Ranh giới giữa tán dương, khen ngợi và quấy rối

Cũng theo bà Vân Anh, thực tế các lời nói mang tính tình dục hay những hành động, cử chỉ phi lời nói như: Nhìn chằm chằm vào bộ phận sinh dục hay bộ phận riêng tư của người đối diện, hay không gian kĩ thuật số như gửi, chia sẻ, phát tán những hình ảnh nhạy cảm, bình luận trêu ghẹo... khiến phụ nữ cảm thấy không thoải mái, khó chịu hay buồn cũng đều là các hành vi quấy rối.

Thế nhưng, việc phân định ranh giới giữa trêu đùa và quấy rối đôi khi khá mong manh và khó phân biệt với phần đông mọi người. Dưới góc nhìn của chuyên gia, ông Lê Xuân Đồng, chuyên gia về giới (Tổ chức Hagar quốc tế tại Việt Nam) cho biết: "Nguyên nhân sâu xa, yếu tố làm gia tăng tình trạng quấy rối tình dục và sự lầm tưởng giữa quấy rối và trêu đùa chủ yếu đến từ quan niệm, lối sống và cả văn hoá của chúng ta. Khi chúng ta coi việc hành động trêu ghẹo của nam giới là bình thường và có xu hướng đổ lỗi cho nữ giới, những hành vi quấy rối vẫn sẽ không ngừng tiếp diễn. Điều này ảnh hưởng tới tâm lý của nạn nhân - khiến nạn nhân không dám lên tiếng vì lo sợ chưa chắc có ai nghe và nói ra người ta cười chê thêm".

Bà Trần Bích Loan, Phó Vụ trưởng Vụ Bình đẳng giới (Bộ LĐ-TB&XH) chia sẻ: "Sự tiếp diễn và tràn lan những hành vi quấy rối trẻ em gái và phụ nữ nơi công cộng sẽ gây ra những hậu quả, hệ luỵ với nạn nhân nói riêng và với xã hội nói chung. Có những nạn nhân là trẻ em bị ảnh hưởng đến quá trình phát triển cả về thể chất và tinh thần. Kể cả người lớn cũng có xu hướng khép mình ngại tham gia các hoạt động chung và cản trợ sự giao lưu, mở mang kiến thức, quan hệ với mọi người. Có những người phụ nữ thì bị ám ảnh và có suy nghĩ lệch lạc, quy chụp rằng "tất cả đàn ông đều vậy" do đó hạnh phúc cá nhân bị ảnh hưởng. Phụ huynh có con là nạn nhân thì ảnh hưởng tới toàn bộ cuộc sống của họ. Và nếu không có người lên tiếng tố cáo, phản đối, vấn nạn này sẽ không bao giờ chấm dứt."

Bà Trần Bích Loan cho biết, thời gian qua, các cơ quan chức năng có nhiều nỗ lực trong việc ngăn chặn hành vi quấy rối trẻ em gái và phụ nữ. Từ năm 2016, triển khai Tháng hành động Vì bình đẳng giới và phòng, chống bạo lực trên cơ sở giới hàng năm với sự tham gia của các cơ quan bộ ban ngành, các tổ chức xã hội và cộng đồng với tỉ lệ người tham gia tăng lên mỗi năm. Bên cạnh đó, các cơ quan chức năng cũng đang nỗ lực cải thiện hệ thống cơ sở vật chất, hạ tầng thân thiện, an toàn hơn cho người dân và đường dây nóng hỗ trợ cộng đồng. 

"Chúng tôi mong muốn sẽ có mạng lưới chặt chẽ hơn, cơ sở vật chất kĩ thuật và nhân lực tốt hơn để giúp đỡ, hỗ trợ nạn nhân, người thân và cộng đồng tin tưởng các cơ sở/tổ chức hơn để họ tìm tới chia sẻ, lên tiếng và lan toả thông điệp phòng chống các hành vi xâm hại tình dục tốt hơn. Rõ ràng sự nhận thức của cộng đồng và sự chung tay của cộng đồng có sức mạnh rất lớn bên cạnh việc hoàn thiện và nâng cao quá trình thực thi luật pháp vì một kết quả bền vững hơn, lan toả hơn", bà Loan nói.

Ở khía cạnh về cách thức ngăn chặn các hành vi quấy rối, ông Lê Xuân Đồng đưa ra giải pháp: "Việc giáo dục trẻ em những kĩ năng phòng tránh quấy rối như: Phát hiện nguy cơ, nói không, kể lại… là việc cấp thiết, cần sự tham gia của cả gia đình và cơ sở giáo dục. Bên cạnh đó, để nạn nhân dám lên tiếng, cần chú trọng công tác bảo mật thông tin của nạn nhân, đặc biệt các trường hợp nghiêm trọng vì điều này sẽ ảnh hưởng lâu dài tới cuộc sống của nạn nhân sau này."

Diễn viên Trần Nghĩa, người tiên phong đồng hành cùng "Thành phố An toàn, thân thiện với em gái" cùng MSD và Plan International chia sẻ góc độ thay đổi quan điểm ở người trẻ: "Chúng ta nên đưa vào những khái niệm, những tiêu chuẩn nhẹ nhàng nhân văn và ý nghĩa như vậy để các bạn trẻ có định hướng và lan toả những giá trị tốt đẹp".

Toạ đàm diễn ra rất sôi nổi với hàng trăm lượt bình luận và câu hỏi liên quan đến việc thay đổi quan điểm, hành vi, các giải pháp chính sách và thực tiễn để chấm dứt quấy rối tình dục đối với cả em trai và em gái đặc biệt ở các không gian công cộng.

Bà Trần Vân Anh đưa ra thông điệp: "Các bạn trẻ, thanh thiếu niên chính là chủ nhân của đất nước, không phải chờ đến tương lai mà chính ở hiện tại. Các bạn hãy cùng lên tiếng, cùng cộng đồng tạo ra một thành phố an toàn cho tất cả mọi người."