Shark Tank – nơi tuổi tác & kinh nghiệm chưa đủ cho chiến thắng

Có thể sẽ có rất nhiều ý kiến trái chiều xoay quanh những nhận định và đánh giá của nhóm sharks dành cho các startups nhưng trên hết điều mà người ta có thể cảm nhận ở nhóm “cá mập” đầu tư ấy là sự quyết đoán và tinh tường hiếm có của những doanh nhân dày dạn chốn thương trường. Nói như “shark” Phạm Thanh Hưng ngay ở trailer mở màn của chương trình là “để khởi nghiệp thành công, cần cù thôi chưa đủ, muốn làm chủ, phải tinh khôn”!

Không phải vô lý mà truyền hình thực tế ngày càng trở nên hấp dẫn khán giả. Tính chân thực, sinh động và xúc cảm thật sự của những “diễn viên chính” trên “sân khấu cuộc đời” được mô tả gần như đầy đủ trước ống kính máy quay. Có lẽ chính vì thế mà ngay tại tập đầu tiên, “màu sắc” của “cá mập” cũng như “cái chất” của mỗi startup dường như sẽ là điều còn đọng lại lớn nhất trong lòng người xem.

Đó là một “shark” Vương đầy nhiệt huyết, sôi nổi, cứ như thể startup nào cũng có thể là “mồi ngon”; là một “shark” Phú tinh tường, chắc chắn – đúng hình ảnh vị doanh nhân từng kinh qua những phen “ba chìm bảy nổi”. Đó là một “shark” Hưng sắc bén và gai góc, dễ khiến những người trẻ liên tưởng đến cái cảm giác “căng” hết nơ-ron thần kinh của thời khắc bảo vệ “đồ án” tốt nghiệp! Và đó cũng là một “shark” Linh, đầy kinh nghiệm và khéo léo nhưng có lúc lại quyết định bằng bản năng của người mẹ khi đứng trước lựa chọn khó khăn, vì lợi nhuận hay vì những đứa trẻ?

Ở phía bên kia của cuộc thương thuyết, những startups còn “vụng dại” đành phải ngậm ngùi ra về hoặc chấp nhận thoái lui vì không tìm được tiếng nói chung với “cá mập”, để lại đằng sau những tiếc nuối vẫn còn dang dở…

Mở đầu là dự án Happy Trees – startup sản xuất cà trái cây – với mong muốn được đầu tư 2,9 tỷ đồng cho 19% cổ phần. Thoạt tiên, nhiều nhà đầu tư trong nhóm “sharks” cảm thấy khá thú vị với loại nông sản được chăm bón bởi trứng và sữa. Tuy vậy, chính cơ cấu cổ phần của Happy Trees, với 3 nhà đồng sáng lập gồm Minh Tuấn, Xuân Thủy và Huyền Trân, đã khiến nhóm sharks cảm thấy thiếu an tâm về một DN – nơi mà cổ đông góp vốn cũng vừa đồng thời là DN đối tác. Có “shark” đã thẳng thắn “đính kèm” lời đề nghị đầu tư 3,6 tỷ đồng (ứng với 36% cổ phần) cùng điều kiện 2 công ty này buộc phải sáp nhập. Bởi theo nhóm “sharks” thì một startup có cơ cấu tài chính thiếu rõ ràng và quản trị sơ sài sẽ khiến nhà đầu tư rất khó định giá. Cuộc thương thuyết tất nhiên đã không thành khi bản thân nhóm startups cũng không thể công khai rạch ròi nhiều “tình tiết” giữa các thành viên góp vốn.

Startups Nguyễn Thuận Phát – Nguyễn Thu Hoài của dự án Ekid Studio cũng không khá hơn là bao khi chưa có được câu trả lời đủ căn cứ kinh tế thuyết phục nhà đầu tư rót 5 triệu USD cho 25% cổ phần. Những dự báo chung chung về dung lượng thị trường lẫn khả năng “kháng” lại virus “sao chép” mô hình từ DN đối thủ đều chưa được nhóm startups này trình bày một cách thuyết phục. Thêm vào đó, nhóm sáng lập đã vướng phải “lỗi” chung là thiếu rõ ràng với nhà đầu tư về các thông số tài chính của DN; Và cũng không đưa ra được phương án dự phòng cho sharks “rút lui” trong trường hợp DN thua lỗ. Thế nên, người xem hoàn toàn có thể hiểu được những cái lắc đầu của nhóm “cá mập” cho một dòng sản phẩm vốn đã bị “lăn tăn” về tính giáo dục đối với trẻ con.

