Thu thuế kinh doanh online: Cố tình trốn sẽ khóa tài khoản

Chiến dịch thu thuế bán hàng qua mạng đã bắt đầu khởi động khi mới đây, Cục thuế Tp HCM đã mời tới 13.469 tài khoản bán hàng trên Facebook, website đến làm việc về kê khai, nộp thuế. Tuy nhiên, rất nhiều chủ tài khoản vẫn án binh bất động, không tới Cục thuế theo thư mời. Thách thức chống thất thu thuế ở lĩnh vực kinh doanh qua mạng là vô cùng lớn.

Để tìm hiểu sâu vấn đề này, chuyên mục Góc nhìn thẳng của báo điện tử VietNamNet có cuộc trao đổi với bà Tạ Thị Phương Lan, Phó Vụ trưởng Vụ Quản lý Thuế thu nhập cá nhân, Tổng cục Thuế.

Nhà báo Phạm Huyền: Thưa bà, kinh doanh online nhưng giao dịch là offline. Trong nền kinh tế dùng tiền mặt như ở Việt Nam, làm thế nào để cơ quan quản lý thuế có thể kiểm soát được mức thu nhập thật của các chủ tài khoản kinh doanh trên mạng? Bởi với mốc doanh thu trên 100 triệu đồng/năm mới phải đóng thuế, các chủ tài khoản sẽ có xu hướng chứng minh doanh thu của mình không đến ngưỡng này để né thuế.

Bà Tạ Thị Phương Lan: Đối với các cá nhân kinh doanh ở Việt Nam hiện nay, thường họ không có sổ sách, hóa đơn, chứng từ. Các cá nhân này thường hoạt động kinh doanh trực tiếp trong lĩnh vực hàng hóa, dịch vụ tiêu dùng nên việc thanh toán bằng tiền mặt là rất phổ biến. Chính vì vậy, hiện nay ngành thuế quản lý thuế các cá nhân kinh doanh theo hình thức doanh thu khoán.

Để xác định được số doanh thu khoán này, chúng tôi dựa trên các yếu tố chi phí của cá nhân như địa điểm, lao động, điện, nước và các yếu tố tối thiểu, từ đó xác định được chi phí tối thiểu và doanh thu tối thiểu của cá nhân kinh doanh.

Bà Tạ Thị Phương Lan, Phó Vụ trưởng Vụ Quản lý Thuế thu nhập cá nhân, Tổng cục Thuế (ảnh: Vietnamnet) 

Với các cá nhân hoạt động kinh doanh trên Facebook cũng như vậy, mặc dù quảng bá, bán hàng trên Facebook nhưng chắc chắn, các cá nhân này cũng phải sử dụng những dịch vụ như chuyển phát hàng hóa, thanh toán qua ngân hàng hoặc thanh toán thông qua các chủ hàng khác cung cấp hàng cho cá nhân.

Đó là các yếu tố ngành thuế sẽ phải kiểm soát để xác định được doanh thu của một cá nhân kinh doanh trên các tài khoản mạng xã hội. Ngoài cách này thì không có cách nào để cộng được các giao dịch kinh doanh trên mạng xã hội để xác định họ có doanh thu trên 100 triệu đồng/năm hay không.

Nhà báo Phạm Huyền: Nhưng điều quan trọng hơn là sự tự giác của các chủ tài khoản facebook có hoạt động kinh doanh. Chúng ta cũng thấy Cục Thuế Tp HCM đã mời hơn 13.000 chủ tài khoản như vậy đến làm việc nhưng rất nhiều chủ tài khoản không đến làm việc. Cơ quan thuế làm thế nào để có thể vận động được các cá nhân đó hợp tác chấp hành nghiêm pháp luật về thuế?

Bà Tạ Thị Phương Lan: Đúng là khi ngành thuế phát đi các thông báo mời các cá nhân lên làm việc, có những cá nhân hợp tác khá tốt nhưng không ít cá nhân không hợp tác. Thậm chí có những cá nhân còn comment (bình luận) trên mạng thách thức ngành thuế thu được thuế của họ.

