Xây dựng một xã hội không rào cản để người khuyết tật được bình đẳng, sống độc lập

Trên 1,1 triệu NKT được hưởng trợ cấp xã hội hàng tháng

Phát biểu tại lễ kỷ niệm, ông Nguyễn Văn Hồi, Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH, Phó Chủ tịch Ủy ban quốc gia về NKT Việt Nam cho biết, 30 năm trước, Đại hội đồng Liên hợp quốc đã chọn 3/12 là Ngày Quốc tế NKT. Nhiều năm qua, được sự quan tâm, hỗ trợ của Đảng, Nhà nước, cuộc sống của NKT đã từng bước được cải thiện cả về vật chất lẫn tinh thần. NKT được nâng cao năng lực, hòa nhập xã hội; quyền của NKT từng bước được thực thi.

Số lượng NKT được tiếp cận với các chính sách, chương trình chăm sóc NKT của Nhà nước và cộng đồng ngày càng tăng. Đến nay đã triển khai xác định mức độ mức độ khuyết tật và cấp giấy chứng nhận khuyết tật cho gần 3 triệu NKT. Số NKT được hưởng trợ cấp xã hội hàng tháng trên 1,1 triệu người, 95% NKT có thẻ bảo hiểm y tế. 63 bệnh viện, trung tâm phục hồi chức năng (PHCN); 100% bệnh viện trung ương đều có khoa phục hồi chức năng; 90% bệnh viện đa khoa và 40% bệnh viện chuyên khoa cấp tỉnh có khoa PHCN; 70% bệnh viện tuyến huyện có khoa PHCN riêng biệt hoặc ghép với khoa khác; 95% trạm y tế có phân công cán bộ theo dõi công tác PHCN.

Tại các tuyến xã của hầu hết địa phương, NKT đều được lập sổ theo dõi sức khỏe và NKT đặc biệt nặng được cấp thẻ BHYT miễn phí; 100% NKT nặng và đặc biệt nặng đều được thụ hưởng các chính sách an sinh xã hội cơ bản khác.

Tất cả trẻ em khuyết tật của Việt Nam được tiếp cận giáo dục, trong đó những trẻ em khuyết tật nặng và đặc biệt nặng tiếp cận được với giáo dục hòa nhập, được hỗ trợ giáo dục tại 20 trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập và 107 cơ sở giáo dục chuyên biệt dành cho trẻ em khuyết tật; đã thống nhất được ngôn ngữ ký hiệu và chữ nổi Brail trong toàn quốc.

Theo Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH, trong giai đoạn 2012 - 2022, bình quân mỗi năm, từ 17 đến 20 nghìn NKT được hỗ trợ dạy nghề theo Đề án Dạy nghề cho lao động nông thôn. Hiện cả nước có 63 Trung tâm Dịch vụ việc làm, bình quân mỗi năm các trung tâm đã tư vấn, học nghề, giới thiệu việc làm cho khoảng 20 nghìn lượt NKT với tỷ lệ thành công trên 50%. Chương trình tín dụng cho vay giải quyết việc làm, trong đó cho vay ưu đãi đối với NKT và các doanh nghiệp nhỏ và vừa, hợp tác xã, tổ hợp tác, hộ kinh doanh sử dụng nhiều lao động là NKT. Giai đoạn 2012-2020, ước tính có gần 39 ngàn NKT được vay vốn Quỹ quốc gia về việc làm…

Tiếp tục thực hiện đầy đủ những quy định trong Hiến pháp và pháp luật về NKT

Theo Thứ trưởng Nguyễn Văn Hồi, mặc dù đã có những kết quả tốt trong công tác trợ giúp NKT, bên cạnh đó, Việt Nam vẫn còn nhiều khó khăn về kinh tế, hạ tầng cơ sở xã hội thiếu thốn, chưa thể đáp ứng thỏa đáng nhu cầu, nguyện vọng của NKT. Vẫn còn nhiều NKT thuộc hộ nghèo, cận nghèo, sức khỏe hạn chế, thiếu việc làm, chưa tiếp cận được các dịch vụ xã hội và sống phụ thuộc vào sự trợ giúp của gia đình và xã hội.

