Xử lý gần 140 nghìn vụ buôn lậu, gian lận thương mại

Năm 2022, lực lượng chức năng cả nước đã phát hiện, bắt giữ, xử lý 139.758 vụ buôn lậu, gian lận thương mại, tăng 1,17% so với cùng kỳ năm 2021; khởi tố hình sự 642 vụ và 720 đối tượng.

Diễn ra phức tạp với nhiều thủ đoạn tinh vi

Cụ thể, theo ông Lê Thanh Hải - Uỷ viên Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia, Chánh Văn phòng Thường trực Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia thông tin, trong đó, các đơn vị, địa phương phát hiện, bắt giữ 11.945 vụ mua bán, vận chuyển hàng cấm, hàng lậu (giảm 17,75% so với cùng kỳ năm 2021); 124.121 vụ gian lận thương mại, gian lận về thuế (tăng 2,36% so với cùng kỳ năm 2021);

Có 3.692 vụ sản xuất, mua bán, vận chuyển hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng vi phạm quyền sở hữu trí tuệ (tăng 56,51% so với cùng kỳ năm 2021); thu nộp ngân sách nhà nước 12.829 tỷ đồng (giảm 29,92% so với cùng kỳ năm 2021); khởi tố hình sự 642 vụ (giảm 68,96% so với cùng kỳ năm 2021), 720 đối tượng (giảm 73,86% so với cùng kỳ năm 2021).

Chánh Văn phòng Thường trực cũng cho biết, tình hình buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả vẫn diễn ra phức tạp với nhiều thủ đoạn tinh vi trên các tuyến biên giới đất liền, tuyến cảng biển, các vùng biển, tuyến hàng không và bưu chính quốc tế; cùng với đó tình hình sản xuất, mua bán, vận chuyển hàng cấm, hàng lậu, hàng giả, hàng hóa giả mạo nhãn hiệu, hàng hết hạn sử dụng, vi phạm vệ sinh an toàn thực phẩm và các hành vi gian lận thương mại khác diễn ra trên hầu hết các địa bàn trong cả nước.

Cụ thể, trên tuyến biên giới Việt Nam - Trung Quốc, tuyến biên giới Việt Nam - Lào, tuyến biên giới Việt Nam - Campuchia, hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới diễn biến phức tạp. Các đối tượng lợi dụng việc đi lại qua các đường mòn, lối mở, kênh rạch, sông, suối biên giới thuận tiện để buôn lậu, gian lận thương mại, mua bán, vận chuyển trái phép ma túy, pháo nổ, thuốc lá điếu, đường cát, vàng, ngoại tệ, hàng gia dụng... từ nước ngoài vào Việt Nam.

Tại các cảng biển, lợi dụng chính sách thông thoáng của Nhà nước và thực tế hoạt động xuất nhập hàng hóa qua các cảng biển có lưu lượng rất lớn, các đối tượng thành lập các doanh nghiệp, không khai báo hải quan hoặc khai báo gian dối về số lượng, giá trị, chủng loại, xuất xứ… để trốn thuế, xuất lậu, nhập lậu hàng hóa có điều kiện, hàng cấm, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.

Địa bàn trọng điểm về buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả là khu vực các cảng Hải Phòng, Đà Nẵng, Bà Rịa - Vũng Tàu, TP. Hồ Chí Minh.

Đáng chú ý, ông Lê Thanh Hải cho biết, năm 2022, tình hình dịch bệnh Covid-19 trên thế giới, khu vực được kiểm soát, các chuyến bay quốc tế được mở trở lại nên hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển trái phép hàng cấm, hàng hóa khác qua đường hàng không và bưu chính quốc tế như Nội Bài (Hà Nội) và Tân Sơn Nhất (TP. Hồ Chí Minh) có chiều hướng tăng cả về quy mô và số lượng.

Các đối tượng lợi dụng hoạt động chuyển phát nhanh, dịch vụ bưu chính qua các tuyến hàng không, khai báo hàng hóa gửi từ nước ngoài về Việt Nam dưới dạng quà tặng, quà biếu để buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng cấm như ma túy, tiền chất, sản phẩm động vật hoang dã, các mặt hàng có giá trị cao, dễ cất giấu như ngoại tệ, xì gà, điện thoại di động, vật tư y tế, thuốc tân dược, mỹ phẩm, thực phẩm chức năng.

Núp bóng pháp nhân đi qua đường chính ngạch

Bên cạnh đó, năm 2022, xu hướng mua bán, giao dịch qua các sàn thương mại điện tử, các trang mạng xã hội ngày một tăng cao, các đối tượng đã triệt để lợi dụng để kinh doanh, vận chuyển, tàng trữ hàng cấm, hàng hóa nhập lậu, hàng hóa không rõ nguồn gốc, xuất xứ, hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng vi phạm quyền sở hữu trí tuệ… nhằm tránh sự kiểm tra, kiểm soát, phát hiện của các lực lượng chức năng.

Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Nguyễn Văn Cẩn nhận định năm 2023, buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả sẽ tiếp tục diễn biến phức tạp. Do đó, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các ngành như bộ đội biên phòng và hải quan. Bên cạnh đó, hải quan, thuế sẽ phối hợp chặt chẽ hơn trong chia sẻ dữ liệu. Khi cơ quan hải quan kiểm tra trên hệ thống nhận thấy hàng không có hóa đơn điện tử thì có thể chắc chắn là hàng lậu.

Đại tá Vũ Như Hà - Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu (Bộ Công an) cho rằng, các đối tượng buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả có thể chủ yếu hoạt động núp bóng pháp nhân đi qua đường chính ngạch với lượng hàng hóa vi phạm sẽ tăng mạnh với nhiều mặt hàng như: Xăng dầu, đường, thuốc lá, ngoại tệ...

Theo Đại tá Vũ Như Hà, các cơ quan chức năng cần đánh giá hoạt động tạm nhập tái xuất, gửi kho ngoại quan, rà soát để kịp thời phát hiện các đối tượng buôn lậu lợi dụng chính sách, từ đó có phương án đấu tranh kịp thời.

Để nâng cao công tác phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc - Phó Trưởng Ban Chỉ đạo 389 quốc gia, yêu cầu các đơn vị tăng cường phối hợp, chủ động nắm bắt tình hình, đánh giá đúng thực trạng, nhận diện những vấn đề nổi cộm, phức tạp, phương thức hoạt động, xác định tuyến địa bàn mặt hàng trọng điểm; kịp thời tham mưu đề xuất có phương án phối hợp đánh trúng đối tượng, tụ điểm phức tạp để răn đe, phòng ngừa, xử lý nghiêm.

Đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ trong phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, hàng cấm; chủ động tham mưu khen thưởng kịp thời những tập thể, cá nhân có thành tích tốt để nêu gương và đề xuất điều chỉnh một số vướng mắc khó khăn về kinh phí cho công tác đấu tranh phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, hàng cấm…