Kinh doanh trên mạng phải nộp thuế (ảnh minh họa: theo baodautu) 

Tuy nhiên, chúng tôi xác định không quá vội vàng trong việc phải thu được thuế các cá nhân này. Chúng tôi sẽ tuyên truyền, hỗ trợ họ trước để họ tự nguyện kê khai, nộp thuế. Sau đó, nếu các cá nhân chưa tự nguyện thì chúng tôi mới tính đến dùng các biện pháp mạnh khác, phối hợp với các cơ quan quản lý Nhà nước khác để thực hiện.

Vừa qua, Tổng cục Thuế cũng đã làm việc với Bộ Công Thương, Bộ Thông tin và truyền thông, Ngân hàng Nhà nước để bàn các giải pháp quản lý vấn đề này, sẽ phải sửa đổi các chính sách tổng thể, tiến tới việc quản lý mang tính chủ động như khấu trừ thuế tại nguồn, hay các hình thức trích nộp tự động từ các cơ quan quản lý Nhà nước khác khi các cá nhân có vi phạm về thuế.

Hiện nay, ngành thuế cũng đang đi theo hướng sẽ chủ động kiểm tra, rà soát từng trường hợp cụ thể và sẽ có các yêu cầu cụ thể tới các cơ quan chức năng, trong đó có cả yêu cầu khóa tài khoản facebook của các cá nhân có vi phạm.

Nhà báo Phạm Huyền: Mới đây, Bộ Tài chính cũng đã đưa ra đề xuất kiểm soát vấn đề này liên quan đế giá trị hóa đơn, món hàng. Nhiều ý kiến bạn đọc gửi về Vietnamnet cũng đề xuất cần phải có điều kiện về quy mô giá trị hóa đơn để quy trách nhiệm phải nộp thuế. Bà nghĩ sao?

Bà Tạ Thị Phương Lan: Tôi cũng có nghiên cứu các bình luận ở trên mạng. Họ cũng có đề xuất theo từng lần, từng đơn hàng, rồi khống chế với mức giá trị đơn hàng bao nhiêu thì không thu thuế, với giá trị bao nhiêu thì tính thuế. Tuy nhiên, phương án này khó khả thi. Như tôi đã nói, kiểm soát doanh thu kinh doanh trên mạng rất khó khăn, chúng ta không thể tính được doanh thu thực là bao nhiêu. Chính không thể quản lý từng giao dịch chính thức có giá trị bao nhiều tiên nên chúng tôi vẫn đang định hướng quản lý theo cách xác định doanh thu khoán dựa trên các yếu tố chi phí liên quan.

Nhà báo Phạm Huyền:Tới tới điểm này, ngành thuế ước tính thế nào về tiềm năng có thể thu được thuế đối với các hoạt động kinh doanh qua mạng?

Bà Tạ Thị Phương Lan: Hiện nay, chúng tôi chưa thể có một con số chính xác. Bước đầu, chúng tôi mới đang triển khai để xác định những đối tượng nào kinh doanh trên mạng chưa đăng ký kê khai nộp thuế.

Việc chống thất thu đối với các cá nhân hoạt động kinh doanh thương mại điện tử, ngoài mục tiêu tăng thu ngân sách, còn có mục tiêu lớn là tạo sự bình đẳng giữa các cá nhân kinh doanh. Dư luận đã nói, nhiều trường hợp hoạt động kinh doanh trên facebook có doanh thu lên tới hàng tỷ đồng mà cơ quan quản lý lại không thu thuế là không công bằng. Rõ ràng, ngân sách Nhà nước đã bị thất thoát một khoản thuế.

Tôi có thể nói thêm về một con số khi chúng tôi triển khai kế hoạch chống thất thu đốivới các doanh nghiệp ngoài quốc doanh và hộ kinh doanh trong lĩnh vực thương mại ăn uống và dịch vụ. Trong 6 tháng cuối năm 2016, chúng tôi đã tăng thu ngân sách từ lĩnh vực này tới trên 4.800 tỷ đồng.

Trong năm 2017, chúng tôi vẫn tiếp tục triển khai kế hoạch này, trong đó có một trọng tâm là kiểm soát thu thuế hoạt động kinh doanh qua mạng xã hội. Như vậy, thời gian tới, kết quả kiểm soát thu thuế các hoạt động kinh doanh qua mạng xã hội cũng sẽ đóng góp một phần trong con số tăng thu ngân sách từ khu vực ngoài quốc doanh, hộ kinh doanh nói chung.