Võ Quảng – Một đời thơ văn

Nhân dịp kỉ niệm 100 năm ngày sinh nhà văn Võ Quảng, NXB Kim Đồng vừa giới thiệu đến bạn đọc ấn phẩm đặc biệt kỉ niệm 100 năm ngày sinh nhà văn Võ Quảng tuyển chọn những tác phẩm tiêu biểu nhất của "Nhà văn của tuổi thơ – Nhà thơ của tuổi hoa". Bộ ấn phẩm gồm 5 cuốn: Tiểu thuyết "Quê nội" (gồm 2 truyện "Quê nội", "Tảng sáng"); Tập thơ "Ai dậy sớm"; Tuyển tập "Truyện đồng thoại Võ Quảng" do họa sĩ Vũ Xuân Hoàn minh họa; Tập truyện "Những truyện hay viết cho thiếu nhi – Võ Quảng" và đặc biệt là tuyển thơ, truyện, phê bình, chân dung "Võ Quảng – Một đời thơ văn".

Độc giả thiếu nhi nhiều thế hệ hẳn sẽ không thể quên nhân vật Cục và Cù Lao trong "Quê nội" - tiểu thuyết mang tính tự truyện gắn với tên tuổi của nhà văn Võ Quảng, bối cảnh sau cách mạng Tháng Tám ở làng Hòa Phước bên dòng sông Thu Bồn. Lớp lớp trẻ em từ thuở ê a tập nói vẫn sẽ ngân nga những câu thơ như đồng dao trong "Ai dậy sớm", "Mầm non", "Chị chổi tre", "Anh đom đóm", "Anh nắng sớm", "Mời vào"... Hay những truyện đồng thoại tươi vui, ngộ nghĩnh, ngôn ngữ trong trẻo đầy chất thơ như "Những chiếc áo ấm", "Trăng thức", "Anh Cút lủi", "Mắt Giếc đỏ hoe"... in trong tập "Truyện đồng thoại Võ Quảng", "Những truyện hay viết cho thiếu nhi – Võ Quảng" hẳn sẽ còn được lưu nhớ trong tâm trí độc giả.

Ấn phẩm đặc biệt "Võ Quảng – Một Đời Thơ Văn" do tác giả Châu Tấn – trưởng nam của nhà văn Võ Quảng biên soạn. Trong ấn phẩm này, độc giả sẽ gặp lại những bài thơ nổi tiếng của Võ Quảng; thưởng thức truyện ngắn đầu tay "Cái lỗ cửa", truyện vừa "Cái thăng", tiểu thuyết "Kinh tuyến và vĩ tuyến", những truyện cổ tích kể lại "Chuyện kể ở Đầm Vạc" (truyền thuyết thời Hùng Vương); cùng những bài viết về văn học thiếu nhi của nhà văn Võ Quảng. Phần cuối là những bài phê bình, đánh giá của các nhà văn, nhà thơ, nhà nghiên cứu về tác phẩm Võ Quảng.

Sinh ra trong một gia đình có truyền thống khoa cử, Võ Quảng được học hành bài bản ngay từ nhỏ. Năm 17 tuổi, ông thi đỗ vào trường Quốc học Huế, và cũng từ năm này, ông bắt đầu tham gia hoạt động cách mạng. Ông từng bị địch bắt, chịu cảnh tù đày, quản thúc. Sau cách mạng tháng Tám, ông đảm đương nhiều chức vụ như Chủ tịch Ủy ban Hành chính thành phố Đà Nẵng, Phó chánh án Tòa án quân sự miền Nam Việt Nam.

Bắt đầu với sự nghiệp văn chương khá muộn so với các nhà văn cùng trang lứa, năm 1957, khi đã ở tuổi 38, Võ Quảng mới trình làng tác phẩm đầu tiên, tập thơ "Gà Mái Hoa" và lập tức đã chinh phục được bạn bè văn chương. Cũng trong năm này, Võ Quảng về làm Tổng biên tập đầu tiên của NXB Kim Đồng mới thành lập.

Ngoài sáng tác thơ, truyện, Võ Quảng còn viết kịch bản phim hoạt hình và dịch một số tác phẩm văn học kinh điển của thế giới sang tiếng Việt. Ông là tác giả kịch bản phim hoạt hình "Sơn Tinh Thủy Tinh", "Những chiếc áo ấm" – hai tác phẩm được "khắc tên vào bảng Vàng của ngành Hoạt hình Việt Nam" theo đánh giá của họa sĩ Trương Qua (Giám đốc Xưởng phim hoạt hình Việt Nam từ 1967-1977). Ông cũng là người đầu tiên phỏng dịch và giới thiệu "Truyện Đông Ky-sốt" (Hiệp sĩ Don Quixote) và "Người anh hùng rừng Séc Vút" (Robin Hood – Hiệp sĩ rừng xanh) sang tiếng Việt

Trên cương vị là Tổng biên tập của nhà xuất bản dành riêng cho thiếu nhi, là một tác giả viết cho thiếu nhi, nhà văn Võ Quảng rất tích cực tham gia các lớp đào tạo nhà văn trẻ, giảng dạy về văn học ở các khóa bồi dưỡng viết văn.

Là một trong số ít các nhà văn dành trọn vẹn tâm huyết sáng tác cho thiếu nhi, nhà văn Võ Quảng ý thức rất rõ tầm quan trọng của văn chương trong việc giáo dục thẩm mỹ, nhân cách cho trẻ em. Ông đã dành nhiều thời gian, tâm sức để nghiên cứu tâm lý tiếp nhận của trẻ em; tìm hiểu những quan điểm, phương pháp sáng tác của các nhà văn lớn trên thế giới viết cho thiếu nhi. Nhà văn Võ Quảng từng nói: "Viết cho thiếu nhi là tình yêu và lẽ sống của tôi". Ông luôn tâm niệm mình là một nhà giáo dục, cả cuộc đời dành trọn vẹn "những gì đẹp đẽ nhất, tinh khiết nhất cho thiếu nhi". Thơ văn Võ Quảng đã được lựa chọn đưa vào chương trình giảng dạy ở nhiều cấp học suốt mấy thập kỉ qua.

Theo nhà văn Nguyễn Kiên: "Chúng ta có một Võ Quảng thơ và một Võ Quảng văn xuôi, và thường trên những trang sách hay nhất của anh, cái chất thơ và chất văn xuôi của Võ Quảng vẫn nhập vào nhau, hỗ trợ cho nhau, tạo nên một vẻ đẹp riêng Võ Quảng... Theo Paustovsky mỗi khi viết một truyện, dù nhỏ nhất nhà văn cũng phải dốc hết cả cuộc đời, dành trọn cả tấm lòng và sự hiểu biết của mình vào đó. Tôi nghĩ rằng anh Võ Quảng của chúng ta đã làm như vậy."

"Cuộc đời ông có thể ví như một cây đại thụ có gốc sâu, rễ bền, thấm đẫm tinh hoa văn hóa nước nhà và thế giới, mạnh mẽ trụ vững giữa phong ba bão táp của những năm tháng ác liệt, để rồi nửa đời sau đâm cành, nảy lộc, nở hoa tươi đẹp, kết trái văn chương ngọt lành dành cho bao lớp trẻ thơ của đất nước." – lời của dịch giả Phương Thảo – phu nhân của nhà văn Võ Quảng có lẽ là nhận định xác đáng về cuộc đời và sự nghiệp của ông.