Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Trần Đình Liệu: “Đảm bảo cao nhất quyền lợi người lao động”

Tính đến hết 31/12/2016, toàn ngành BHXH thu đạt 256.874 tỷ đồng, đạt 101,3% kế hoạch giao; nợ BHXH, BHYT, BHTN là 7.795 tỷ đồng, bằng 3,3% kế hoạch thu, giảm 0,38% so với tỷ lệ nợ năm 2015. Để đạt được kết quả trên ngành BHXH đã có những giải pháp cụ thể nào, thưa ông?

- Trước yêu cầu mở rộng đối tượng tham gia BHYT theo Đề án thực hiện lộ trình tiến tới BHYT toàn dân giai đoạn 2012 - 2015 và 2020 tại Quyết định số 538/QĐ-TTg ngày 29/3/2013 của Thủ tướng Chính phủ, BHXH Việt Nam đã mở rộng hệ thống đại lý thu BHXH, BHYT để người dân có điều kiện tiếp cận chính sách BHXH, BHYT. Theo đó, Đại lý thu là tổ chức được cơ quan BHXH ký hợp đồng, gồm: UBND xã; đơn vị sự nghiệp; tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội nghề nghiệp và tổ chức kinh tế. Tính đến 30/9/2016, toàn quốc có 36.191 đại lý thu đang hoạt động và 51.243 Điểm thu (trong đó: 12.113 điểm thu xã, 10.390 điểm thu bưu điện, 2.208 điểm thu khác, 26.532 đại lý trường học).

Để hoàn thành chỉ tiêu, kế hoạch thu năm 2016 được Thủ tướng Chính phủ giao, BHXH Việt Nam đã yêu cầu BHXH các tỉnh, thành phố đề xuất với Chủ tịch UBND cấp tỉnh, cấp huyện thành lập thanh tra liên ngành phối hợp với cơ quan BHXH thanh tra (hoặc thanh tra đột xuất) việc chấp hành pháp luật đối với các doanh nghiệp đóng không đủ số người thuộc diện bắt buộc tham gia, nợ tiền đóng BHXH, BHYT, BHTN kéo dài từ 3 tháng trở lên; cương quyết xử lý những doanh nghiệp cố tình chây ỳ, chậm đóng, làm ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của người lao động. BHXH các tỉnh, thành phố chủ động, bám sát, đôn đốc cơ quan tài chính các cấp, cơ quan quản lý đối tượng chuyển tiền đóng BHYT kịp thời cho các đối tượng do Ngân sách nhà nước đóng, hỗ trợ đóng năm 2016 vào quỹ BHYT trước ngày 31/12/2016. Nếu trường hợp cơ quan tài chính, cơ quan quản lý đối tượng không thực hiện chuyển tiền đóng BHYT đề nghị lập biên bản (hoặc văn bản xác nhận) nêu rõ lý do và gửi BHXH Việt Nam để tổng hợp báo cáo Bộ Tài chính.

BHXH Việt Nam cũng yêu cầu BHXH các tỉnh, thành phố chỉ đạo Phòng Khai thác và thu nợ, BHXH cấp huyện, cán bộ chuyên quản thu trực tiếp đến đơn vị, doanh nghiệp đôn đốc thu kịp thời, không để nợ tiền đóng BHXH, BHYT, BHTN. Chủ động thành lập các đoàn thanh tra chuyên ngành thanh tra đột xuất với các đơn vị sử dụng lao động nợ đọng BHXH từ 3 tháng trở lên. Cung cấp hồ sơ, thông tin phối hợp với LĐLĐ tỉnh khởi kiện các đơn vị nợ BHXH, BHYT, BHTN ra tòa theo quy định. Công khai danh tính đơn vị nợ với số tiền lớn, kéo dài trên các phương tiện thông tin đại chúng.

Ngoài ra, cơ quan BHXH cấp tỉnh phối hợp với Cục Thi hành án dân sự tỉnh thi hành các bản án đã có hiệu lực pháp luật do Tòa án các cấp xét xử từ ngày 14/4/2016 trở về trước. Phối hợp với các ngân hàng thương mại đã ký thỏa thuận với BHXH Việt Nam về việc thu BHXH, BHYT, BHTN, để thống nhất khi ngân hàng cho doanh nghiệp vay tiền trả lương cho người lao động hoặc cho vay theo gói thầu mà có trả lương cho người lao động thì phải bắt buộc kèm theo tiền đóng BHXH, BHYT, BHTN (phần trách nhiệm phải đóng của doanh nghiệp) và đồng thời trích tiền đóng BHXH, BHYT, BHTN của người lao động chuyển vào quỹ BHXH, BHYT, BHTN.

Ông Trần Đình Liệu, Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam.

