Phẫu thuật điều trị bướu thận mà không phải cắt bỏ toàn bộ thận

Chị N.N.M (TP.HCM, 49 tuổi) là một trường hợp điển hình ung thư thận đã được phẫu thuật tại Bệnh viện Bình Dân bằng phương pháp cắt bướu bảo tồn thận. Tháng 11 năm 2019 chị M tình cờ phát hiện bướu thận trái khi siêu âm kiểm tra sức khỏe tổng quát. Hình chụp cắt lớp vi tính (CT-Scan) ghi nhận khối choán chỗ 34x31 mm sát dưới mặt trước rốn thận trái. Khối này có bờ đều rõ, không xâm lấn xung quanh, đậm độ mô bắt thuốc tương phản mạnh đồng nhất.

Người bệnh được phẫu thuật nội soi sau phúc mạc cắt một phần thận chứa bướu. Thời gian phẫu thuật trong 90 phút, lượng máu mất chỉ 20 ml. Sau mổ chị được xuất viện sau 4 ngày. Kết quả giải phẫu bệnh sau mổ chị chị M là carcinoma tuyến thận, không có tế bào bướu ở bờ biên nơi cắt. Theo dõi 6 tháng sau mổ, chưa ghi nhận tái phát bướu khi chụp cắt lớp vi tính.

Phẫu thuật cắt bướu bảo tồn thận, giảm tỉ lệ diễn tiến suy thận mạn

ThS.BS Trang Võ Anh Vinh, Phó Phòng Kế hoạch Tổng hợp, cho biết: "Trong thống kê mô hình bệnh tật, mỗi năm có hơn 500 người bệnh bướu thận đến khám và điều trị tại Bệnh viện Bình Dân". Hiện nay, phẫu thuật cắt bướu bảo tồn thận là một trong những phẫu thuật lớn được thực hiện thường quy tại đây. Với bề dày kinh nghiệm thực hiện kỹ thuật này, các bác sĩ đã giúp giảm tỉ lệ người bệnh diễn tiến suy thận mạn, phải lọc máu định kỳ, ảnh hưởng đến sức khỏe, chất lượng sống của người bệnh và tăng gánh nặng xã hội.

Theo một số nghiên cứu, các bệnh nhân được bảo tồn chủ mô thận theo kỹ thuật mới sẽ chậm diễn tiến đến bệnh thận mạn nhiều hơn các bệnh nhân được cắt thận tận gốc 22-30% sau 5 năm (Choi, 2014; Halminton, 2014).

Cần phát hiện bướu sớm

Để có thể áp dụng kỹ thuật cắt bướu thận bán phần cho người bệnh bướu thận, việc phát hiện bệnh sớm là rất quan trọng. Mỗi người trong cộng đồng phải có ý thức kiểm tra sức khỏe định kỳ hàng năm. Ngay khi có các triệu chứng như tiểu máu, rối loạn đường tiểu, đau vùng thắt lưng…người bệnh cần đi khám và điều trị ngay.

Các phương tiện chẩn đoán hiện đại như siêu âm, CT-Scan vùng bụng…giúp nhanh chóng phát hiện nhiều trường hợp bướu thận ở giai đoạn sớm, có thể điều trị triệt căn bằng phẫu thuật lấy trọn bướu nhưng vẫn bảo tồn chức năng thận.

Thiết lập quy trình chặt chẽ trong phẫu thuật

Đây là một phẫu thuật lớn, phải thực hiện tại các bệnh viện chuyên về niệu khoa giàu kinh nghiệm. TS.BS Phạm Phú Phát, Trưởng Khoa Niệu A, giới thiệu: "Để đảm bảo an toàn cho người bệnh và hiệu quả cuộc phẫu thuật, nhóm bác sĩ phẫu thuật cắt bướu bảo tồn thận tại Bệnh viện Bình Dân cần lập ra rất nhiều kế hoạch điều trị".

Lập kế hoạch tiếp cận bướu: Các bác sĩ sẽ chọn hướng tiếp cận xuyên phúc mạc hay ngoài phúc mạc; mổ mở, nội soi kinh điển hay phẫu thuật robot để tiếp cận khối bướu tốt nhất.

Lập kế hoạch kiểm soát mạch máu thận: Thận là một tạng chứa máu, việc cầm máu trong phẫu thuật cắt thận là một trong những yếu tố then chốt và bảo đảm an toàn tính mạng cho người bệnh. Phẫu thuật cắt bướu bảo tồn thận được áp dụng đối với các bướu thận có kích thước từ 1-7cm. Bên cạnh đó, các đặc tính bướu được bác sĩ phân tích bao gồm: kích thước, vị trí, vỏ bọc, mối tương quan với đài bể thận, độ nông sâu so với chủ mô, phân bố mạch máu thận, phân nhánh mạch máu nuôi bướu…để kiểm soát mạch máu thận tốt nhất.

Kiểm soát chảy máu tối thiểu trong khi cắt bướu: Dựa trên các chẩn đoán hình ảnh hệ mạch máu đến bướu, các bác sĩ có thể lựa chọn phương pháp kiểm soát chảy máu tốt nhất như: kẹp động tĩnh mạch, kẹp động mạch chọn lọc, kẹp động mạch siêu chọn lọc hay phương pháp với thời gian thiếu máu nóng bằng 0.

Lựa chọn kỹ thuật khâu khép chủ mô thận tối ưu nhất: Thời gian thiếu máu nóng khi phẫu thuật thận phải dưới 30 phút. Do đó, các bác sĩ phẫu thuật phải tiến hành cắt phần thận có bướu và khâu khép chủ mô thận lành trong khoảng thời gian ngắn này. Các loại chỉ và khóa chỉ chuyên dụng được dùng phối hợp các phương tiện cầm máu sinh học như miếng cầm máu surgicel, bột cầm máu, gel cầm máu... để có thể khâu nhanh và cầm máu hiệu quả.

Hiện nay, với nhiều cải tiến trong phẫu thuật và chăm sóc hậu phẫu, người bệnh sau phẫu thuật cắt bướu bảo tồn thận tại Bệnh viện Bình Dân có thời gian xuất viện trung bình sau 2-4 ngày. Người bệnh cần tái khám theo lịch hẹn của bác sĩ để được đánh giá về chức năng của phần thận còn lại và các chỉ số an toàn trong ung thư học.