Triển vọng về cây xoài Úc ở vùng đất vừa giàu, vừa lành

Ngoài lúa, mỳ, mía, xoài là một trong những cây ăn quả chủ lực của huyện Phú Thiện. Hiện, diện tích trồng xoài toàn huyện đạt trên 100ha (chưa tính xoài bản địa), chiếm cao nhất trong các loại cây ăn quả của địa phương. Các giống xoài đang được trồng tập trung gồm: Xoài cát, xoài tượng, xoài Thái... năng suất đạt 100 tạ/ha, sản lượng khoảng 1.070 tấn, giá trị sản xuất đạt 4,96 tỷ đồng. Cây xoài có hiệu quả kinh tế cao, đặc biệt, tại một số địa phương, nhiều vườn xoài cho thu nhập hơn 120 triệu đồng/ha. Ngoài ra, trong kế hoạch phát triển các loại cây ăn quả có giá trị kinh tế cao trên địa bàn huyện Phú Thiện đến năm 2020 và định hướng đến năm 2025 đặc biệt chú trọng đến cây xoài. 

Bước đầu, huyện đã đưa mô hình điểm, làm tiền đề để người dân học tập rồi nhân rộng, sau đó từng bước xây dựng và tạo vùng nguyên liệu, góp phần thay đổi tập quán canh tác tự cung tự cấp. Cuối cùng là nâng cao giá trị sản xuất trên một đơn vị diện tích, tiến tới sản xuất gắn với công nghệ cao, tạo ra những sản phẩm sạch theo tiêu chuẩn VietGAP. Vì vậy, ngay từ khi bắt đầu, ngành nông nghiệp huyện Phú Thiện đã chú trọng tới chất lượng và nguồn gốc giống cây, chọn các hộ tham gia đã có điều kiện và kinh nghiệm trồng cây ăn trái. 

Theo ông Bùi Trọng Thành - Trưởng phòng Nông nghiệp & Phát triển nông thôn huyện Phú Thiện, xoài Úc là giống mới được du nhập vào nước ta với các ưu điểm trái to, hạt nhỏ, độ ngọt cao, tỷ lệ xơ thấp. Xoài Úc đang được thị trường trong và ngoài nước ưa chuộng, giá bán từ 40.000 đến 60.000 đồng/kg, năng suất đạt từ 7 đến10 tấn/ha. So với các giống hiện có của địa phương, xoài Úc đem lại giá trị kinh tế cao hơn rất nhiều. Đặc điểm của loại xoài này là trời càng nắng, đất càng cằn cỗi thì trái lại càng có màu vàng, đỏ đẹp mắt và vị càng ngọt. Đây là giống xoài rất dễ trồng, ít sâu bệnh, chịu đựng được thời tiết khắc nghiệt.

Nhiều năm nay, vì đã quá ngán ngẩm với cây mía khi nhiều vụ liên tiếp phải chịu cảnh thua lỗ nên khi được chính quyền vận động chuyển đổi sang trồng cây xoài Úc, ông Trần Mạnh Hà (buôn Sô Ma Lơng, xã Chrôh Pơnan) liền gật đầu đồng ý ngay. Ông cho rằng, loại cây trồng này phù hợp với thổ nhưỡng của địa phương cũng như điều kiện canh tác của gia đình. Thế là tháng 8/2019, ông Hà đã mạnh dạn chuyển đổi 1,6ha đất trồng mía sang canh tác 416 cây xoài Úc. 

"Số cây giống này được huyện mua về hỗ trợ cho gia đình. Ngoài ra, cán bộ nông nghiệp cũng thường xuyên xuống hỗ trợ kỹ thuật chăm sóc vườn cây. Gia đình tôi cũng bỏ ra 40 triệu đồng để cải tạo lại vườn, lắp hệ thống tưới tiết kiệm, mua phân bón. Sau 10 tháng trồng và chăm sóc, những cây xoài đã phát triển xanh tốt. Dự kiến, 2 năm nữa, vườn cây sẽ cho quả bói và cho thu nhập chính vào năm kế tiếp", ông Hà hi vọng. 

Tương tự, tháng 8/2019, anh Nguyễn Quốc Dũng (thôn Chư Wâu, xã Chư A Thai) cũng được huyện hỗ trợ 520 cây xoài Úc trồng trên diện tích 2ha. Hiện, vườn xoài của gia đình anh Dũng phát triển tốt và cây bắt đầu đẻ nhánh. Anh Dũng cho hay, trước đây, phần đất này gia đình trồng mì nhưng năng suất rất thấp, giá cả lại bấp bênh, thu nhập chẳng đáng bao nhiêu, có năm còn bị lỗ. Được xã vận động chuyển đổi cây trồng, anh Dũng đã nhanh chóng đăng ký trồng giống xoài Úc. "Điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng ở đây thích hợp với cây xoài nên từ khi trồng đến nay, cây mọc khỏe mạnh, ít bệnh, không tốn công chăm sóc như những loại cây trồng khác. Hy vọng sau 2 năm nữa, vườn cây sẽ cho thu nhập ổn định", anh Dũng phấn khởi nói.

Theo ông Bùi Trọng Thành, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Phú Thiện, để đảm bảo duy trì mô hình cũng như chuyển giao khoa học kỹ thuật, chính quyền đã hỗ trợ các hộ tham gia mô hình 100% kinh phí giống cây trồng, một phần chi phí phân bón lót ban đầu. Ngoài ra, cán bộ Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Trung tâm Dịch vụ Nông nghiệp huyện có trách nhiệm bám sát quá trình sinh trưởng phát triển của cây và hướng dẫn kỹ thuật trồng trọt tiên tiến cho người dân. Việc hỗ trợ người dân trồng thí điểm thêm giống xoài mới bước đầu cho thấy, cây sinh trưởng và phát triển tốt. Theo tiến độ triển khai, chỉ vài năm nữa, mô hình sẽ đem lại hiệu quả kinh tế cao cho các hộ dân và sẽ được nhân rộng trên diện tích lớn. Dự kiến tháng 8/2020, huyện sẽ nhân rộng thêm 3 xã nữa với diện tích 11ha xoài Úc để người dân tham gia.

Còn theo ông Phan Văn Vinh, Giám đốc Trung tâm Dịch vụ Nông nghiệp huyện Phú Thiện, để đa dạng thêm nhiều giống xoài chất lượng tốt và năng suất cao, năm 2019, huyện đã cấp kinh phí hơn 100 triệu đồng mua giống xoài Úc (giống R2F2) từ Trung tâm Nông nghiệp công nghệ cao thuộc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Khánh Hòa để hỗ trợ người dân 3 xã Chư A Thai, Chrôh Pơnan và Ia Piar trồng với diện tích 15ha (mỗi xã 5ha). So với các giống xoài khác, việc trồng xoài Úc có chi phí thấp hơn, ít tốn công chăm sóc nhưng lợi nhuận mang lại gấp nhiều lần. Cùng với việc hỗ trợ người dân phát triển cây xoài Úc, huyện cũng đã thí điểm thêm mô hình ghép xoài Úc với giống xoài bản địa.

Mô hình này được trồng tại khuôn viên của trụ sở Huyện ủy với số lượng 46 cây, đang phát triển tốt. "Nếu thành công, huyện sẽ hướng đến việc nhân rộng 180ha xoài bản địa nằm rải rác trong vườn nhà dân. Nếu 2 mô hình trên đạt hiệu quả thì thời gian tới, người dân sẽ có thêm 1 sự lựa chọn mang lại hiệu quả kinh tế cao", ông Vinh cho hay.