Tăng cường hỗ trợ nạn nhân bom mìn Việt Nam

Gần 23.000 người bị thương, vong do tai nạn bom, mìn

Tại buổi toạ đàm, Phó Cục trưởng Cục Bảo trợ Xã hội (Bộ LĐ-TB&XH) Tô Đức cho biết, Việt Nam là một trong những quốc gia bị ô nhiễm bom mìn lớn nhất và chịu hậu quả nặng nề nhất trên thế giới. Theo ước tính,  số bom đạn còn sót lại sau chiến tranh khoảng 800 nghìn tấn, làm ô nhiễm trên 20% diện tích đất đai toàn quốc. Từ năm 1975 đến nay, bom mìn tồn sót đã làm hơn 40 000 người bị chết, 60 000 người bị thương, trong đó phần lớn là người lao động chính trong gia đình và trẻ em. Chỉ tính riêng một số tỉnh miền Trung, gồm: Quảng Bình, Bình Định, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế và Quảng Ngãi, đã có trên 22.800 nạn nhân do bom mìn, trong đó, 10.540 người chết và 12.260 người bị thương.

Bà Lê Kim Dung, Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế (Bộ LĐ-TB&XH) cũng cho rằng , trên thực tế hiện nay, nhiều tai nạn bom, mìn vẫn còn xảy ra, số người bị thương vong do bom mìn sau chiến tranh. Việc cấp cứu, hỗ trợ nạn nhân bom, mìn còn nhiều bất cập, do những hạn chế về cơ sở vật chất, dịch vụ tại các đại phương. Trong khi đại đa số nạn nhân bom, mìn sống ở nông thôn, có điều kiện sống khó khăn, thuộc các hộ nghèo, hoặc cận nghèo, không có việc làm, thu nhập bấp bênh. Với nguồn lực còn hạn chế, bài toán đặt ra là làm thế nào để có thể sử dụng tốt nhất nguồn lực sẵn có, để trợ giúp hiệu quả, đúng đối tượng, tránh bỏ sót các trường hợp cần trợ giúp, cũng như cần tránh chồng chéo trong việc trợ giúp các đối tượng xã hội nói chung, đảm bảo công bằng xã hội.

Nạn nhân bom, mìn được hỗ trợ phục hồi chức năng.

Ông Tô Đức cho biết thêm, công tác hỗ trợ các nạn nhân bom, mìn hoà nhập cộng đồng đã được Đảng, Nhà nước quan tâm. Nhiều văn bản quy phạm pháp luật quy định về trợ giúp nạn nhân bom mìn lồng ghép với chính sách trợ giúp người khuyết tật, trợ giúp đối tượng bảo trợ xã hội được ban hành.  Các chính sách trợ giúp với nạn nhân bom mìn như: Trợ cấp hàng tháng ; tiếp nhận nạn nhân bom mìn là người khuyết tật đặc biệt nặng, không có khả năng chăm sóc ở cộng đồng, không có người nuôi dưỡng vào cơ sở bảo trợ xã hội. Nạn nhân bom mìn là đối tượng bảo trợ xã hội được cấp thể bảo hiểm y tế; khi chết họ được hỗ trợ mai táng phí; những người trong độ tuổi lao động được tạo việc làm, ổn định cuộc sống; những người đang học văn hoá, học nghề được miễn phí…Phát triển mạng lưới các cơ sở cung cấp dịch vụ công tác xã hội và phục hồi chức năng cho nạn nhân bom mìn. Phối hợp với các tổ chức quốc tế xây dựng mô hình chăm sóc, hỗ trợ sinh kế cho người khuyết tật và nạn nhân bom mìn tại một số tỉnh, thành phố. Đến nay, cả nước hiện có 107 cơ sở giáo dục chuyên biệt và 2.500 trường phổ thông tiến hành giáo dục hoà nhập... Hệ thống giáo dục này đã đưa được 269 000 em, trong khoảng 1,1 triệu trẻ em khuyết tật, nạn nhân bom mìn ở độ tuổi đi học đến trường, chiếm 24,22%.

Hướng đến hỗ trợ toàn diện  

Chia sẻ về những kết quả triển khai thí điểm mô hình “Hỗ trợ nạn nhân bom, mìn tái hoà nhập cộng đồng”, Giám đốc Trung tâm Cung cấp dịch vụ CTXH Thanh Hoá Vũ Văn Khánh cho biết, dự án được triển khai tại 6 huyện, trong 3 năm (2013 -2015), cho  58 đối tượng. Các nạn nhân được hỗ trợ phục hồi chức năng đã tiếp cận với dịch vụ chăm sóc sức khoẻ, phục hồi chức năng ngày càng tốt hơn. Đến nay đa số đều có sự tiến triển tốt, các chức năng vận động, giác quan được cải thiện . Ngoài ra Trung tâm Cung cấp dịch vụ CTXH đã kết hợp với Doanh nghiệp tư nhân dạy nghề, tạo việc làm cho 12 nạn nhân bom mìn: các nghề đan bèo tây, bẹ chuối, học nghề nuôi ong mật. Những người này đã phát huy khá tốt nghề mà mình được học , kiếm thêm thu nhập, cải thiện chất lượng cuộc sống, ổn định hơn kinh tế gia đình. Hỗ trợ sinh kế cho 16 nạn nhân: chăn nuôi dê sinh sản, chăn nuôi gà, lợn; chăn nuôi trâu, bò.... Hoạt động hỗ trợ sinh kế mang lại hiệu quả thiết thực nhất cho các đối tượng: các sản phẩm chăn nuôi đều đã mang lại lợi tức cho các gia đình.

Hỗ trợ sinh kế cho nạn nhân bom, mìn tại Thừa Thiên Huế.

Tuy nhiên, ông Tô Đức cũng cho rằng, các chương trình và dịch vụ trợ giúp xã hội cho nạn nhân bom mìn còn nhiều vấn đề tồn tại: Đa số nạn nhân bom mìn vẫn chưa có mô hình tiếp cận mang tính toàn diện. Trong hầu hết các lĩnh vực, hệ thống dịch vụ phục hồi chức năng và trợ giúp cho nạn nhân bom mìn còn hạn chế; thiếu kỹ năng đánh giá về các nhu cầu của nhóm đối tượng nạn nhân bom mìn; thiếu các kỹ năng, phương pháp phục hồi chức năng thích hợp; thiếu sự hợp tác liên ngành; thiếu quy trình chuẩn về phục hồi chức năng và trợ giúp cho nạn nhân bom mìn. Hơn nữa, các dịch vụ phục hồi chức năng và trợ giúp cho nạn nhân bom mìn vẫn trong tình trạng thiếu nguồn lực thực hiện.

Tại buổi tọa đàm, nhiều đại biểu cũng cho rằng, các hoạt động hỗ trợ của mô hình quy mô nhỏ lẻ, nên nhiều đối tượng nạn nhân bom mìn chưa được thụ hưởng các chính sách hỗ trợ, đồng thời chưa thấy được hiệu quả cao trong các hoạt động của mô hình. Bên cạnh đó, Số liệu đối tượng nạn nhân bị ảnh hưởng bom mìn tại các địa bàn chưa sát thực, vì chưa có cuộc tổng điều tra rà soát, do vậy cần sớm có cơ sở dữ liệu quốc gia về bom mìn, để xây dựng kế hoạch chương trình hỗ trợ nạn nhân toàn diện đúng đối tượng...