Tham gia đào tạo nguồn nhân lực: Doanh nghiệp phải chủ động

Thu hút DN tham gia vào hoạt động đào tạo nghề ở từng công đoạn

Ông Nguyễn Thanh Tùng, Ban quản lý KCN - KCX TP Hồ Chí Minh băn khoăn: Các KCN - KCX tại TP Hồ Chí Minh đang gặp phải những khó khăn về nhân lực như các lĩnh vực ngành nghề mang tính kỹ thuật thuộc các ngành công nghệ thông tin, Thiết kế, điện tử, hóa chất, dược phẩm luôn thiếu lao động lành nghề, trong khi nhiều chiến lược phát triển nguồn nhân lực một cách hiệu quả ở nhiều DN lại chưa được quan tâm đúng mức.

Ông Host Sumer, Giám đốc Tổ chức Hợp tác phát triển nghề Cộng hòa Liên bang Đức bày tỏ sự khá ngạc nhiên khi không thấy vai trò của DN trong công tác đào tạo nghề ở Việt Nam. Ông cho rằng, nên thu hút DN tham gia vào hoạt động đào tạo nghề ở từng công đoạn. Ví dụ, DN có thể tham gia vào xây dựng tiêu chuẩn nghề và kiểm tra xem quá trình đào tạo tại trường có phù hợp với DN không, đó cũng là cách mà Đức áp dụng trong công tác đào tạo nghề nhiều năm qua. Theo ông Sumer, có DN tham gia vào hoạt động đào tạo nghề thì cơ sở dạy nghề mới đánh giá được tiêu chuẩn, văn hóa nghề, tác phong nghề nghiệp của NLĐ có phù hợp với thực tiễn hay không.

Cần thu hút DN tham gia vào hoạt động đào tạo nghề ở từng công đoạn.

Theo thống kê, hiện nay cả nước có 1.467 cơ sở dạy nghề, trong đó có 285 cơ sở dạy nghề thuộc DN, bao gồm 28 cơ sở dạy nghề thuộc DN nhà nước (chiếm tỉ lệ 9,82%), 257 cơ sở dạy nghề thuộc DN tư nhân (chiếm tỉ lệ 90,18%). Để nâng cao chất lượng nhân lực trực tiếp cho các KCN, KCX, theo các chuyên gia, cần khuyến khích hình thành các cơ sở giáo dục nghề nghiệp, các trung tâm đào tạo tại KCN, xây dựng mô hình “trường trong DN”. Theo đó, mô hình “trường trong DN” nhấn mạnh vai trò đào tạo của DN với giáo viên chính là những bậc thợ cao, những kỹ sư lành nghề trong DN, kèm cặp hướng dẫn học viên trên những thiết bị máy móc của DN. Học viên sẽ đảm trách những công việc từ đơn giản đến trung bình. Chương trình sẽ được phát triển bởi sự hợp tác giữa nhà trường và DN. Tuy nhiên, các chuyên gia cũng cho rằng, mô hình này sẽ gặp trở ngại nếu DN chưa thấy được hiệu quả của quá trình đào tạo này.

Nâng cao chất lượng đào tạo, góp phần tăng năng suất lao động

Đại diện ban quản lý KCN Đồng Nai lại cho rằng, cần có quy định về thuế hoặc phí đào tạo nguồn nhân lực mang tính bắt buộc chung đối với các loại hình DN, tạo thành nguồn quỹ đào tạo nguồn nhân lực. Mức DN phải tham gia có thể là 1% trên tổng quỹ tiền lương của DN. Bởi thực tế hiện nay các DN thường dành 2% tổng chi phí cho hoạt động đào tạo tại DN.

Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam đang hội nhập sâu vào nền kinh tế thế giới, thay đổi quản trị được xem là yếu tố sống còn đối với DN. Trong đó, tối ưu hóa sản xuất để nâng cao năng suất lao động là yêu cầu hàng đầu. Tuy nhiên bên cạnh các giải pháp trên thì DN cần áp dụng nhiều công nghệ hiện đại, tiên tiến khác, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực để triệt tiêu lãng phí trong quá trình sản xuất, đạt hiệu quả hơn.

Hiện năng suất lao động của các DN dệt may Việt Nam còn ở mức khá thấp so với một số nước trong khu vực. Điều này đã làm giảm lợi thế cạnh tranh của dệt may Việt Nam. TS Hoàng Xuân Hiệp, Hiệu trưởng Trường Đại học Công nghiệp Dệt may Hà Nội cho biết: “Nguyên nhân chính khiến năng suất lao động chưa cao là do trình độ quản lý, trình độ người lao động còn thấp cộng với thiết bị công nghệ của các DN dệt may Việt Nam, nhất là lĩnh vực sợi, dệt, nhuộm lạc hậu hơn các nước trong khu vực. Vì vậy, các DN phải lập tức bắt tay vào cải thiện năng suất lao động để tăng cường năng lực cạnh tranh và việc này phải được thực hiện ngay từ khâu đào tạo nguồn nhân lực cho ngành dệt may”.

Ở góc độ là một chuyên gia về tư vấn và đào tạo nhân lực, tiến sĩ Hoàng Xuân Hiệp cho rằng, DN cần thiết phải cơ cấu, bố trí sản xuất một cách khoa học và có những cải tiến về công nghệ, nâng cao năng lực quản trị DN cũng như tăng cường đào tạo kỹ năng cho người lao động. Hiện đa số các DN đang thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao. Để tăng năng suất lao động, trước hết DN phải tự nâng cao khả năng quản lý, chủ động đào tạo tay nghề cho người lao động. Đơn cử, riêng trong lĩnh vực dệt may, nhiều DN dệt may đã tạo thêm giá trị gia tăng, nâng cao năng suất lao động thông qua thay đổi phương thức sản xuất, nâng cao năng lực quản trị DN như: Tổng Cty May Nhà Bè, Việt Tiến, May 10, Tổng Cty Đức Giang... Việc nâng cao năng lực quản lý, tập trung chủ động đào tạo nhân lực ở các DN này bước đầu đã tăng năng suất lên tới 20 - 30%.