“Trong những năm tới, Việt Nam sẽ tiếp tục thực hiện đầy đủ những quy định trong Hiến pháp và pháp luật về NKT cũng như các cam kết quốc tế mà Việt Nam tham gia. Đặc biệt, sẽ tổng kết 10 năm thi hành Luật NKT, trên cơ sở đó nghiên cứu sửa đổi bổ sung và đề xuất những nội dung liên quan đưa vào Luật Bảo hiểm xã hội, Luật Việc làm… để phù hợp với Công ước và thực tiễn. Tôi tin với nhận thức ngày càng sâu sắc tinh thần của Công ước về quyền của NKT, chúng ta sẽ tiếp tục đạt được kết quả thiết thực trong việc xây dựng một xã hội không rào cản thực sự. Đó là cơ hội để NKT được bình đẳng, sống độc lập và tham gia tích cực vào đời sống xã hội”, Thứ trưởng Nguyễn Văn Hồi nhấn mạnh.

Tại diễn đàn, các đại biểu đã nêu lên nhiều vấn đề có ý nghĩa thiết thực, bao gồm: Những chính sách mới đối với NKT, định hướng thời gian tới; quy trình và thủ tục vay vốn đối với NKT…

Cùng với đó, một số số khó khăn cũng được chỉ ra như: Hệ thống chính sách, pháp luật tương đối đầy đủ, tuy nhiên có những quy định không còn phù hợp thực tiễn, cần sửa đổi; một số quy định còn thiếu, cần sớm được nghiên cứu, rà soát để bổ sung, hoàn thiện quy định chính sách...

Nhiều đề xuất cũng được đưa ra như: Bảo đảm việc bố trí, phân bổ ngân sách hiệu quả, tạo điều kiện để các tổ chức của NKT được tham gia thực hiện nhiệm vụ Nhà nước giao; tăng cường truyền thông nâng cao nhận thức một cách toàn diện, trên mọi mặt, đẩy mạnh tuyên truyền phổ biến pháp luật về nghĩa vụ cùng với quyền với NKT; ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý, áp dụng khoa học công nghệ để nghiên cứu, hỗ trợ NKT…

Các đại biểu cũng khuyến nghị rà soát lại hệ thống quy định pháp luật, chính sách đối với NKT để có kế hoạch sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện cho phù hợp với điều kiện, tình hình thực tế và xu thế phát triển của xã hội, nhất là đối với Luật NKT. Đồng thời, Luật NKT cần quy định và đề cập cụ thể đến đối tượng phụ nữ và trẻ em khuyết tật, người tự kỷ, NKT trong rủi ro thiên tai và dịch bệnh, NKT cao tuổi… để họ vơi đi những khó khăn, bản thân gỡ bỏ được nhiều rào cản để hòa nhập cộng đồng, tham gia đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước.

Đại diện Ban vận động thành lập Hội Thanh niên khuyết tật Việt Nam đề xuất Ủy ban quốc gia về NKT hỗ trợ để Hội Thanh niên khuyết tật Việt Nam sớm được thành lập, giao việc cho thanh niên khuyết tật trong các hoạt động mà họ có thế mạnh như đào tạo, khởi nghiệp và tình nguyện.

Ban Thanh niên Hội NKT TP Hà Nội đề nghị nghiên cứu tăng mức bảo trợ xã hội cho NKT; đồng bộ cấp giấy xác định mức độ khuyết tật và thẻ BHYT cho NKT nhẹ; sản xuất và đưa vào sử dụng các phương tiện giao thông công cộng và phương tiện cá nhân bảo đảm NKT tiếp cận sử dụng, sửa đổi chính sách để NKT, đặc biệt là thanh niên có thể tiếp cận được nguồn vốn vay với lãi suất ưu đãi của Ngân hàng Chính sách xã hội…