Vì sao lại là "mùng 1 Tết cha, mùng 2 Tết mẹ, mùng 3 Tết thầy"?

Hôm nay ngày mùng 2, và người ta hay nói hôm nay là ngày Tết mẹ. Vậy bạn hiểu Tết mẹ trong câu nói quen thuộc “Mùng 1 Tết cha, mùng 2 Tết mẹ, mùng 3 Tết thầy” là như thế nào?

Với người Việt, Tết luôn là dịp lễ lớn và quan trọng nhất trong năm. Đây sẽ là khoảng thời gian để cả gia đình trở về quây quần bên nhau, cùng chuẩn bị dọn dẹp nhà cửa, tống cựu nghênh tân. Bên cạnh đó, Tết còn là mùa người ta thăm viếng những người thân, thầy cô, bạn bè và cầu chúc nhau một năm mới an khang, thịnh vượng.

Từ phong tục chúc Tết đó, ông bà xưa đã đúc kết ra câu nói “mùng 1 Tết cha, mùng 2 Tết mẹ, mùng 3 Tết thầy” nói về lịch trình để mọi người đi lại, thăm hỏi nhau trong 3 ngày đầu năm âm lịch.

Theo quan niệm của người Việt từ xưa, cha là đại diện cho họ hàng bên nội. Chính vì vậy, cụm “mùng một Tết cha” có nghĩa là vào ngày mùng một Tết, cả gia đình sẽ tập trung bên họ nội để cúng bái tổ tiên, sau đó là chúc Tết ông bà cha mẹ. Sau khi con cháu chúc Tết và nhận lì xì mừng tuổi đầu năm, cả gia đình sẽ cùng nhau ăn bữa cơm đầu năm, vừa trò chuyện vui vẻ. Cuối cùng, cả gia đình sẽ cùng nhau đi chúc Tết anh em họ hàng thân thiết bên nội, cùng trò chuyện và chúc nhau sức khỏe, năm mới an lành, hạnh phúc.

Đến ngày mùng 2 Tết, vợ chồng con cái sẽ “xuất hành” sang chúc Tết bên nhà ngoại – tức là bên “mẹ”. Đây là lí do người xưa gọi mùng 2 là “Tết mẹ”. Cũng với những nghi thức tương tự như ngày mùng 1 bên nhà nội, mọi người sẽ có những giây phút quây quần ấm áp bên nhau trong không khí tươi mới, tích cực và phấn khởi của mùa xuân. Đặc biệt, với những nàng dâu lấy chồng xa quê, ít có điều kiện về thăm nhà, đây là cơ hội lí tưởng để sum vầy, hàn huyên với bố mẹ đẻ và thăm hỏi họ hàng, anh em, bạn bè sau cả một thời gian dài không gặp.

Cuối cùng là mùng 3 – “Tết thầy”. Đây là ngày dành cho thầy cô – những người đã nuôi lớn chúng ta qua từng con chữ và những bài học. Ngày “Tết thầy” này được xem như là “ngày Nhà giáo Việt Nam” thời xưa – khi ngày 20/11 chưa chính thức ra đời, là cơ hội để biết bao thế hệ học trò tỏ lòng biết ơn đến những người đưa đò. Ngoài ra, đây cũng là dịp những người trẻ Việt họp lớp, giao lưu với những người bạn cũ sau một năm dài ít có cơ hội gặp gỡ.

Câu nói “Mùng 1 Tết cha, mùng 2 Tết mẹ, mùng 3 Tết thầy” không chỉ là lịch trình để mọi người đi lại, thăm hỏi nhau trong 3 ngày Tết mà nó còn là cách người Việt ta thể hiện truyền thống “uống nước nhớ nguồn, “tôn sư trọng đạo”. Theo quan niệm của ông bà ta, hai ngày quan trọng nhất trong năm (mùng 1 và mùng 2 Tết Nguyên đán) phải dành để “Tết cha”, “Tết mẹ” – những người đã sinh ra ta, nhằm thể hiện lòng hiếu thảo, kính trọng ông bà, cha mẹ hai bên nội ngoại. Đó không gì khác chính là nét đẹp trong truyền thống “uống nước nhớ nguồn”.

Trên tinh thần đó, ngày mùng 3 là ngày người Việt dành cho thầy cô giáo – những người đã dành sự hi sinh lớn lao cho sự nghiệp trồng người không mệt mỏi. Với tinh thần “tôn sư trọng đạo”, người Việt luôn quan niệm “Nhất tự vi sư, bán tự vi sư” (một chữ là thầy, nửa chữ cũng là thầy).