Trong 1.000 ngày đầu đời của trẻ, cha mẹ cần làm gì để trẻ phát triển tốt não bộ và cảm xúc?

Não trẻ có thể hình thành lên đến 1.000 kết nối trong mỗi giây và có thể truy xuất lên đến 100.000 từ mỗi ngày. Tốc độ xử lý này giúp trẻ phát triển ngôn ngữ, nhận thức, cảm xúc và hành vi xã hội rất nhanh. Không chỉ vậy, đây cũng là thời điểm trẻ hình thành sự phát triển bền vững trong hành vi ăn uống, phát triển năng lực điều chỉnh cảm xúc, ngôn ngữ giao tiếp…Do đó giai đoạn này, tương tác nhiều hơn với trẻ, đảm bảo cung cấp đầy đủ dinh dưỡng từ sữa cũng như đa dạng các nguồn thực phẩm khác là vô cùng cần thiết.

Như cố đệ nhất phu nhân nước Mỹ Barbara Bush, là người luôn dành nhiều sự quan tâm về vai trò quan trọng của gia đình đến sự thành công của con trẻ, Bà từng nói: "Gia đình là ngôi trường đầu tiên và cha mẹ cũng là người thầy đầu tiên của trẻ".

Tại “ngôi trường” đầu tiên cần đảm bảo cho trẻ dinh dưỡng đầy đủ và đa dạng. Giai đoạn mang thai mẹ nên: Đảm bảo duy trì một chế độ ăn đầy đủ và đa dạng, đặc biệt là folic axit, sắt, canxi, vitamin D. Lưu ý, tránh các thức uống có cồn như bia, rượu, caffeine và các loại thực phẩm có nguy cơ nhiễm khuẩn cao như thịt bò tái, trứng lòng đào, ốc... Chế độ ăn giàu rau củ quả như rau chân vịt, đậu các loại, hoặc các loại trái cây...để gia tăng chất xơ, vitamin, khoáng cho cả mẹ và thai nhi.

Sau khi sinh, não bộ trẻ sẽ tăng trung bình khoảng 2 gram mỗi ngày, đến khi 5 tuổi não trẻ sẽ đạt khoảng 90% kích thước của não người lớn. Trong đó, não bộ của trẻ có sự tăng nhanh cả về cấu trúc bên ngoài lẫn các liên kết thần kinh bên trong. Do đó, việc đảm bảo cho trẻ một chế độ dinh dưỡng đầy đủ là rất quan trọng trong giai đoạn này bao gồm: Cho trẻ bú mẹ sớm nhất có thể và nên duy trì lâu nhất có thể. Trẻ cần có một chế độ ăn uống đa dạng và cân bằng. Ưu tiên lựa chọn những loại thực phẩm lành mạnh và tốt cho sức khỏe. Tránh hoặc hạn chế các loại thực phẩm như bim bim, gà rán, nước ngọt…Một số loại thực phẩm tốt cho não bộ trẻ như trứng, trái bơ, cá thu, cá hồi, cá chép, lươn... Hoặc những loại sữa có bổ sung thêm DHA, MFGM đây là những thành phần tốt cho sự phát triển não bộ và cảm xúc của trẻ. Theo nghiên cứu của TS.Toro-Campos, ĐH Chile cho thấy sự kết hợp giữa 2 hợp chất này có vai trò tích cực trong sự phát triển kết nối thần kinh của trẻ, giúp trẻ thông minh tình cảm hơn.

Tương tác và vui chơi để trẻ phát triển kỹ năng giao tiếp và năng lực quản lý cảm xúc từ sớm. Giai đoạn mang thai mẹ nên dành khoảng 15 phút mỗi ngày để đọc sách và nghe nhạc thư giãn. Thường xuyên trò chuyện với trẻ về các hoạt động trong ngày của gia đình. Giai đoạn sau khi trẻ sinh ra trẻ bắt đầu hiểu về cảm xúc như vui, buồn, giận dữ từ 3 tháng tuổi, do đó việc tương tác của bố mẹ sẽ là tiền đề cho các cảm xúc của trẻ phát triển sau này. Từ 15 tháng tuổi, lúc này não bộ trẻ bước qua giai đoạn phát triển tính chủ động độc lập, và giai đoạn tantrum (hay giận, khóc, mè nheo) phát triển để rèn luyện khả năng điều chỉnh cảm xúc của bé sau này cho những biến cố lớn hơn. Bạn có thể dạy trẻ cách dùng một số từ hay cử chỉ đơn giản để thể hiện sự muốn hay không muốn của trẻ. Khi trẻ biểu hiện hành vi không đúng như la khóc đòi, thay vì đánh mắng, bạn có thể im lặng hoặc chuyển hướng chú ý của trẻ nếu trẻ nhỏ hơn 18 tháng tuổi. Nếu trẻ lớn hơn 18 tháng, bạn có thể sử dụng công cụ 1,2,3 magic để trẻ nhận ra giới hạn hành vi hoặc phương pháp time-out để giúp trẻ nhận thức về hành vi.

Hiện nay, việc học về những điều xung quanh của trẻ được thẩm thấu từng ngày thông qua các hoạt động trong gia đình. Do đó cha mẹ luôn giữ thái độ hòa khí, tránh cãi vã trước mặt trẻ bởi vì mọi việc làm, lời nói của bạn đều được trẻ quan sát và có ảnh hưởng đến trẻ ngay từ lúc mới sinh. Tránh các lời nói hổ báo hay đánh mắng trẻ vì điều này không mang ý nghĩa giáo dục. Khả năng nhớ là điều đặc biệt trong độ tuổi này. Do đó, giúp trẻ trải nghiệm càng nhiều điều tốt lành trong giai đoạn này là 1 cách để giúp trẻ trở thành người tốt cho xã hội.

GS. James Heckman-người đã đạt giải Nobel về Kinh Tế năm 2000- từng nói: “Đầu tư vào sự phát triển của trẻ là khoản đầu tư rất rất hời, 1 lời 7, còn cao hơn khoảng lời về kinh tế của nước Mỹ trong những năm 1945-2008. Nhà đầu tư thông minh nhất là những người cha người mẹ biết cách đầu tư sớm cho con của họ”. Khoản đầu tư này là cần đảm bảo cung cấp cho trẻ một chế độ dinh dưỡng đầy đủ, ưu tiên chọn những thực phẩm và sữa chứa các dưỡng chất tốt cho sự phát triển của não bộ như DHA, MFGM... và một khoản đầu tư khác là thời gian tương tác bạn dành cho trẻ bởi vì cứ mỗi phút bạn dành cho con, thì con bạn sẽ dành khoảng 7 phút cho bạn sau này.