Trăn trở ở vùng tái định cư

Dân ngao ngán 

Theo Báo cáo của BQL Khu kinh tế Vân Phong thì khu TĐC Xóm Quán (xã Ninh Thọ, huyện Ninh Hòa) nhằm đáp ứng nhu cầu giao đất cho các hộ bị giải tỏa thuộc các dự án đầu tư xây dựng trên địa bàn thị xã, phù hợp với ngành nghề sinh sống và lao động tại khu vực (làm nghề dịch vụ và nghề biển). Xây dựng khu dân cư có đầy đủ các công trình hạ tầng xã hội, hạ tầng kỹ thuật phục vụ thiết thực nhu cầu sinh hoạt của người dân TĐC nói riêng và khu dân cư đô thị nói chung. Đảm bảo khu ở có môi trường thích hợp với người dân TĐC vừa đáp ứng nhu cầu trước mắt, vừa phù hợp lâu dài.

Báo cáo hoành tráng như vậy, nhưng theo tìm hiểu của chúng tôi, thì hàng ngàn người dân ở đây rất ngao ngán với khu TĐC. Ông Trần Văn Chung, một hộ dân thuộc diện TĐC cho biết: “Xây dựng khu TĐC ở nơi xa vùng đất sản xuất, xa vùng đất canh tác, không có khu làng nghề, khu dịch vụ, người dân vào đó rất bất tiện. Chính thế nên thà lập lán ở đìa tôm ở còn hơn. Các ngành nghề liên quan đến đi biển cũng hết sức khó khăn nếu chuyển đến khu TĐC này”. Bà Nhung và nhiều hộ dân khác cũng chung một nỗi niềm: “Đến ở khu TĐC đó thì có mà chết đói”.

Nhiều nhà ở khu TĐC Ninh Thủy không có người ở.

Tại khu TĐC Ninh Thủy cũng vậy. Hàng trăm hộ dân phải dời bỏ bờ xôi ruộng mật để nhường đất cho tỉnh Khánh Hòa triển khai Trung tâm điện lực Vân Phong I. Một người dân bức xúc: “Lúc giao đất họ được hứa hẹn đến khu TĐC Ninh Thủy sẽ sung sướng hơn, đầy đủ hơn, có cả đất để sản xuất, có cơ sở để làm nghề truyền thống. Nhưng khi đến khu TĐC tất cả đã thất vọng, hiện thực không như báo cáo”.

Bà Nguyễn Thị Dẻ, người dân ở khu TĐC cho biết thêm: “Chúng tôi đến đây vì tin tưởng vào BQL khu kinh tế Vân Phong và cán bộ kêu gọi. Nhưng đến nơi thì thật sự ngao ngán. Trường học chưa đi vào hoạt động, đường sá vẫn lổm nhổm, không có các tụ điểm làm nghề biển cũng chẳng có đất để mà sản xuất, canh tác, rất khổ”. Nhiều người dân khác cũng chung nỗi niềm như vậy. Cho đến nay, cả khu TĐC này chưa đến 10 hộ dân vào sinh sống.

Khu TĐC hay khu nhà hoang

Bà Võ Thị Lá, ở khu TĐC Ninh Thủy ngao ngán cho biết: “Khu TĐC gì mà cứ như khu nhà hoang vậy. Lèo tèo vài người dân, buổi tối ra đường sợ lắm. Nếu gặp trộm cướp cũng không dám kêu ai cả”.

Với nguồn vốn đầu tư lên đến mấy trăm tỷ đồng vậy mà giờ chẳng có người ở nên nhiều hạng mục công trình đang dần xuống cấp nghiêm trọng. Rất bất cập và lãng phí. Theo quan sát của chúng tôi, hầu như KTĐ cư này chỉ có những căn nhà rỗng, không có đất sản xuất. Đó cũng là nguyên nhân chính dẫn đến việc bỏ hoang như hiện nay.

Nhiều người dân ở khu TĐC không bỏ đi tha hương, thì ra đìa tôm sống cho tiện làm nghề.

Lý giải cho tình trạng trên, một người dân nói: “Người dân Ninh Thủy bao đời nay gắn với việc trồng tỏi và đi biển. Giờ đến đây xa biển quá, đi sao được. Mà trước khi đến người ta hứa sẽ có đất canh tác trồng tỏi, giờ lên đây chẳng có tý đất nào. Không có đất làm ăn vào khu TĐC thì chết đói nên chẳng ai dám vào. Nhiều gia đình có con nhỏ ở độ tuổi đến trường phải ở tạm nơi khác để con em mình tiện đi học bởi ở khu TĐC này chưa mở được trường học vì không có học sinh”.

Ông Nguyễn Văn Quốc, ở khu TĐC Xóm Quán chua xót cho biết: “Nhìn các công trình nhà cửa bỏ hoang thế này tôi cũng xót lắm dẫu chẳng phải tiền của mình. Chỉ vài người sức yếu, không đi xa cầu thực được như tôi mới vào đây, chứ lao động chính mà vào đây chỉ ngồi hóng gió không biết lấy gì mà ăn. Vào khu TĐC này không có làng nghề, không có chỗ làm nghề, không có đất, biết sống bằng gì. Trong khi khu TĐC Xóm Quán rộng hơn 50ha được Ban quản lý Khu kinh tế Vân Phong đầu tư xây dựng với tổng kinh phí hơn 300 tỷ đồng. Giá như trước khi thu hồi đất và triển khai xây dựng các khu TĐC này, tỉnh Khánh Hòa nghĩ đến việc quy hoạch đất sản xuất, quy hoạch các khu hoạt động ngành nghề phù hợp với người dân thì đã không có cảnh bỏ hoang các khu TĐC như hiện nay”.