Nghệ An: Thêm một liệt sỹ trở về sau 42 năm báo tử

Ông Nguyễn Duy Phổ sinh năm 1958, quê xã Quỳnh Xuân, huyện Quỳnh Lưu(Nghệ An), (nay là phường Quỳnh Xuân, thị xã Hoàng Mai). Tháng 2 năm 1978, ông Phổ lên đường nhập ngũ khi vừa cưới vợ chưa đây 2 tháng. Khoảng tháng 6/1978 ông Phổ được điều động sang nước bạn Vương quốc Campuchia để phục vụ chiến đấu. Sau một trận đánh ác liệt khoảng cuối năm 1979 ông bị mất liên lạc với đơn vị.

Sau 42 năm trở về ông Nguyễn Duy Phổ dường như đã quên hết quá khứ do vết thương. Ông cũng không nói được tiếng Việt bao nhiêu. Chỉ nói được vài câu lơ lớ.

Theo lời kể của bà Châu Bích Huệ (Người cứu sống ông Phổ), cô Ba Cheét (tức cô của bà Huệ), là hai người chính gốc Việt Nam lấy chồng sang huyện Ca Rong Năng, tỉnh Com Pong Chàm, Vương quốc Campuchia rồi làm nghề đưa cơm cho bộ đội bằng xuồng chính là người bắt gặp ông Phổ bên bờ suối: Bà kể lại, vào khoảng tháng 11/ 1979, cô Ba Cheét trên đường đưa cơm cho bộ đội ăn thì bắt gặp ông đang nằm cạnh một con suối bị thương rất nặng ở phần đầu, máu chảy nhiều.

Sau khi phát hiện cô Ba Cheét đã dìu ông Phổ lên xuồng đem về nhà lấy các loại lá, nước sôi pha muối cứu chữa vết thương và dũng cảm lấy được viên đạn trong đầu ông ra. Từ đó cô Ba Cheét chăm sóc, chữa trị mãi đến 7 tháng sau ông Phổ mới tạm hồi phục nhưng lại không nhớ bất kỳ một thứ gì. Không nhớ nhà, không nhớ tên người thân, không nhớ tên đơn vị, không còn giấy tờ tùy thân nên việc nhận biết để giúp ông Phổ tìm ra người thân là hết sức khó khăn, hơn nữa ở đó lại vùng sâu, vùng xa nên không có các thông tin liên lạc. Vì vậy, cô Ba Cheét xin chính quyền nhận làm con nuôi và đặt tên là Nguyễn Văn Hùng, từ đó ông Hùng (Phổ) sinh sống với gia đình và được cô Ba Cheét cưới vợ sinh con cho đến nay.

Năm 1980 bà Huệ nhận được tin mẹ mất nên trở về Việt Nam (tỉnh An Giang) sinh sống cho đến năm 2012 bà mới quay lại Campuchia để xem ông Phổ đã nhớ lại chưa và bảo ông viết rõ họ tên và địa chỉ để bà về Việt Nam bỏ vào hòm thư tìm kiếm đồng đội nhưng do đãng trí nên ông Phổ đã viết không có dấu nên không tìm được. Đến năm 2018 bà gặp một người ở Hà Tĩnh (không nhớ tên) đang đi tìm đồng đội ở An Giang. Bà đã nhờ anh ấy tìm người thân và địa chỉ của ông Phổ nhưng vẫn không có thông tin.

Đầu năm 2020 bà quyết định sang lại Campuchia, lúc bấy giờ ông Phổ đã cơ bản hồi phục về sức khỏe và trí nhớ, bà đã quyết định đưa ông Phổ về Việt Nam để ông nhớ lại dần và sẽ hỏi địa chỉ để về quê gặp gia đình của ông. Sau khi về Việt nam ông Phổ đã nhớ lại được ông ở xã Quỳnh Xuân, mà không nhớ tên cha mẹ, anh chị hay huyện, tỉnh nào. Sau nhiều ngày tìm kiếm và nhờ cậy nhiều người bà Châu Bích Huệ đã đưa được ông Phổ về quê nhà.

Sau gần 42 năm lưu lạc nơi xứ người, ông Phổ đã tìm về được với gia đình. Đặc biệt là người mẹ già hơn 90 tuổi đang thờ tự con trai mình. Bước vào nhà, mọi người trong gia đình đã đứng thẫn thờ, không tin được đây là sự thật. Người mẹ già năm nay 90 tuổi đã hét vang lên con tôi còn sống bà con ơi, còn ông Phổ thì đứng im lặng với một bộ dạng hết sức tiều tụy, nhếch nhác, quần áo thì rách nát, người thì đen nhánh, tóc tai lù xù và không nói nên lời. Nghe tin ông Phổ còn sống cả làng chạy đến không ai cầm được nước mắt.

Sau khi ông Phổ trở về quê, gia đình đã báo cáo chính quyền địa phương. Chính quyền địa phương cũng đã chỉ đạo cán bộ lên xác minh. Đúng là ông Nguyễn Duy Phổ, người đã lên đường nhập ngũ cách đây 42 năm. Sau khi nắm bắt sự việc, chính quyền đã báo cáo lên UBND thị xã Hoàng Mai, đồng thời xã cũng đã thăm hỏi và động viên và chúc mừng gia đình.