Nét văn hóa độc đáo của dân tộc Hà Nhì

Người Hà Nhì sinh sống trong những ngôi nhà được dựng lên bởi những bức tường không phải bằng gạch và xi măng hay bằng gỗ mà đó là đất sét đắp lên khung và mái nhà được lợp bằng rơm . điều này đem lại cảm giác ấm áp vào mùa đông và mát mẻ và mùa hè. Nếu có cơ hội chiêm ngưỡng những ngôi nhà của dân tộc Hà Nhì từ trên cao thì những căn nhà đò nhìn như những cây nấm khổng lồ bên cạnh nhưng dãy núi, ẩn hiện trong làn sương.

Ngoài vẻ đẹp kì lạ, độc nhất của ngôi nhà thì bạn cũng sẽ bị ấn tượng bởi vẻ đẹp của trang phục mà người con gái Hà Nhì mặc. Điểm đặc biệt nhất của bộ trang phục này đó là khăn đội đầu và đặc biệt là bộ tóc giả. Bộ tóc giả được làm từ len tạo thành một bó, tại sao bởi vì khí hậu nơi đây vào mùa đông rất khắc nghiệt, tóc giả sẽ giúp giữ ấm cho đầu của họ. Một điều nữa, theo quan niệm của người Hà Nhì thì tóc tai, quần áo là rất quan trọng. Điều đó thể hiện vẻ đẹp của người phụ nữ, sự quan tâm đến bộ tóc giả của người phụ nữ thể hiện được sự thông minh của đôi tay trong công việc cũng như họ có một sức khỏe tốt.

Người Hà Nhìn có văn hóa và tín ngưỡng rất độc đáo. Trong đó có tục thờ thần rừng Ma Gà, tục thờ thủy thần,…. Tập tục thờ Ma gà đã được Bộ VH-TT&DL công nhận là văn hóa phi vật thể vào năm 2016, lễ hội này được tổ chức vào ngày Rồng tháng Giêng âm lịch hàng năm. Đây là một nghi lễ quan trọng, mọi người mong cầu bình an, cầu cho một năm thuận mưa hòa gió, và quan trọng nhất là vụ mùa bội thu. Ngoài ra lễ hội Kho Già còn là một trong những lễ hội lớn, quan trọng của người dân ở đây, lễ hội này được tổ chức vào ngày Rồng tới ngày Khỉ của tuần đầu tiên hoặc tuần thứ hai của tháng 6 âm lịch. Mục đích của lễ hội này nhắm cầu mong vào năm mọi vụ mùa sẽ được bội thu, được phù hộ.

Một nét văn hóa nữa của người Hà Nhì đó là họp chợ Y Tỳ vào mỗi thứ 7 hàng tuần. Tại những nơi họ sống đều có chợ do người dân tộc sinh sống ở đó họp. Mỗi chợ có một đặc điểm độc nhất. Nếu bàn về quy mô chợ thì chợ của người dân tộc Hà Nhì không to bằng chợ Bắc Hà. Nhưng điều độc nhất của chợ của người Hà Nhì đó là nó được họp trong làn sương mờ, điều độc đáo, kỳ lạ này đã thu hút rất nhiều du khách tới để kiếm tìm những làn sương đó, thăm quan chợ, mua sắm và khám phá thêm về văn hóa độc nhất của dân tộc Hà Nhì, một trong những dân tộc thiểu số nhất của Việt Nam. Vì chợ chỉ họp một tuần một lần, do vậy những người bản địa ở đây họ rất háo hức đợi chờ nó. Từ sáng sớm, chợ đã rất tấp nập trong khi sương đêm vẫn còn bám trên những ngọn núi chưa tan. Chợ không chỉ là mua bán mà chợ cũng là nơi gặp gỡ và giao lưu của những người bạn tri kỉ, là nơi hẹn hò của những cặp nam thanh nữ tú, những điều đó tạo nên sự sinh động cho bức tranh của vùng Tây Bắc. Những người dân mang đến chợ để bán những sản phẩm nông sản mà họ tự sản xuất được như hoa quả, vật nuôi như gà, chó, mèo... những món đồ thủ công như dao, lưỡi cày...

Món ăn đặc trưng của người Hà Nhì như Cơm la, thắng cố, xôi ngũ sắc, rượu táo mèo… cũng có sức hấp dẫn lớn với du khách. Trong đó, cơm lam được nấu từ cơm nếp dẻo trong những ống lam, bởi ngày xưa người dân tộc phải đi vào rừng, đi sông đi suối kiếm tìm đồ ăn nên không thể mang xoong chảo đi nấu cơm được nên họ đã đổ gạo vào trong những ống nữa rồi để cạnh lửa như nấu cơm. Khi cơm chín, cơm sẽ được bọc ngoài bởi màng non của cây nứa, rất thơm. Hay như xôi ngũ sắc: Đơn thuần là gạo nếp trắng, nhưng người dân tộc ở đây đã dùng những nguyên liệu tự nhiên, chiết xuất từ lá cây, củ để nhuộm gạo thành các màu, khi đồ lên xôi có những mùi vị khác nhau, mang nét riêng…

Với những nét văn hóa đặc trưng, đồng bào dân tộc Hà Nhì có một không gian sống rất mộc mạc, giản dị, nhưng đời sống tinh thần vô cùng phong phú, bản sắc văn hóa dân tộc vẫn luôn được bà con nơi đây gìn giữ và phát triển.