Trong năm 2016, công tác cải cách TTHC nhằm phục vụ tốt nhất cho người tham gia và thụ hưởng các chính sách BHXH, BHYT; nâng cao năng lực cạnh tranh và cải thiện môi trường kinh doanh cho các doanh nghiệp của ngành BHXH cũng đã đạt được những kết quả đáng khích lệ. Xin ông cho biết những  giải pháp và kết quả cụ thể về công tác này?

- Năm 2016, BHXH Việt Nam đã nỗ lực triển khai đồng loạt các giải pháp cải cách TTHC đối với tất cả các tổ chức, cá nhân giao dịch với cơ quan BHXH và thực hiện cải cách nội bộ trong chính ngành BHXH nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh và cải thiện môi trường kinh doanh cho các doanh nghiệp.

BHXH Việt Nam đã ban hành kế hoạch triển khai, trong đó chỉ đạo quyết liệt các đơn vị nghiệp vụ, BHXH các địa phương trên toàn quốc nghiêm túc thực hiện Nghị quyết 19-2016/NQ-CP của Chính phủ về CCHC đối với doanh nghiệp.

Với việc tập trung tái cấu trúc quy trình nghiệp vụ; rà soát, đơn giản hóa thủ tục và các chỉ tiêu, biểu mẫu thực hiện chế độ BHXH, BHYT; triển khai giao dịch điện tử, thay đổi phương thức giao nhận hồ sơ giữa cơ quan BHXH với người dân và doanh nghiệp.... công tác CCHC đã đạt được kết quả đáng ghi nhận: TTHC thuộc phạm vi quản lý của ngành được cắt giảm xuống còn 32 thủ tục (giảm 1 thủ tục so với thời điểm cuối năm 2015), đồng thời giảm 38% thành phần hồ sơ; giảm 42% tiêu thức trên tờ khai, biểu mẫu; giảm 54% quy trình, thao tác thực hiện. Các doanh nghiệp được lựa chọn các hình thức tiếp nhận hồ sơ và trả kết quả như: Thực hiện qua giao dịch điện tử, thực hiện qua dịch vụ bưu chính (doanh nghiệp không phải trả phí) giúp doanh nghiệp tiết kiệm tối đa thời gian đi lại, chờ đợi khi tham gia giao dịch với cơ quan BHXH.

BHXH Việt Nam đã triển khai tin học hóa toàn diện trong các hoạt động quản lý và nghiệp vụ của ngành ở tất cả các lĩnh vực; đồng thời liên thông dữ liệu với các bộ, ngành và các cơ quan liên quan để thực hiện giao dịch điện tử trong lĩnh vực BHXH. Việc triển khai phần mềm cấp số định danh và quản lý BHYT theo hộ gia đình; Phần mềm quản lý các hoạt động nghiệp vụ của ngành; Hệ thống thông tin giám định BHYT bước đầu cho kết quả khả quan góp phần CCHC, tạo thuận lợi cho người tham gia, người thụ hưởng chính sách BHXH, BHYT.

Theo Luật BHXH (sửa đổi) từ năm 2016, cơ quan BHXH được trao chức năng thanh tra việc đóng BHXH, còn chức năng khởi kiện doanh nghiệp nợ BHXH đã được chuyển giao cho tổ chức Công đoàn. Vậy công tác bảo vệ quyền lợi người lao động được ngành BHXH triển khai như thế nào?

- Tình trạng nợ đọng hiện nay không chỉ làm ảnh hưởng đến Quỹ BHXH, BHYT, BHTN mà còn xâm phạm đến quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động, làm giảm tính nghiêm minh của pháp luật và mục tiêu chính sách an sinh xã hội của Đảng và Nhà nước. Việc Luật  BHXH năm 2014 quy định cơ quan BHXH có chức năng thanh tra chuyên ngành đã thực sự trao thêm cho ngành BHXH một "công cụ" pháp luật hữu hiệu giúp cho cơ quan BHXH thực hiện công tác thu và góp phần hạn chế tối đa việc nợ tiền đóng BHXH, BHYT..

Theo Luật BHXH (sửa đổi), từ năm 2016, tổ chức Công đoàn được quyền khởi kiện doanh nghiệp nợ BHXH, còn cơ quan BHXH có chức năng thanh tra công tác thu BHXH.

Trong công tác thanh tra, BHXH Việt Nam đã thực hiện 5 cuộc thanh tra chuyên ngành đóng BHXH, BHYT, BHTN tại Thừa Thiên - Huế, Đà Nẵng, Hưng Yên, Phú Thọ, Lạng Sơn, trong đó phối hợp với Thanh tra Chính phủ, Thanh tra Bộ LĐ-TB&XH thí điểm thanh tra tại Thừa Thiên - Huế, Đà Nẵng. Qua thanh tra đã phát hiện 616 đơn vị, doanh nghiệp nợ BHXH, BHYT, BHTN với số tiền 157,7 tỷ đồng (BHXH Phú Thọ trên 63 tỷ đồng, BHXH Hưng Yên 94,4 tỷ đồng); phát hiện 6.108 trường hợp thuộc đối tượng tham gia nhưng chưa tham gia BHXH, BHYT, BHTN; đóng thiếu thời gian tham gia, đóng thiếu 7% mức lương đối với lao động đã qua đào tạo, 5% mức lương đối với lao động làm công việc nặng nhọc, độc hại...

