Rượu, bia và những hệ lụy

Sức khỏe
21:40 - 07/04/2015

* Đàn ông Việt: Đứng số 1 về nhậu

Bà Vũ Thị Minh Hạnh, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược và Chính sách y tế thuộc Bộ Y tế cho biết: “Việt Nam đã được “thăng hạng" về tăng trưởng ngành rượu bia, trở thành nước đứng đầu ASEAN về tăng trưởng rượu bia”.

Với 3 tỷ lít bia tiêu thụ trong năm 2013, Việt Nam trở thành quốc gia tiêu thụ bia cao nhất Đông Nam Á, đứng thứ ba châu Á, chỉ sau Nhật Bản và Trung Quốc. Mức tiêu thụ rượu bia bình quân đầu người một năm của thế giới là 6,2 lít, không thay đổi trong 15 năm qua, đạt ngưỡng bão hòa. Việt Nam thì ngược lại, là một trong những thị trường hấp dẫn với các công ty đa quốc gia sản xuất rượu bia.

Mức sử dụng rượu bia bình quân đầu người của Việt Nam có xu hướng tăng nhanh. Giai đoạn 2003-2005, người Việt chỉ uống bình quân gần 4 lít một năm, hiện tăng lên 6,6 lít. Đặc biệt, mức tiêu thụ trung bình một năm của nam giới là 27,4 lít, gấp hơn 4 lần mức trung bình toàn cầu. Gần một nửa nam giới Việt Nam có sử dụng rượu bia.

Trong khi các nước khác tiêu thụ chủ yếu là rượu bia chính thống (do các nhà máy sản xuất), Việt Nam thì ngược lại. Bà Vũ Thị Minh Hạnh cho biết: “Chúng tôi từng đi một số nơi để tìm hiểu cách sản xuất rượu của người dân như thế nào. Hiện rất ít nơi còn sản xuất truyền thống theo kiểu chưng cất mà sử dụng cồn công nghiệp.

Ví dụ ở Sơn La, người dân mua men Trung Quốc về ngâm gạo sống 2 ngày là đã có rượu uống. Ở phía Nam người ta thường cho cồn vào can nước 20 lít, phơi dưới ánh nắng 8-9 tiếng là được. Tác hại của những loại rượu này rất lớn”.

Những quán nhậu vỉa hè sau giờ làm việc.

* Tai nạn giao thông, đâm chém nhau vì rượu.

Rượu bia không phải là đồ uống bình thường mà đã và đang gây tổn hại cho bản thân người sử dụng cũng như toàn xã hội. Tiêu thụ 3 tỷ lít bia đồng nghĩa người Việt phải bỏ ra khoảng 3 tỷ USD, bằng gần 3% số thu ngân sách của cả nước. Trong khi các công ty kinh doanh rượu bia chỉ nộp 16.000 tỷ đồng cho ngân sách nhà nước, chưa kể chi phí giải quyết hậu quả do đánh nhau, tai nạn giao thông, bệnh tật.

Rượu bia là nguyên nhân trực tiếp gây ra 30 mã bệnh và nguyên nhân cấu thành của 200 mã bệnh khác. Tử vong do loại đồ uống có cồn này còn nhiều hơn HIV/AIDS, nó đang tàn phá sinh mệnh con người âm thầm.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới, rượu bia khi vào cơ thể chỉ 2-8% bài tiết qua mồ hôi, nước tiểu, hơi thở; còn lại hấp thu vào gan, thận; đặc biệt là gan - cơ quan đón nhận đầu tiên. Đồ uống có cồn là một trong 10 nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên thế giới. Ước tính có 21% số người tử vong do bệnh ung thư có thể phòng ngừa nếu không sử dụng rượu bia.

Bên cạnh đó, nếu so sánh tỉ lệ số người mắc các bệnh lý mãn tính (gồm ung thư, gan, thần kinh, tim mạch,…) do rượu kém chất lượng tại châu Âu là 116.502 người/năm trong khi tại Việt Nam là 408.655 người/ năm (cao gần 4 lần so với châu Âu) thì sẽ thấy một thực trạng đáng báo động về rượu kém chất lượng tại Việt Nam.

Không những vậy, con số khổng lồ này gây nên một gánh nặng to lớn đến sức khỏe, kinh tế, an ninh trật tự xã hội. Rượu gây mất năng suất kinh tế quốc dân vì mất khả năng lao động và về hưu non, tai nạn giao thông, gia tăng tỉ lệ tội phạm. Tại Việt Nam, ngộ độc rượu chiếm gần 22% các loại ngộ độc, 7% bệnh nhân tâm thần xuất phát từ rượu.

40% các vụ tai nạn giao thông với khoảng 11% tử vong có liên quan đến rượu bia và hơn 6.000 vụ ẩu đả trong dịp Tết nguyên đán vừa qua hầu hết liên quan đến rượu bia đã cho thấy mặt trái và những hệ lụy của việc lạm dụng loại đồ uống có cồn này.

Theo chuyên gia y tế, lý tưởng nhất là người dân không nên uống rượu bia. Nếu uống thì nên giữ không quá 2 đơn vị/ngày đối với nam dưới 60 tuổi.

Mức này có nguy cơ với sức khỏe nhưng ở mức độ thấp. Một tuần nên ngừng uống 1-2 ngày để gan có cơ hội tái tạo; với người có bệnh lý gan thì nên giảm đến mức thấp nhất có thể.

Một đơn vị rượu tương đương với một cốc bia hơi 330 ml, 2/3 chai bia/lon bia 330 ml, một ly nhỏ rượu vang trắng hoặc đỏ 100 ml và một chén nhỏ 30 ml rượu mạnh.

Các chuyên gia nhấn mạnh việc quảng cáo và khuyến mại tài trợ thúc đẩy gia tăng sử dụng rượu bia. Tuy nhiên, tại Việt Nam vẫn còn nhiều khoảng trống pháp luật trong lĩnh vực này.

Luật chỉ cấm quảng cáo rượu từ 15 độ trở lên. Điều này đồng nghĩa rượu dưới 15 độ, bia và đồ uống có cồn được quảng cáo như hàng hóa, dịch vụ bình thường, vì thế không hạn chế về đối tượng tiếp cận, nội dung, thời gian và không gian.

Chuyên gia Bộ Y tế kiến nghị cần điều chỉnh quảng cáo khuyến mại tài trợ theo nồng độ cồn, chứ không phải theo sản phẩm là bia hay rượu. Bộ Y tế đang xây dựng dự luật phòng chống tác hại của lạm dụng rượu bia, trong đó đề xuất các giải pháp mạnh trong khuyến mại, quảng cáo, tài trợ các sản phẩm này.

Thái An