Oan án của hai cán bộ xã ở Đồng Nai

Viện kiểm sát nhân dân (VKSND) huyện Cẩm Mỹ, Đồng Nai vừa đình chỉ bị can theo diện miễn trách nhiệm hình sự cho bốn bị can (trong đó nguyên chủ tịch cùng một cán bộ xã UBND xã Xuân Bảo) theo khoản 1 Điều 25 Bộ Luật hình sự. Tuy nhiên, người cán bộ và nguyên chủ tịch xã này đang khiếu nại đến VKSND tỉnh Đồng Nai về quyết định đình chỉ này vì cho rằng mình không có tội nên không chấp nhận “bị” miễn tội.

Cán bộ trình, chủ tịch xã ký chứng thực

Anh Trần Bá Đại, cán bộ UBND xã Xuân Bảo, huyện Cẩm Mỹ, một trong bốn người vừa được đình chỉ, kể: Năm 2007, ông Tô Văn Nho đến gặp Nguyễn Thị Kim Lý nhờ vay giùm 50 triệu đồng bằng cách thế chấp giấy đỏ. Đúng lúc này, Lý cũng đang cần tiền nên đến gặp Trần Đình Hòa nhờ đứng ra vay tiền ngân hàng giùm. Hòa yêu cầu Lý phải làm hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất từ ông Nho sang cho Hòa thì Hòa mới vay được.

Tháng 12/2007, tại phòng công chứng, Lý nói là làm thủ tục vay vốn ngân hàng, ông Nho tin tưởng nên đã ký tên, điểm chỉ vào giấy tờ mà không biết thực chất đây là hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất từ ông sang cho Hòa. Tuy nhiên, với hợp đồng chuyển nhượng đã công chứng này, Hòa không đi vay được. Vì vậy, Hòa yêu cầu Lý làm thủ tục chuyển tên từ ông Nho sang cho Hòa.

Lúc đầu Lý không đồng ý. Nhưng nghe Hòa cam kết sau khi hết hạn vay sẽ trả lại giấy đỏ cho ông Nho thì Lý đồng ý. Sau đó, Lý nhờ một người hàng xóm của anh Trần Bá Đại (khi ấy anh Đại là cán bộ địa chính xã) mang hồ sơ đến UBND xã Xuân Bảo.

“Tôi không quen biết gì với ông Nho, Hòa và Lý. Tôi có hỏi anh hàng xóm sao những người kia không lên, anh ấy nói họ bận việc. Thấy hồ sơ đầy đủ, tôi tin tưởng nên chủ quan đem trình cho chủ tịch xã Võ Văn Bảy ký chứng thực. Ở quê mà, quen biết nhau thì làm thôi chứ tôi không nghĩ đến khả năng lừa đảo gì cả” - anh Đại kể.

Sau khi xã ký chứng thực, UBND huyện Cẩm Mỹ đã cấp giấy chủ quyền thửa đất của ông Nho sang cho Hòa. Hòa đem giấy đỏ này đến một ngân hàng thế chấp để vay 500 triệu đồng. Đến năm 2010, khi mang tiền đến trả cho Lý để lấy lại giấy đỏ, ông Nho mới hay sự việc nên làm đơn tố cáo.

Anh Trần Bá Đại (phải) đang trao đổi với luật sư về việc khiếu nại quyết định đình chỉ của VKSND huyện Cẩm Mỹ. Ảnh: NGÂN NGA

Bị kết tội thiếu trách nhiệm

Anh Đại kể tiếp: “Tôi có ngờ đâu đến năm 2013 thì tôi bị bắt tạm giam 2,5 tháng. Sau đó tôi và chủ tịch xã Võ Văn Bảy bị khởi tố tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng (ông Bảy được tại ngoại - PV). Họ bảo chúng tôi đã không thực hiện đúng trình tự, thủ tục về chứng thực”.

Riêng Hòa và Lý thì bị khởi tố, bắt giam về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản (của ông Nho).

Tháng 7/2014, TAND huyện Cẩm Mỹ xử sơ thẩm. Tại tòa, luật sư của Hòa cho rằng Hòa không phạm tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Bởi Hòa không có ý thức chiếm đoạt tài sản của ông Nho mà chỉ sử dụng giấy đỏ để vay vốn và hứa sẽ trả lại giấy đỏ cho ông Nho sau ba năm. Hợp đồng này đã được công chứng viên tiến hành đúng theo quy định của pháp luật, tức Hòa không hề lừa dối ông Nho. Đối với hợp đồng ký tại UBND xã Xuân Bảo, bị cáo Hòa không hề biết và cũng không hề ký tên nên Hòa không phải chịu trách nhiệm với hợp đồng này.

Tuy nhiên, TAND huyện Cẩm Mỹ vẫn tuyên phạt Hòa sáu năm tù, Lý hai năm tù, ông Bảy 18 tháng cải tạo không giam giữ và anh Đại một năm cải tạo không giam giữ.

Sau đó, bị cáo Hòa kháng cáo kêu oan. Xử phúc thẩm vào tháng 1/2015, TAND tỉnh Đồng Nai nhận định người bị hại trong vụ án này không phải là ông Nho mà là ngân hàng nơi Hòa vay tiền. Hợp đồng chuyển nhượng giữa ông Nho và bị cáo Hòa tại UBND xã Xuân Bảo chưa rõ có phải chữ ký của bị cáo Hòa hay không. Từ đó, tòa tuyên hủy án sơ thẩm để điều tra, xét xử lại.

Rồi được miễn trách nhiệm hình sự

Tháng 7/2016, VKSND huyện Cẩm Mỹ căn cứ vào khoản 1 Điều 25 BLHS (do chuyển biến của tình hình mà hành vi phạm tội hoặc người phạm tội không còn nguy hiểm cho xã hội nữa) để miễn trách nhiệm hình sự và đình chỉ điều tra bị can cho cả Hòa, Lý, Bảy và Đại.

Quyết định đình chỉ nêu rõ: “Hành vi của Trần Đình Hòa và Nguyễn Thị Kim Lý không cấu thành tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản của vợ chồng ông Tô Văn Nho. Bởi lẽ tài sản đất đai và vật kiến trúc vẫn do ông Nho quản lý, sử dụng. Cũng theo Điều 163 BLDS và Công văn 141 ngày 21/9/2011 của TAND Tối cao xác định giấy chứng nhận quyền sử dụng đất không phải là tài sản”.

Đồng thời VKSND huyện Cẩm Mỹ cho rằng hành vi của Hòa và Lý có dấu hiệu phạm tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản của ngân hàng Hòa vay tiền. Tội phạm được hoàn thành từ thời điểm Hòa được giải ngân và nhận tiền từ ngân hàng (được thế chấp bằng tài sản không phải của Hòa).

Theo VKS, hành vi của hai cán bộ xã Võ Văn Bảy và Trần Bá Đại có dấu hiệu tiếp tay cho Hòa để chiếm đoạt tài sản của ngân hàng. Tuy nhiên, khi sự việc bị phát hiện, vợ Hòa đã đem tài sản khác vào thế chấp, đồng thời ngân hàng không yêu cầu bồi thường thiệt hại.

Sau đó ông Bảy và anh Đại đã khiếu nại quyết định đình chỉ trên tới các cơ quan tố tụng của Đồng Nai. “Lẽ ra VKS phải đình chỉ với lý do chúng tôi không có tội mới đúng. Tôi thừa nhận có sai quy trình nhưng chưa tới mức bị tội” - anh Đại nói.