Việt Nam đã có những cải cách quan trọng

Ngày 17/8/2023, tại Hà Nội, Cục Quản lý nợ và tài chính đối ngoại (QLN&TCĐN - Bộ Tài chính) phối hợp với Ngân hàng Thế giới và Tổng cục Kinh tế Liên bang Thụy Sỹ tổ chức Hội thảo tham vấn "Đánh giá giữa kỳ kế hoạch vay, trả nợ công 5 năm, giai đoạn 2021-2025.

Quản lý nợ công đạt nhiều kết quả nổi bật

Tại hội thảo, ông Trương Hùng Long - Cục trưởng Cục QLN&TCĐN cho biết, cùng với việc các cơ quan triển khai đánh giá giữa kỳ các kế hoạch 5 năm, giai đoạn năm 2021-2025, về phát triển kinh tế - xã hội, tài chính quốc gia, đầu tư công và các đề án khác, Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, địa phương thực hiện đánh giá giữa kỳ kế hoạch vay trả nợ công 5 năm, trình Chính phủ để báo cáo Quốc hội khóa XV tại kỳ họp thứ 6.

Theo ông Trương Hùng Long, kế hoạch vay, trả nợ công 5 năm giai đoạn 2021-2025 được triển khai thực hiện trong bối cảnh thế giới và khu vực có nhiều biến động phức tạp, khó lường. Tuy nhiên, Việt Nam đã duy trì được ổn định chính trị - xã hội, nền tảng kinh tế vĩ mô được giữ vững, lạm phát được kiểm soát, các cân đối lớn của nền kinh tế được đảm bảo.

Bên cạnh đó, Việt Nam vẫn còn đối mặt với nhiều thách thức, độ mở nền kinh tế cao nên dễ chịu tác động từ cú sốc bên ngoài. Tác động của biến đổi khí hậu, thiên tai, dịch bệnh, ô nhiễm môi trường gây sức ép lên tài chính ngân sách.

Hiện nay, Việt Nam đã trở thành nước thu nhập trung bình. Trong thời gian tới, khoản vay ODA sẽ kết thúc, tỷ trọng vay ưu đãi và vay theo điều kiện thị trường tăng, dẫn đến chi phí vay vốn tăng lên, đặc biệt trong bối cảnh lãi suất thế giới vẫn duy trì ở mức cao.

Ông Trương Hùng Long cho biết, tại Nghị quyết số 23/2021/QH15, Quốc hội đã đề ra các mục tiêu, nhiệm vụ và 10 nhóm giải pháp. Nhìn lại giai đoạn 2021-2023, công tác quản lý nợ công đã đạt được một số kết quả nổi bật, như: An toàn nợ công được đảm bảo trong phạm vi mức trần, ngưỡng cảnh báo được Quốc hội phê duyệt; đảm bảo huy động vốn vay cho ngân sách nhà nước và đầu tư phát triển.

Thực hiện thanh toán trả nợ đầy đủ, đúng hạn, góp phần cải thiện hệ số tín nhiệm quốc gia. Năm 2022, trong bối cảnh nhiều quốc gia bị hạ bậc tín nhiệm, Việt Nam được 2 tổ chức xếp hạng tín nhiệm Moody’s và S&P nâng hạng tín nhiệm quốc gia, tổ chức Fitch giữ nguyên mức xếp hạng tín nhiệm.

Theo ông Trương Hùng Long, mục tiêu đánh giá giữa kỳ Kế hoạch vay, trả nợ công 5 năm là để xác định kết quả đạt được trong giai đoạn 2021-2023, những hạn chế, vướng mắc và nguyên nhân; từ đó đề ra các giải pháp, nhiệm vụ chủ yếu trong giai đoạn 2024-2025 để hoàn thành các mục tiêu kế hoạch đã được duyệt.

