Vắc xin: Không phải cứ mất tiền mới tốt

Chỉ 8 - 10% trẻ em sử dụng vắc xin dịch vụ

Cục trưởng Cục Y tế Dự phòng Trần Đắc Phu cho rằng,  hiện nay trong số 20 loại vắc xin dịch vụ thì chỉ có  hai loại vắc xin dịch vụ đang khan hiếm là vắc xin Hexa infanrix 6 trong 1 và vắc xin Pentaxim 5 trong 1 và cũng chỉ tập trung ở 2 thành phố là Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh...

Theo phân tích của các chuyên gia, nguyên nhân thiếu 2 loại vắc xin trên là do thời gian vừa qua nhà sản xuất không đáp ứng đủ, họ thay công nghệ, chuyển địa điểm... cũng có những lô vắc xin hỏng. Mặt khác, vắc xin 6 trong 1 và 5 trong 1 trong dịch vụ có thị phần rất ít và không phải sự đặt hàng có tính chất quy mô từ Chính phủ như vắc xin tiêm chủng mở rộng, mà theo cơ cấu điều tiết thị trường, cung cầu nên không được sự quan tâm của nhà sản xuất, vì thế đã dẫn tới có hiện tượng thiếu hụt như vậy.

Qua thống kê cho thấy, số lượng các trẻ em tham gia việc tiêm chủng 2 loại vắc xin này dưới hình thức tiêm chủng dịch vụ không lớn. Hàng năm chỉ chiếm khoảng 8 -10% số lượng trẻ em. Còn lại phần lớn trẻ em Việt Nam vẫn đang tham gia thực hiện chương trình tiêm chủng mở rộng, mỗi năm tiêm khoảng trên 1,5 triệu trẻ.

Tiêm vắc xin sởi theo Chương trình tiêm chủng mở rộng tại Trạm y tế phường Giảng Võ (Hà Nội).

Theo ông Trần Đắc Phu, dù không chiếm tỷ lệ lớn nhưng  việc thiếu vắc xin trên cũng có ảnh hưởng lớn, thứ nhất làm cho các bà mẹ có tâm lý chờ đợi để có vắc xin dịch vụ để tiêm. Thứ 2, từ sự thiếu này,  nếu tuyên truyền không tốt, tạo nên cơn sốt ảo, khiến các bà mẹ cho rằng vắc xin dịch vụ tốt và lại tiếp tục chờ, gây nên sự hiểu lầm trong việc tiêm phòng cũng như sử dụng các loại vắc xin.

Ông Nguyễn Văn Cường, Phó trưởng Ban Chủ nhiệm Chương trình tiêm chủng mở rộng cho biết, trong chương trình tiêm chủng mở rộng, vắc xin được tiêm miễn phí cho trẻ em và trong rất nhiều năm nay, rất hiếm khi xảy ra tình trạng thiếu vắc xin, tất cả nhu cầu vắc xin trong chương trình này đều được Nhà nước đảm bảo.

Nhu cầu với từng loại vắc xin hàng năm đều được lập kế hoạch cụ thể căn cứ vào số lượng trẻ sinh ra hàng năm. Đây là lý do tại sao vắc xin trong tiêm chủng mở rộng luôn sẵn có để đáp ứng nhu cầu tiêm chủng thường xuyên hiện nay.

Vắc xin tiêm chủng mở rộng không phải tự nhiên miễn phí

Theo ông Nguyễn Văn Cường, hiện nay, nhiều người dân có tâm lý cho rằng vắc xin tiêm chủng mở rộng là không tốt, họ không tin tưởng vào chất lượng vắc xin miễn phí và nhất quyết để chờ mất tiền tiêm vắc xin dịch vụ. Suy nghĩ vắc xin đắt tiền của dịch vụ tốt hơn vắc xin tiêm chủng mở rộng không đúng.

Bởi vắc xin dịch vụ phải trả tiền cao hơn nhiều là bởi vì khi đưa trẻ đi tiêm vắc xin dịch vụ, người dân phải trả tiền cho một mũi nên đắt, còn vắc xin trong chương trình tiêm chủng mở rộng Nhà nước mua vài triệu liều mỗi năm. Do vậy nếu so sánh việc mua một liều với mua vài triệu liều, đương nhiên việc mua vài triệu liều sẽ rẻ hơn.

Vả lại, vắc xin tiêm chủng mở rộng không phải tự nhiên miễn phí, Nhà nước phải trả tiền để mua, tổ chức quốc tế hỗ trợ.Chất lượng vắc xin trong tiêm chủng mở rộng đã được khẳng định qua rất nhiều loại vắc xin được cung cấp trong Chương trình tiêm chủng mở rộng. Đơn cử loại vắc xin viêm não Nhật Bản của Công ty Vắc xin và sinh phẩm số 1 chiếm tới 90% thị phần, đã được sử dụng tới 25 năm với 40 triệu liều.

Những năm trước, dịch viêm não Nhật Bản xảy ra phổ biến nhất nhưng đến nay tỷ lệ này đã giảm rất nhiều. Ông Đỗ Tất Đạt, Giám đốc Công ty Vắc xin và sinh phẩm số 1 cho biết, loại vắc xin viêm não Nhật Bản được công ty ông cung cấp đồng thời cho cả điểm tiêm chủng dịch vụ và Chương trình tiêm chủng mở rộng, nhưng người dân lại chấp nhận trả tiền để tiêm ở điểm dịch vụ.

Mặc dù chất lượng vắc xin là như nhau, cùng nhà sản xuất nhưng nếu người dân đến tiêm chủng mở rộng sẽ được miễn phí còn khi tiêm chủng dịch vụ sẽ phải trả tiền. Sau khi dẫn chứng ví dụ trên,  ông Đạt rút ra kết luận: Câu chuyện chất lượng vắc xin chủ yếu đều là do tâm lý của người dân mà thôi.

Còn theo TS Kohei Toda, chuyên gia về tiêm chủng mở rộng của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đánh giá, tại Việt Nam, trong một vài năm gần đây, có nổi lên một số vấn đề về tiêm chủng vì có  những tai biến sau tiêm. Tuy nhiên, Bộ Y tế với sự hỗ trợ của WHO và Unicef  đã làm rất nhiều việc để khôi phục lại niềm tin của nhân dân.

“Các vụ dịch xảy ra trong thời gian qua như dịch viêm não Nhật Bản, sởi và năm nay là ho gà thì đã chứng minh chương trình tiêm chủng mở rộng thực sự quan trọng và các cháu phải được sử dụng đúng lịch để có thể được bảo vệ”- TS Kohei Toda nhấn mạnh.