Ngày xuân với “Yến Quái”

Trên trang Facebook của Trần Hoàng Hải Yến gần đây xuất hiện một loạt tranh lạ đặt tên là “Quái”: Quái 1, Quái 2, Quái 3, Quái 4... Và người ta đã gọi chị là “Yến Quái”.

Tôi hỏi vì sao Yến lại có một tư duy kỳ lạ như vậy. Yến nói, đó là “hậu quả” của những cuộc giao lưu trên màn hình phẳng của chị gần một năm trời. Thì ra, sau khi có trang Facebook riêng, Yến đã “chat” tâm sự với rất nhiều bạn trẻ, hầu hết đang tuổi vị thành niên.

Các em có nhiều hoàn cảnh riêng, nhiều éo le, khúc mắc và cả những nỗi buồn có khi gần như tuyệt vọng. Chị đã tư vấn cho các em lựa chọn con đường của mình để sống tốt và học tốt.

Và chị cũng phát hiện ra nhiều em rất muốn nổi tiếng, nên đã tạo ra những cú sốc để phản ứng bố mẹ hoặc gây chú ý với bạn bè. “Bọn này quái nhỉ” – chị mỉm cười nghĩ thế, và một sê-ri tranh “Quái” đã ra đời.

Nữ họa sĩ trẻ Hải Yến.

Quái là gì? “Bát quái” (8 quẻ) theo cổ nhân thì lúc đầu vũ trụ chỉ là một khối hỗn độn, không có hình dạng rõ ràng được gọi là thời hỗn mang. Trong thời hỗn mang đó, vũ trụ còn chưa có sự định hình và phân chia, được gọi là Thái Cực.

Sở dĩ gọi là Thái Cực bởi vì nó huyền bí và vô tận nên không thể xác định rõ ràng trạng thái của nó ra sao. Khổng Tử cũng nói: “Âm thì mềm, dương thì cứng, cứng mềm đùn đẩy lẫn nhau chuyển hóa thành thiên hình vạn trạng”.

Còn “quái nhân” thì cũng có nghĩa là người không bình thường, như ma quái, quái dị, quái đản...

Trần Hoàng Hải Yến đã vẽ lại những ám tượng về những quái nhân trong đời sống nội tâm với màu sắc và hình khối vô cùng... quái đản.

Tranh của chị phảng phất lập thể và ấn tượng, tạo nên một phong cách hiện đại mới lạ, độc đáo. Xem tranh của chị vừa ngạc nhiên xa lạ, vừa gần gũi con người (ngợm - người); lại vừa sợ hãi, vừa thích thú (đẩy-hút).

Theo Trần Hoàng Hải Yến thì chị đã vẽ loạt tranh này bằng cả sự chiêm nghiệm về nỗi cô đơn trống trải từ nội tâm của con người luôn chứa đầy khao khát giao lưu với xã hội. Nó là một cách nhìn khác về những hiện tượng “tự làm xấu khuôn mặt” hay “những bức hình tự sướng” của giới trẻ hiện nay trên thế giới phẳng. “Quái” có thể là những hình ảnh và màu sắc phản ánh một hiện tượng thời đại, một tâm trạng cá nhân; nó là dự báo về một tương lai và cũng có thể sẽ đi vào quá khứ, chỉ còn lại như những ám tượng về sắc màu và hình khối.

Những tác phẩm độc, lạ của “Yến Quái”.

Trần Hoàng Hải Yến vẽ say sưa với những mảng màu nóng lạnh chất chồng. Những con mắt to quá cỡ. Những chiếc môi trễ ra, chun lại kỳ dị đầy biểu cảm.

Những ngón tay hay những chiếc răng to bè diễn tả sự quyết tâm hay xấu xí. Những cái tai “người - vật”. Những cái đầu chó bạn bè... Tất cả đều tạo nên ấn tượng của những bức chân dung đầy cá tính, như muốn quẫy đạp, làm nổ tung nỗi cô đơn ám ảnh kiếp người.

Chị nói, vẽ không khó,  khó nhất là đi tìm ý tưởng để vẽ một bức tranh. Có khi cả tháng mới tìm ra một ý tưởng mới. Và để thực hiện ý tưởng đó cần có cảm xúc mạnh. Nhưng chị cũng lưu ý: “Thông thường một bức tranh vì đặc thù của xúc cảm cá nhân nên không ước định được thời gian cụ thể.

Có thể mất một đến hai tuần hoặc cũng có thể là tháng hoặc là năm để hoàn thành tác phẩm.

Yếu tố lớn nhất quyết định giá trị một bức tranh không nằm ở thời gian mà ở sự nhìn nhận của người họa sĩ đó và ngôn ngữ nghệ thuật có đạt đến yếu tố đủ để biểu hiện cái nhìn của người nghệ sĩ đối với người xem hay không”.

Với những suy nghĩ chín chắn, già dặn, Trần Hoàng Hải Yến đã lao động không mệt mỏi. Chị lại thường vẽ về đêm, và niềm đam mê đã mang đi của chị nhiều đêm trắng.

Rồi tranh của Trần Hoàng Hải Yến được chọn vào vòng chung kết của cuộc thi Dogma với tiêu chí họa sĩ khắc họa chân dung của chính mình bằng nhiều cách sáng tạo khác nhau, gửi duy nhất một tác phẩm.

Nhiều tranh “Quái” của chị đã được lọt vào mắt xanh của những nhà sưu tầm tranh, có bức đã sang tận nước Mỹ xa xôi. Gần đây, chị được một tổ chức đấu giá tranh mời tham gia quản trị trang website daugia...

Tất cả những điều đó là niềm vui nhưng cũng là sự khích lệ chị không ngừng vươn lên thực hiện mơ ước trở thành một hoạ sĩ ấn tượng.

Mới đây, Trần Hoàng Hải Yến tâm sự trên một trang báo online: “Ai cũng sẽ có lúc phải đứng trước một ngã ba chọn lựa trên con đường cuộc đời của mình và mỗi một lựa chọn hướng đi tiếp theo sẽ dẫn bạn tới cái đích mà bạn đã chọn lựa là điều tốt nhất cho bản thân.

Nó sẽ chỉ ra bạn là ai và bạn là thế nào trong cuộc đời và mỗi chúng ta phải chịu trách nhiệm cho mỗi bước đi của chính mình. Điều có thể khuyên như câu hỏi của bạn có lẽ sẽ là giáo điều nhưng mình nghĩ không chỉ cho các bạn họa sĩ mà cho cả chính mình là không bao giờ được đánh rơi ước mơ”.

Hiện nay Yến đang nỗ lực để hy vọng sẽ mở triển lãm cá nhân vào cuối năm con Ngựa. Những bức tranh đã bán được ở trong nước có thể mượn lại để triển lãm. Những bức đã bán ra ngoại quốc thì không thể mượn lại được.

Đó cũng là băn khoăn của Yến. Cần cái để sống, để vẽ. Nhưng không sao, Yến nói.

Khi tôi hỏi Yến thích đi theo trường phái hội hoạ nào? Yến cười: Mọi trường phái đều bắt đầu từ một cá nhân. Yến muốn trở thành chính mình.

Mùa đang xuân và người cũng đang xuân. Hy vọng thanh xuân sẽ cùng Yến đi tới ước mơ của riêng mình.