Nghề trồng mai rừng của người J'rai cho thu nhập cao

Những ngày này, những hàng xe nối đuôi nhau chở các gốc mai rừng vàng rực ra thành phố Pleiku bày bán ở nhiều tuyến đường, tạo cảm giác thích thú cho người đi đường. Những người bán cho hay, những cành mai này có nguồn gốc ở xã Ia Kênh, chỉ cách trung tâm thành phố Pleiku về hướng Tây Nam khoảng 10 cây số.
Theo chân ông Rơ Châm Duih-Bí thư Đảng ủy xã Ia Kênh dạo một vòng quanh xã thì thấy quả thật, mai rừng ở đây nhiều vô kể. "Ở đây, nhà nào cũng trồng mai rừng, nhà ít thì trồng chơi 1 cây, nhà trồng nhiều thì khoảng 1.000 cây, chỉ riêng nhà mình thôi thì anh đã đếm mỏi rồi. Nếu chạy dọc theo các con đường giao thông nội xã, anh sẽ gặp những hàng rào dài bằng mai rừng. Nhà mình cũng có vài chục cây mai được trồng cách đây mấy chục năm", ông Rơ Châm Duih chia sẻ.

Cũng theo ông Rơ Châm Duih, dân thuộc 6 làng ở đây đều trồng cây mai rừng trong khuôn viên nhà hoặc vườn rẫy. Trong đó, 4 làng có nhiều cây mai rừng nhất là O Sơr, Thông Jố, Thông Ngó, Mơ Nú. Nhiều nhà trồng mai men theo hàng rào dài bằng dây thép gai thẳng tắp quanh vườn, tạo ra một ranh giới hết sức thú vị. Người trồng mai rừng nhiều nhất ở xã Ia Kênh là ông Rơ Lan Luih (làng Mơ Nú). Ngoài hàng chục cây mai được trồng làm hàng rào quanh nhà, ông Luih còn có 1 ha đất rẫy chỉ chuyên trồng mai rừng với khoảng 1.000 cây lớn nhỏ. Có cây mới mọc lên khỏi mặt đất khoảng 1 gang tay, cũng có cây mai rất to, cành nhánh sum suê, tất cả đều được chủ nhân để phát triển tự nhiên như ở rừng. "Mình không nhớ hết được số cây mai trong rẫy này đâu. Đó là mình đã bán bớt rồi đấy, chứ không thì nhiều lắm. Vườn mai của mình có từ thời ông bà để lại, mỗi năm, chúng nở hoa đậu hạt rồi rụng xuống đất và nẩy mầm. Mình chỉ việc lấy cuốc đào cây con trồng lại cho thẳng thớm theo hàng", ông Luih bộc bạch.

Người trồng mai nhiều thứ nhì ở xã Ia Kênh là anh Puih Blêl (làng Thông Jố). Trong khu vườn rộng khoảng 1 ha, anh Blêl trồng xen khoảng 700 cây mai rừng với cây cà phê. Anh Blêl nói, trong vườn này có sẵn mấy cây mai rừng từ xưa. Sau này gia đình cứ nhân rộng thêm. "Loại cây này sống khỏe nên dễ trồng lắm. Sau Tết, hạt mai rụng đen gốc, mình tưới nước chống hạn cho cà phê thì tưới luôn cho nó. Ít lâu sau thấy cây nẩy mầm thì dùng cuốc đào trồng xen giữa hàng cây cà phê. Đến mùa, nó nở vàng cả vườn, nhìn đã mắt lắm", anh Blêl cho hay.

Trồng và buôn bán cây mai rừng đang trở thành một nghề của người Jrai trên địa bàn xã Ia Kênh. Hàng năm, ngoài việc thu lượm hạt mai rụng về ươm thành cây con rồi mang ra trồng ở vườn, nhiều người còn đi đến các vùng khác trong tỉnh tìm mua cây mai về trồng rồi bán lại mỗi dịp Tết đến, Xuân về. Gia đình ông Luih là một điển hình. Tại nhà ông hiện có một cây mai rừng cổ thụ, đường kính gốc to bằng bắp đùi người lớn. Cây mai này được ông mua về dịp cuối năm 2018 từ một người dân ở huyện Chư Prông. Hiện đã có người trả giá 40 triệu đồng nhưng ông Luih chưa muốn bán. Những hộ như anh Rơ Châm Lem, Rơ Lan Hong, Kpă Pơl… thì vừa tự nhân giống lại vừa đi nơi khác mua về bán thêm, nhất là mỗi dịp Tết cổ truyền dân tộc. "Mình học theo cha ông thôi. Xưa, trong vườn nhà trồng nhiều mai, Tết đến cha chọn cành to đẹp cắt xuống rồi chở ra phố bán. Số tiền thu được giúp anh em mình có những bữa ăn đủ đầy hơn. Bây giờ, ngoài trồng thì mình còn đi mua nguyên cả cây mai, nhất là vào giai đoạn cận Tết. Mình thường mua nguyên cây, thuê người đào về chăm sóc, đến khi bung nụ thì mang ra phố bán lấy lời. Có cây lời vài trăm, cũng có cây lời vài triệu đồng, tùy vào dáng thế và độ sai của bông", anh Rơ Châm Lem cho hay.

Nghề buôn bán mai rừng đang giúp nhiều hộ dân ở Ia Kênh có cuộc sống tốt hơn, như vợ chồng ông Luih vừa xây cho cậu con trai một ngôi nhà trị giá gần nửa tỷ đồng. Tương tự, ngôi nhà xây khoảng 300 triệu đồng của anh Kpă Pơl cũng được xây dựng bằng tiền tích cóp từ việc buôn bán cây mai. Đối với Rơ Châm Lem, tiền lãi từ việc bán mai giúp gia đình anh có cuộc sống ổn định hơn, con cái được ăn học đầy đủ. "Bà con bán mai quanh năm ấy chứ, cứ vài tháng lại có người ở các tỉnh miền Trung đánh xe tải loại lớn lên mua cây rồi chở về dưới đó chăm sóc. Nhiều hộ có cuộc sống khấm khá nhờ buôn bán mai, chí ít thì cũng có đồng ra đồng vô, nhất là dịp Tết", Bí thư Đảng ủy xã Ia Kênh cho biết thêm.