Người cựu binh hơn 40 năm đi tìm hài cốt… chồng cũ của vợ

“Cô ấy sẽ là vợ mình”

Từ vùng quê nghèo Hà Tĩnh, chàng trai trẻ quê Phan Văn Lục như bao thanh niên cùng trang lứa, ba lô trên vai vào chiến trường mang theo sức trẻ và lý tưởng cao cả của lớp thanh niên trong những năm tháng chiến tranh. Năm 1968, ông bị đích bắt và đày ra nhà tù Phú Quốc. Chuỗi ngày bị giam cầm với đòn roi man rợ liên miên, giữa sự sống và cái chết chỉ là những cơn mê sảng bên đồng đội. Một lần, ông đã không tỉnh sau lúc bị ném trở lại buồng giam. Đồng đội và bọn cai ngục cho rằng ông đã chết. Ở nhà xác, một bác sĩ người Mỹ phát hiện cơ thể ông vẫn còn ấm liền cho ông hai mũi, sau đó ra hiệu cho y tá đưa “tử thi” trở lại buồng giam. Người tù mang số 305 Phan Văn Lục sau 3 tháng dần hồi tỉnh nhờ những ống thuốc trợ lực của vị bác sỹ người Mỹ bí ẩn kia. Dù có cố gắng đến mấy đến mấy, ông và đồng đội cũng không tìm ra tung tích của người đã lôi ông từ chõi chết trở về ấy là ai. Năm 1973, ông Lục là một trong hàng trăm tù nhân bị chế độ Mỹ - nguỵ dồn lên máy bay chở ra biển đổ. Chuyến bay dừng ở Đà Nẵng đợi lệnh. Lúc này, Chính phủ Cách mạng lâm thời miền Nam Việt Nam đấu tranh gay gắt đòi trả tự do cho các tù nhân. May mắn lần thứ hai đã mỉm cười khi ông được trả tự do theo hiệp định Pari. Mang trên mình những thương tật không bao giờ lành, người lính trở về nhà, giật mình thấy di ảnh của mình ngay ngắn trên bàn thờ. Nghe tiếng gọi, mẹ ông không dám mở cửa, ngỡ hồn ma của con. Bà dụi mắt nhiều lần cho đến khi con trai lao vào lòng mẹ, nước mắt chứa chan, bà mới tin con mình còn sống.Với nhiều vết thương quá nặng không thể phục hồi, Phan Văn Lục không còn trở vào chiến trường nữa.

Vợ chồng ông Lục và Tuyến (thứ hai, thứ 3 từ phải qua) trong lần cùng nhau đi tìm hài cốt liệt sĩ Vũ Đình Cốt.

Một lần, nghe đồng đội cũ kể về câu chuyện cảm động của một người phụ nữ tên Trần Thị Tuyến, kém ông 10 tuổi, quê ở Nghĩa Hưng (Nam Định), đang sống mòn mỏi chờ chồng là liệt sĩ trở về. Ông nhờ bạn dẫn qua xem thế nào. Buổi gặp đầu tiên, vừa nhìn thấy bóng dáng nhỏ bé của bà Tuyến, Phan Văn Lục đã nghĩ ngày: “Cô ấy sẽ là vợ mình”. Cái gặp định mệnh ấy đã kết duyên hai người, hai trái tim dang đau đớn ấy nên nghĩa vợ chồng. Ông đồng ý với bà, nếu lấy nhau, bà vẫn đi tìm chồng cũ, kể cả sau này hai người có con cái đuề huề mà người chồng cũ bất ngờ trở về, ông sẽ chấp nhận cho họ quay lại với nhau. Dù chồng cũ của vợ, anh Vũ Đình Cốt là người ông chưa bao giờ gặp mặt nhưng với ông, đó chính là đồng chí, đồng đội thân yêu của mình.

“Vợ tôi mãn nguyện là tôi hạnh phúc”