Tiếp tục hoàn thiện thể chế, chính sách

Ghi nhận tiến bộ đạt được của Việt Nam trong công tác quản lý nợ công thời gian qua, ông Andrea Coppola, Chuyên gia kinh tế trưởng của Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam cho biết, Việt Nam đã có những cải cách quan trọng về quản lý nợ công, trong đó bao gồm tăng cường khung pháp lý, quản lý thể chế…

Cùng với biến đổi khí hậu, những năm tới khi trở thành nước có thu nhập trung bình và thu nhập cao, nhu cầu huy động vốn của Việt Nam sẽ lớn hơn trong khi chi phí huy động nợ tăng lên theo lãi suất thị trường đang tạo ra thách thức trong công tác quản lý nợ công của Việt Nam. Chưa kể, công tác tổ chức quản lý nợ công còn nhiều phân tán.

Một số quốc gia như Thái Lan, Indonesia đã thiết lập ra cơ quan quản lý nợ công, trong đó được phép quyết định nợ dựa trên phân tích danh mục, chi phí và rủi ro.

“Cần cải cách thể chế tạo điều kiện cho công tác huy động nợ công, trên cơ sở đó hỗ trợ phát triển thị trường vốn trong nước hiệu quả, góp phần quản lý ngân sách hiệu quả. Việt Nam đã đề ra Chiến lược quản lý nợ công 10 năm, trong đó mục tiêu đặt ra là thành lập cơ quan quản lý nợ công vào năm 2030. Muốn vậy, cải cách thể chế là rất quan trọng cũng như cần có sửa đổi quy định pháp luật.

WB sẵn sàng hỗ trợ Bộ Tài chính và Bộ Kế hoạch và Đầu tư tăng cường công tác quản lý nợ công và các hoạt động hỗ trợ, bao gồm cả quản lý vĩ mô và tài khóa tốt hơn, chống lại các cú sốc bên ngoài”, ông Andrea Coppola nhấn mạnh.

Chia sẻ kinh nghiệm triển khai, đại diện Kho bạc Philippine cho biết, Philippine huy động vốn được thực hiện thông qua vay chương trình ODA, vay dự án ODA, trái phiếu toàn cầu, vay trong nước. Riêng với chương trình bán lẻ trái phiếu trong nước, Phippine đã huy động được tổng cộng 5,1 nghìn tỷ peso kể từ khi triển khai năm 2001.

Các sản phẩm định hướng bán lẻ chiếm hơn 1/3 danh mục đầu tư trái phiếu của Chính phủ trung ương. Chính phủ Philippine sử dụng phương tiện truyền thông và các nền tảng trực tuyến khác để tuyên truyền về chiến dịch giáo dục dân trí tài chính.

Việc phát hành trái phiếu ra nước ngoài luôn bám sát nguyên tắc đa dạng hóa; tránh việc tăng đi vay liên quan đến nguồn cung; duy trì danh mục nợ có kỳ hạn từ trung đến dài hạn; thiên về nguồn cung trong nước…

Trên cơ sở tham vấn ý kiến góp ý, đại diện Cục Quản lý nợ và tài chính đối ngoại  đưa ra định hướng giải pháp chủ yếu hoàn thành kế hoạch vay, trả nợ công 5 năm 2021-2025. Theo đó, bên cạnh việc tiếp tục triển khai thực hiện các giải pháp đề ra tại Nghị quyết số 23/2021/QH15 của Quốc hội, hoàn thiện thể chế, chính sách, Bộ Tài chính kiến nghị Chính phủ báo cáo Quốc hội một số giải pháp tăng cường quản lý nhằm triển khai hiệu quả kế hoạch vay, trả nợ công giai đoạn 2024-2025.

Trong đó, tiếp tục hoàn thiện thể chế, chính sách về quản lý NSNN, đầu tư công, đồng bộ với hoàn thiện khuôn khổ quản lý nợ công; rà soát, hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật về quản lý đầu tư công, khắc phục rào cản, vướng mắc và tạo điều kiện thuận lợi đẩy nhanh tiến độ thực hiện và giải ngân, nâng cao hiệu quả các dự án đầu tư công.

Về huy động vốn, Bộ Tài chính kiến nghị trong một số thời điểm thị trường không thuận lợi, mặt bằng lãi suất trái phiếu chính phủ tăng, chấp nhận huy động trái phiếu chính phủ kỳ hạn ngắn với lãi suất tương đương với kỳ hạn dài, qua đó đáp ứng nhu cầu thị trường, tăng thanh khoản cho thị trường trái phiếu chính phủ thứ cấp.