Thiếu minh bạch trong thu chi ngân sách

Chấp hành kỷ luật tài chính chưa nghiêm

Liên quan đến việc giải ngân vốn ngoài nước tăng 36.952 tỷ đồng, trong đó có 10.782,7 tỷ đồng do chuyển đổi vốn ODA từ hình thức cho vay lại sang hình thức Nhà nước đầu tư trực tiếp, Chủ nhiệm Uỷ ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Đức Hải trình bày báo cáo thẩm tra cho biết, năm 2013, Quốc hội duyệt dự toán ngân sách năm 2014 với mức bội chi là 224.000 tỷ đồng, bằng 5,3% GDP. Nhưng theo báo cáo quyết toán, số bội chi thực tế là 260.000 tỷ đồng, bằng 6,61%GDP, tăng 36.145 tỷ đồng so với dự toán, trong đó tăng chi từ vốn ngoài nước 36.952 tỷ đồng.

Theo ông Nguyễn Đức Hải, quy định tại Điều 49 Luật Ngân sách hiện hành, trường hợp giải ngân vốn ODA vượt dự toán lớn, Chính phủ phải trình UB Thường vụ Quốc hội quyết định điều chỉnh dự toán và báo cáo Quốc hội. Tuy nhiên, đến nay, Chính phủ chưa báo cáo với Uỷ ban Thường vụ Quốc hội về số tăng giải ngân vốn ODA vượt dự toán, thể hiện việc chấp hành kỷ luật tài chính chưa nghiêm. Vì vậy, để bảo đảm thực hiện nghiêm quy định, UB Tài chính Ngân sách đề nghị loại ra khỏi quyết toán chi ngân sách năm 2014 vốn ngoài nước 36.900 tỷ đồng.

Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển: Công tác quản lý thu chi còn nhiều hạn chế.

Một số ý kiến trong Uỷ ban Tài chính - Ngân sách đề nghị, mặc dù chi vượt dự toán nhưng khoản chi vượt dự toán do giải ngân nhanh nguồn vốn ODA đã diễn ra tương tự từ nhiều năm trước và đã được Quốc hội cho phép quyết toán theo số thực tế. Mặt khác, từ năm 2015, Chính phủ đã có báo cáo với Quốc hội về việc điều chỉnh dự toán do dự báo tăng giải ngân nguồn vốn ODA. Vì vậy, nhất trí cho phép quyết toán chi NSNN năm 2014 như đề nghị của Chính phủ.

Bên cạnh đó, cũng có ý kiến cho rằng, trong số giải ngân vốn ODA vượt dự toán có 10.782,7 tỷ đồng do Chính phủ chuyển đổi vốn ODA tại một số dự án của Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam đang thực hiện theo hình thức cho vay lại sang hình thức nhà nước đầu tư trực tiếp nhưng chưa báo cáo Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, chưa bảo đảm đầy đủ điều kiện cần thiết theo quy định tại khoản 2 Điều 55 Hiến pháp và khoản 2 Điều 5 Luật NSNN hiện hành. Do đó, đề nghị loại khỏi quyết toán chi NSNN năm 2014 số tiền này.

Đề nghị Chính phủ có tờ trình báo cáo Quốc hội

Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển đánh giá, năm 2014, công tác quản lý ngân sách có nhiều tiến bộ so với các năm trước, công khai, minh bạch rõ ràng hơn và xử lý cương quyết hơn. Tuy nhiên, qua báo cáo kiểm toán và thẩm tra cũng như Chính phủ cũng có nhận định đánh giá thì thấy rằng công tác quản lý thu - chi ngân sách còn nhiều tồn tại, hạn chế, thậm chí nhiều sai phạm ở các cấp.

Hiến pháp 2013 và Luật Ngân sách quy định rất rõ, dự toán thu được Quốc hội chấp nhận cho phép thì cơ quan hành pháp phải thực hiện thu đúng thu đủ, dựa vào căn cứ hệ thống pháp luật thuế, phí, lệ phí. Nhưng dự toán chi lại khác, không mở như dự toán thu mà có giới hạn, Quốc hội cho 224.000 tỷ đồng là dứt khoát thực hiện đúng, không đẩy cao lên hay hạ thấp xuống được.

“Khoản tăng bội chi hơn 36.000 tỷ đồng thấy rất rõ đây là khoản chưa có dự toán chi. Theo tôi, đến giờ phút này chưa có dự toán do Quốc hội quyết định nên chưa chấp nhận đưa vào quyết toán 2014, yêu cầu Chính phủ có tờ trình báo cáo Quốc hội xem xét. Nếu Quốc hội đồng ý bổ sung bằng một nghị quyết bổ sung dự toán ngân sách nhà nước sung vào năm 2014 hay 2015, 2016 là quyền Quốc hội, phải thực hiện nghiêm” - ông Phùng Quốc Hiển nêu quan điểm và đề nghị kiểm toán Nhà nước thể hiện chính kiến rõ ràng trong báo cáo đầy đủ và tóm tắt; Uỷ ban Tài chính - Ngân sách có thẩm tra chính thức để trình Quốc hội xem xét.

Chủ nhiệm UB Pháp luật Phan Trung Lý cũng  tán thành quan điểm này. Theo ông, Lý, có hiện tượng không minh bạch khi chuyển nguồn chi ngân sách, có những khoản chuyển hàng nghìn tỷ đồng mà không rõ ràng, không xác định được là chi, chuyển vào năm nào.“Bản thân con số không minh bạch, nhiều khoản chi thực tế được bỏ ra ngoài ngân sách, điểm qua đã thấy 3 - 4 trường hợp chi theo quy định phải báo cáo nhưng cơ quan quản lý không thực hiện. Như hiện tại, ngoại hối đang là một khoản để ngoài ngân sách mà nếu tính cả vào thì còn nhiều khoản chi phải giật mình nữa”.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cũng cho rằng, sự tiến bộ trong công tác ngân sách là đáng ghi nhận, song những hạn chế, tồn tại gần như năm nào quyết toán cũng có và lặp lại. Chủ tịch Quốc hội đề nghị Bộ trưởng Bộ Tài chính báo cáo Chính phủ tiếp thu để Uỷ ban Tài chính - Ngân sách có thẩm tra chính thức trước khi trình Quốc hội xem xét quyết định.