Để có biện pháp tích cực giảm tình trạng nợ BHXH, BHYT, BHTN, cũng như bảo vệ lợi ích hợp pháp của người lao động, BHXH Việt Nam và Tổng LĐLĐ đã ký kết Quy chế phối hợp về trao đổi, cung cấp thông tin, tài liệu trong việc khởi kiện ra toà án đối với các hành vi vi phạm pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN. Cụ thể, ngày 30/6/2016 Tổng LĐLĐ Việt Nam đã có văn bản hướng dẫn LĐLĐ các địa phương tiến hành khởi kiện doanh nghiệp nợ theo Luật Công đoàn, Luật BHXH cũng như Luật An toàn vệ sinh lao động.

Cùng với đó, BHXH Việt Nam và Tổng LĐLĐ Việt Nam đã ký Quy chế phối hợp về trao đổi, cung cấp thông tin, tài liệu trong việc khởi kiện ra Tòa đối với các hành vi vi phạm pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN. BHXH Việt Nam đã ban hành văn bản yêu cầu BHXH các tỉnh, thành phố triển khai thực hiện Quy chế phối hợp số 3601/QCPH-TLĐ-BHXH theo đúng nội dung, thời hạn quy định và chủ động phối hợp với LĐLĐ tỉnh xây dựng Quy chế phối hợp công tác giữa hai bên.

Ngày 2/11/2016, BHXH Việt Nam tiếp tục ban hành Công văn số 4381/BHXH-PC yêu cầu các tỉnh, thành phố định kỳ hàng tháng lập hồ sơ khởi kiện đầy đủ gửi Công đoàn cùng cấp; tham gia đầy đủ, từ phần gửi hồ sơ, tranh tụng, bổ sung hồ sơ, thông tin khi Toà án và tổ chức Công đoàn yêu cầu và báo cáo kịp thời những khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện, số liệu các vụ khởi kiện định kỳ hàng tháng.

Thực hiện quy trình khởi kiện, LĐLĐ và BHXH các tỉnh thống nhất danh sách đơn vị, doanh nghiệp nợ để khởi kiện; lựa chọn khởi kiện những đơn vị, doanh nghiệp đang hoạt động bình thường, có khả năng thi hành án nhưng chây ỳ nợ BHXH. Sau gần bốn tháng thực hiện Quy chế phối hợp, tuy đã có kết quả bước đầu, nhưng thực tế, số hồ sơ đơn vị sử dụng lao động nợ BHXH chuyển sang tổ chức công đoàn còn chưa tương xứng với số doanh nghiệp nợ BHXH. Số doanh nghiệp do tổ chức công đoàn đứng ra khởi kiện còn quá ít, nhiều LĐLĐ tại các địa phương còn chưa tổ chức khởi kiện doanh nghiệp nào.

Thời gian tới, BHXH Việt Nam và Tổng LĐLĐ Việt Nam sẽ tích cực phối hợp kiểm tra, đánh giá tình hình thực hiện Quy chế phối hợp nói chung, việc khởi kiện của tổ chức công đoàn và BHXH tại một số địa phương nói riêng, trên cơ sở đó kịp thời có những hướng dẫn, điều chỉnh trong việc thực hiện khởi kiện, đồng thời đề xuất với cơ quan nhà nước có thẩm quyền các giải pháp nhằm tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc gặp phải khi tổ chức công đoàn thực hiện quyền khởi kiện về nợ BHXH, đảm bảo quyền lợi người lao động.

Bên cạnh đó căn cứ dữ liệu, thông tin cơ quan Thuế cung cấp, cơ quan BHXH rà soát, đối chiếu với danh sách DN tham gia BHXH; từ đó, phát hiện dấu hiệu vi phạm về BHXH để tổ chức kiểm tra hoặc phối hợp thanh tra. Từ sự phối hợp này, cơ quan BHXH đã yêu cầu hơn 16.200 DN đăng ký tham gia BHXH, BHYT, BHTN lần đầu cho người lao động, với trên 182.000 lao động được đăng ký tham gia; số tiền nợ BHXH, BHYT thu được trên 758 tỷ đồng.

Trong năm 2017, với ý thức trách nhiệm cao trước công việc, nhiệm vụ được giao, ngành BHXH sẽ tiếp tục nỗ lực vượt qua khó khăn, khắc phục hạn chế, hoàn thành tốt hơn nữa nhiệm vụ, góp phần đảm bảo quyền lợi người lao động, người tham gia và thụ hưởng các chế độ BHXH, BHYT, BHTN.

 Xin trân trọng cảm ơn ông!