Phụ nữ Thái ném còn tìm duyên

Bà Tòng Thị Thân, ở xã Mường Cang, huyện Than Uyên, tỉnh Lai Châu cho biết: "Năm nào cũng vậy mỗi khi tết đến xuân về chúng tôi lại làm còn để chơi tết. Đây là nét văn hoá truyền thống gắn với đời sống sinh hoạt của đồng bào Thái”.

Trong ngôi nhà sàn truyền thống, phụ nữ Thái quây quần bên nhau làm còn chơi xuân. Vải vụn chị em thêu thùa, may vá trong cả một năm tích góp lại đem ra để làm còn. Quả còn được làm như sau: Cắt một miếng vải hình vuông mỗi cạnh khoảng 20cm, chụm 4 góc vào nhau sau đó khâu kín 3 đường, còn 1 đường khi nhồi hạt bông xong mới khâu. Dây còn dài khoảng 50cm làm bằng vải bền, chắc.

Việc khâu còn không chỉ có giá trị về mặt thẩm mỹ mà còn có ý nghĩa về tâm linh. Theo quan niệm của người Thái, quả còn không có tua rua là “Còn Mải” tức quả còn goá bụa, vì thế quả còn bao giờ cũng phải khâu tua rua bốn góc tượng trưng cho bốn phương trời, tua rua ở cuối dây còn và ở dưới quả còn là chỉ thiên địa. Rồi sau đó mới khâu điểm các tua rua còn lại và càng có nhiều tua rua đủ sắc màu càng may mắn, sung túc.

Vào mùa xuân, các cô gái Thái mặc áo cóm cúc bạc chơi hội ném còn.

Ném còn phải có sân rộng, người Thái thường ném còn ở sân to của bản hay các bãi rộng dễ đi lại, tập trung được nhiều người. Theo bà Thân, chơi còn có 2 cách: Thứ nhất ném còn qua vòng, nếu ai mà ném qua vòng thì được coi là tài giỏi và may mắn cả một năm. Cách 2 chia làm 2 tốp nam, nữ hoặc cả nam nữ tuỳ thuộc vào từng hội chơi.

Nếu ai bắt trượt còn thì sẽ phải có vật để trao cho người tung còn, nhất là thanh niên trai gái trao khăn mũ, áo, đồng hồ, vòng tay cho nhau để làm niềm tin... Các chàng trai, cô gái Thái trong trang phục truyền thống tay cầm dây còn, quay vài vòng khởi động rồi tung lên. Bên ném, bên bắt những quả còn lên xuống lặp đi, lặp lại tạo nên sắc màu đẹp mắt mà không chán, cộng với tiếng cười nói, hò reo cổ vũ náo nhiệt làm cho không khí vui nhộn, những ánh mắt nụ cười được gần nhau hơn.

Họ giao duyên, tỏ tình gửi gắm tình cảm qua quả còn, khi trai bản thích cô gái nào là họ ném cho nhau, sau đó trao cho nhau những vật kỷ niệm để làm niềm tin và cũng từ hội chơi còn ngày xuân bao đôi trai gái đã kết duyên nên vợ, nên chồng xây dựng gia đình ấm no, hạnh phúc.