Vậy nhưng cũng ngay ở tập đầu tiên, thật bất ngờ là nhóm “cá mập” lại “cắn câu” dự án Transfrom Studio của những chàng trai hãy mới 20 tuổi và đang còn là sinh viên năm thứ 3. Xin chúc mừng 2 startups Đức Mười và Văn Trung đã xuất sắc vượt qua những startups khác, vốn nhiều hơn cả về tuổi đời lẫn tuổi nghề. Thật ra, ban đầu người đại diện của VinaCapital chỉ muốn nắm giữ 50% vốn để giữ lại động lực cống hiến cho các nhà sáng lập. Nhà đầu tư này còn “trấn an” các “cá mập” còn lại về khả năng mở rộng thị trường rằng từng “có kinh nghiệm với mô hình này, nên đưa lên mạng và  phát triển ra nước ngoài”. Tuy nhiên cũng chính tuổi tác và hiểu biết thương trường hạn chế của Mười và Trung được bộc lộ ngay sau đó đã khiến “shark” Linh nghĩ lại. Dẫu vậy, nhiệt huyết của 2 chàng trai trẻ cuối cùng đã đưa thương vụ đi đến thành công với sự hợp tác của hai “cá mập” Linh và Vương cho khoản rót vốn 3,1 tỷ đồng, tương ứng với 51% cổ phần tại Transfrom Studio.

Cũng cần phải nói thêm, khán giả trong nước có lẽ không còn quá xa lạ với các show truyền hình thực tế về giải trí hay xã hội nhưng với một show truyền hình thực tế chuyên về kinh doanh thì có thể nói đây là ấn bản đầu tiên. Và những chê - khen, góp ý hay bài xích lẽ tất nhiên là điều khó mà tránh khỏi. Một điều dễ nhận thấy khác là đội ngũ các nhà sản xuất có lẽ đã cố gắng hết sức để có thể chuyển tải đến người xem thời khắc chân thực nhất của những cuộc thương thuyết mà thông thường người ngoài cuộc hiếm khi nào được “mục kích” công khai.

Về hiệu ứng sân khấu, sẽ là rất khập khiễng nếu so sánh Shark Tank với những game shows giải trí hoành tráng, được đầu tư lớn và mang đầy màu sắc xa xỉ. Thế nhưng về khía cạnh của truyền hình thực tế với “cốt truyện” là các cuộc thương thuyết giữa những người làm ăn thì Shark Tank có lẽ vừa đủ để thỏa mãn cả trái tim và khối óc của những người quan tâm tới vận hội kinh doanh. Trailer mãn nhãn như một bộ phim đầy kịch tính; âm thanh - ánh sáng - sân khấu và cả MC được tiết chế vừa đủ để làm nổi bật startups lẫn những dự án, sản phẩm được “chào hàng” trước ống kính truyền hình.

Và đương nhiên cũng sẽ có rất nhiều cái “giá như” xung quanh một bản trường ca mới chỉ lên sóng ở tập đầu tiên. Kiểu đại thể “giá như cá mập… hung hăng hơn chắc sẽ đầy kịch tính” hoặc “giá như startups thẳng thắn hơn sẽ không lỡ cơ hội” v.v… Không ai biết những “giá như” ấy có thành sự thật ở các tập tiếp theo hay không? Và trong trường hợp ấy có hẳn sẽ không xuất hiện thêm những “giá như” mới đối với Shark Tank? Ngọc bất trác bất thành khí, ai cũng cần thời gian để gọt giũa và trưởng thành, Shark Tank cũng không là ngoại lệ. Tin rằng ở các tập tiếp theo, những ai quan tâm đến câu chuyện khởi nghiệp đang sục sôi sẽ không phải thất vọng đến nỗi muốn đòi lại “nửa tiếng” cuộc đời!

Những pha đối đầu ấn tượng giữa các “cá mập” và startups diễn ra vào 11h10 trên VTV3 thứ 7 hàng tuần.