Chiến tranh kết thúc, bà Tuyến vẫn khắc khoải ngóng chờ tin tức về người chồng cũ. Bà đi khắp nơi, dò la tin tức của các đồng đội. Họ khẳng định rằng, liệt sỹ Cốt đã được chôn cất tại dốc cầu Bà Hành (Lộc Hoà – Lộc Ninh – Bình Phước), giấy báo tử đã gửi về quê song dường như bà vẫn không tin. Khi hai người quyết  định chuyển vào Nam sinh sống, cái gia đình nhỏ với 5 miệng ăn cứ quay cuồng trong thiếu thốn. Nghề chính của ông Lục là chạy xe ôm, bà ở nhà chăm con. Nhưng cho dù cuộc sống có khó khăn bao nhiêu, vất vả và bận rộn bao nhiêu, trong bà vẫn chưa bao giờ mất đi sự thôi thúc, giục tìm người chồng cũ. Và bà xách túi ra đi, những cánh rừng già nhiều đêm nuốt chửng thân hình bé nhỏ của bà. Bà vẫn không dừng lại, những chuyến đi như “mò kim đáy biển”. Hễ ai có tin gì, dù chỉ là tia hy vọng mong manh bà cũng đi. Bà đi lang thang, ăn bờ ngủ bụi, dầm dề mưa nắng từ cánh rừng này qua quả đồi nọ. Có đoàn cựu binh Mỹ từng tham chiến tại mặt trận Bình Phước biết được câu chuyện về người phụ nữ đi tìm hài cốt chồng cũ, đã cảm động sang tận Việt Nam giúp sức cùng bà. Họ cung cấp các tấm bản đồ trận đánh, từng vị trí, rất chi tiết cụ thể. Nhưng 40 năm rồi, tất cả đã đổi thay. Rừng không còn, đồn bốt cũng không, giờ chỉ có sự sống thanh bình của bà con bản địa. Dù thế, bà Tuyến vẫn chưa một lần từ bỏ ý định. Có đôi lúc mệt mỏi, chán nản, bà quay về rồi chỉ vài ngày lại nôn nóng muốn đi. Bà bảo: “Thật ra lúc nào tôi cũng nghĩ về chồng cũ. Từ ngày biết tin anh ấy hy sinh là năm 1968. Trên 40 năm ri,  nhưng đến năm 2002, tôi mới chính thức lao vào cuộc tìm kiếm thì. Tôi đi theo niềm tin tâm linh, mặc dù chẳng biết đâu mà tìm”. Ông Lục ở nhà vừa chạy xe ôm vừa lo cho ba đứa con sinh hoạt, học hành. Ông cam chịu điều đó, vui vẻ để vợ hoàn thành tâm nguyện. Ông nói: “Vẫn biết là khó khăn lắm. Nhưng đã hứa với bà nhà rồi, hơn nữa đó cũng là đồng đội của mình. Thật ra tôi cũng muốn đi cùng vợ, nhưng vướng con

Ông Phan Văn Lục trước hài cốt liệt sĩ Vũ Đình Cốt .

Năm 2014, nhận được tin báo của người dân, gia đình bà Tuyến phối hợp với Trung tâm tìm kiếm hài cốt liệt sĩ phía Nam, nhà ngoại cảm, anh em đồng đội đã về Bình Phước. Lần này thì ông Lục cũng đi theo vợ. Sau một ngày ròng rã định vị tìm kiếm, đào bới, cuối cùng phần mộ liệt sĩ Vũ Đình Cốt đã được tìm thấy, còn nguyên vẹn trong thùng đựng đạn. Xương liệt sĩ được trưng cầu giám định AND bằng phương pháp Bao công. Tức là, lấy máu của người cháu ruột liệt sĩ nhỏ vào đốt xương. Máu đọng lại thành giọt tròn, không chảy đi. Nếu máu người ngoài nhỏ xuống sẽ chảy đi mất. Thử lại nhiều lần đều cho kết quả giống nhau, từ đó khẳng định, phần mộ liệt sĩ Cốt đã tìm thấy. Để chắc chắn, sau này gia đình đưa xương đi giám định AND bằng phương pháp khoa học hiện đại đều cho kết quả chính xác.

Bà Tuyến vỡ oà cảm xúc. Bà vẫn còn nhận ra chiếc răng cửa của chồng cũ, chiếc hộp quẹt ông mang theo trước ngày lên đường. Sau 12 năm lăn lội kiếm tìm, giờ thì bà Tuyến đã thanh thản, thở phào sau mội bữa ăn, đã có những đêm ngủ yên giấc. Hài cốt liệt sĩ Cốt được đưa về an táng tại nghĩa trang quê nhà ở Nam Định. Còn bà Tuyến xin được phóng to tấm hình chồng cũ cất kỹ trong một góc phòng để lâu lâu mang ra ngắm nhìn. Thấy vậy, ông Lục cho đóng khung rồi mang ra bàn thờ lớn trước nhà thờ cho danh chính ngôn thuận, năm nào ông cũng đứng ra làm giỗ cho anh Cốt. Nhìn di ảnh chồng cũ của vợ, ông Lục nghẹn ngào: “Vợ tôi đã mãn nguyện thì tôi cũng hạnh phúc. Tôi luôn coi ông ấy là người em trong gia đình. Dù sao thì chúng tôi cùng yêu và lấy một người phụ nữ. Chiến tranh mà, không ai muốn vợ chồng chia ly cả”.