Phấn đấu đến 2020 sẽ hoàn thành xây dựng NTM” – ông Tuấn nói.

Ông Lữ Đình Bưu, Chỉ tịch UBND xã Hồi Xuân cho biết: “Chừng ấy năm xây dựng NTM cũng là khoảng thời gian người dân bản Nghèo, bản Khó thực sự thay đổi cách nghĩ, cách nhìn và cùng bắt tay vào hành động. Các cấp chính quyền hỗ trợ, các hộ dân lấy đó làm động lực phấn đấu. Bản Nghèo, bản Khó không chỉ thay đổi rõ rệt mà các bản trong xã lấy đó làm gương để phấn đấu phát triển kinh tế, xây dựng NTM, động viên con cháu tích cực học tập…”.