Sức sống mới ở làng đào Xuân Du

Xứ đào nức tiếng tỉnh Thanh

Về Xuân Du khi những ngày Tết Nguyên đán Ất Mùi đang cận kề, chúng ta rất dễ bắt gặp hình ảnh khắp các xóm, làng, người trồng đào đang miệt mài chăm sóc để cho đào nở đúng vào dịp Tết.

Với người trồng đào Xuân Du, đây là thời điểm vất vả nhất trong năm, nhưng trên gương mặt mỗi người đều ánh lên niềm vui, niềm hạnh phúc bởi năm nay mưa thuận gió hòa, cây đào Xuân Du hứa hẹn mang lại một mùa bội thu.

Đào ở Xuân Du còn có tên là "đào Na Sơn", cái tên Na Sơn ấy bắt nguồn từ việc người dân trong vùng lập đền mẫu Na Sơn thờ anh hùng dân tộc Triệu Thị Trinh (Bà Triệu) và dãy Ngàn Nưa (còn gọi là núi Na Sơn). Đào Na Sơn là giống đào phai, có màu hồng nhạt, nhưng giữ màu sắc được rất lâu.

Những năm trước đây, đào Xuân Du chỉ được những người thích thì trồng chơi. Cỡ hai mươi năm trở lại đây nhu cầu chơi đào ngày Tết ngày một tăng; người chơi, thương lái không ai bảo ai cứ lũ lượt về đây tìm chọn đào.

Cái tên “xứ đào Xuân Du” cũng từ đấy trở thành vùng đào nức tiếng tỉnh Thanh. Không nổi tiếng như đào Nhật Tân (Hà Nội) hay có dấu tích lịch sử như đào Tam Điệp (Ninh Bình)... nhưng dân chơi đào phía Bắc từ lâu, trong những chuyến xuôi ngược tìm đào ngày Tết khó mà bỏ qua một làng đào nào dưới chân dãy Ngàn Nưa.

Những nụ hoa to, cánh đẹp, lâu tàn, màu sắc bắt mắt, chồi lá xanh biếc, thân cây mộc mạc mang dáng dấp sự bào mòn của thời gian.... luôn được dân chơi đào khắp nơi lựa chọn.

Giàu lên cũng nhờ đào

Hằng năm, người dân trong xã đã thu về hàng tỷ đồng từ việc bán đào Tết và nguồn thu ấy liên tục tăng dần qua các năm. Năm 2008, tổng thu nhập từ cây đào của toàn xã chỉ hơn 2 tỷ đồng, năm 2009 con số đã tăng lên gấp đôi với khoảng 4,5 tỷ đồng và năm 2012 là hơn 6 tỷ đồng.

 Đến năm 2014, doanh thu đăng ký từ việc bán đào Tết đạt gần 9 tỷ tỷ đồng và thực tế con số đó còn tăng lên rất nhiều nhờ những thương lái vận chuyển đào đi khắp nơi tiêu thụ.

Ông Nguyễn Văn Sinh, Chủ tịch UBND xã Xuân Du cho biết: Nghị quyết Đại hội Đảng bộ xã lần thứ XXII (nhiệm kỳ 2010 – 2015) đã định hướng sẽ mở rộng và phát triển vùng trồng đào trong toàn xã, đưa cây đào thành một trong những cây chủ lực phát triển ở địa phương.

Ảnh bài viết: Người dân Xuân Du chăm sóc đào chuẩn bị Tết.

 Đến nay toàn xã đã có khoảng 102 ha trồng đào. Cả xã có 14 thôn thì đến cuối năm 2014 đã có 8 thôn với gần 1000 hộ được tỉnh công nhận “làng nghề trồng hoa đào cảnh”.

Từ năm 2010 đến nay xã đã mở được 8 lớp nghề trồng cây đào cho gần 500 hộ điển hình trong xã. Nghề trồng đào không chỉ giải quyết việc làm cho những người tuổi cao mà còn mở ra hướng làm giàu cho không ít thanh niên trong xã.

Ghé thăm gia đình anh Lê Văn Minh (thôn 5), một trong những hộ trồng đào có tiếng ở Xuân Du. Nhờ có cây đào gia đình anh ngày càng khấm khá, anh Minh cho biết: Năm ngoái với lượng đào ít hơn, tổng thu nhập trừ chi phí tôi cũng lãi gần 100 triệu đồng.

Năm nay với hơn 100 gốc đào trong đó có những gốc đào cổ thụ hơn mười năm tuổi được chăm sóc nếu ra hoa đúng vào dịp Tết sẽ có giá trên dưới 20 triệu đồng/cây. Những cành, cây bình thường vào dịp Tết bán rẻ nhất cũng phải gần 1 triệu đồng”.

Không chỉ hộ anh Minh mà hầu hết các hộ trong làng, trong xã nhờ có cây đào ngày càng khấm khá. Từ ngày cây đào trở thành cây trồng mang lại thu nhập cho người dân, đời sống của người dân ngày càng cải thiện.

Tuy nhiên, theo ông  Nguyễn Văn Sinh, những phương thức sản xuất chính của làng đào vẫn là tự phát, học hỏi lẫn nhau về kinh nghiệm trồng và bán ra thị trường kiểu nhỏ lẻ, gặp giá là bán, chưa có hạch toán kinh tế và định hướng lâu dài. Chưa có một chương trình hay dự án đầu tư để phát triển cây đào phai ở Xuân Du thành cây hàng hóa.