Nhân lực ngành du lịch: Thiếu lao động lành nghề

Quy mô và chất lượng nhân lực đang là vấn đề lớn đối với ngành du lịch.

Với tốc độ tăng trưởng du lịch như hiện nay, yêu cầu mỗi năm phải đào tạo thêm 25.000 lao động mới và phải đào tạo lại số lượng tương tự. Dự kiến đến năm 2020, Việt Nam sẽ có khoảng 2,5 triệu lao động làm trong ngành du lịch, mang lại doanh thu khoảng 35 tỷ USD. Tuy nhiên khó khăn hiện nay là lao động Việt Nam lành nghề trong ngành du lịch đang rất thiếu và yếu.

Đánh giá về chất lượng nguồn nhân lực du lịch hiện nay, nhiều doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực du lịch than thở thiếu và yếu. Ông Nguyễn Văn Mỹ, Chủ tịch HĐQT Cty du lịch Lửa Việt tour nhìn nhận, nhân lực ngành du lịch, đặc biệt là hướng dẫn viên đang thiếu trầm trọng. “Tổng cục Du lịch thống kê, năm 2017 nước ta đón hơn 13 triệu lượt khách quốc tế, 7 triệu người Việt ra nước ngoài, nhưng lực lượng hướng dẫn viên quốc tế chưa được 13.000 người, không thể đảm đương lượng khách này và chỉ đáp ứng được 50% thực tế. Trong khi đó, mảng du lịch nội địa càng thiếu. Mỗi năm có khoảng 70 triệu lượt khách Việt đi chơi trong nước, nhưng hướng dẫn viên chưa tới 10.000 người”.Theo ông Mỹ, để đảm bảo nhân lực căn bản, lực lượng hướng dẫn viên nội địa phải tăng 5 - 6 lần trở lên.

Bà Trần Việt Hương, Giám đốc Trung tâm điều hành hướng dẫn viên Việt Nam - Cty Vietravel chia sẻ, trung tâm hiện có khoảng 110 hướng dẫn viên đang làm việc chính thức và hơn 1.000 hướng dẫn viên cộng tác. Là đơn vị cung ứng nguồn nhân lực dẫn đầu toàn ngành, nhưng trung tâm cũng không tránh khỏi tình trạng thiếu người khi vào mùa cao điểm. Cùng tình trạng này, đại diện Cty CP lữ hành quốc tế Thái Sơn Travel cho biết, những dịp cao điểm mùa du lịch tháng 5 đến tháng 8, khan hiếm nhân lực diễn ra thường xuyên. "Để lấp chỗ trống, không riêng gì Cty chúng tôi, nhiều Cty lữ hành buộc phải thuê đội ngũ cộng tác viên tại các điểm đến trong tour du lịch hoặc thuê sinh viên theo mùa vụ", bà Hương chia sẻ.

Thực tế cho thấy việc thiếu nguồn nhân lực cũng khác nhau theo vùng miền. Do các cơ sở đào tạo du lịch tập trung chủ yếu tại Hà Nội, TP.Hồ Chí Minh, nên các khu vực miền núi phía Bắc, đồng bằng sông Cửu Long… nguồn nhân lực khá hạn chế. Ông Phan Văn Hòa, Phó Chủ tịch Hiệp hội Du lịch đồng bằng sông Cửu Long đánh giá: Chất lượng nguồn nhân lực của vùng yếu nhất so với các vùng khác. Hầu hết các doanh nghiệp, người làm dịch vụ du lịch tự phát, tự rút kinh nghiệm. Một số doanh nghiệp cử nhân viên đi đào tạo chuyên môn nghiệp vụ, nhưng "một đi không trở lại" .

Theo nghiên cứu khảo sát nguồn nhân lực du lịch tại 3 tỉnh Cần Thơ, Kiên Giang và An Giang năm 2015 của dự án EU, lĩnh vực lưu trú và lữ hành đang thiếu hụt nguồn lao động có đủ năng lực. Ông Hoàng Nhân Chính, chuyên gia kỹ thuật của dự án nhấn mạnh, chỉ có khoảng 15 - 20% số nhân viên thực sự đáp ứng được yêu cầu theo tiêu chuẩn của ngành du lịch, 50 - 60% đáp ứng được một phần và còn lại chưa đáp ứng được yêu cầu công việc.

Tiến sĩ Võ Thanh Hải, Phó hiệu trưởng trường đại học Duy Tân (Đà Nẵng) cũng cho rằng, hạn chế lớn nhất của đào tạo nhân lực ngành này là khoảng cách giữa lý thuyết và thực tế còn rất lớn.

Hiện hàng loạt khách sạn 4, 5 sao liên tục được các doanh nghiệp lớn đầu tư đưa vào hoạt động như: VinGroup, SunGroup, FLC, Saigontourist... Cùng với đó, nhiều thương hiệu quốc tế hàng đầu về bất động sản du lịch như: Accor, JW Marriott, Hyatt, InterContinental, Four Seasons... đã và đang rốt ráo tăng thêm thị phần tại Việt Nam. Vì thế, nguồn lao động chất lượng cao được "săn đón" quyết liệt; đầu ra từ các trường đào tạo chuyên ngành du lịch gần như không đủ cung cấp cho thị trường thời điểm này và cả những năm tới. Để khắc phục tình trạng thiếu hướng dẫn viên, Tổng cục Du lịch đã chỉ đạo các địa phương tăng cường công tác đào tạo, cấp thẻ và tăng cường số lượng hướng dẫn viên.