Mua ngân hàng 0 đồng: đánh chuột không vỡ bình

Đã xử lý được 424,14 nghìn tỷ đồng nợ xấu
Tái cấu trúc nền kinh tế là một chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước, trong đó, cơ cấu lại hệ thống các tổ chức tín dụng (TCTD) là một trong những nội dung trọng tâm để cùng với tái cơ cấu đầu tư công, tái cấu trúc doanh nghiệp nhà nước góp phần chuyển đổi mô hình tăng trưởng kinh tế, nâng cao chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế. Đề án “Cơ cấu lại hệ thống các tổ chức tín dụng giai đoạn 2011-2015” được Bộ Chính trị, Chính phủ thông qua và Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 254/QĐ-TTg ngày 01/3/2012 thể hiện quyết tâm của Đảng và Chính phủ trong việc lành mạnh hóa hệ thống các TCTD theo Kết luận số 10-KL/TW ngày 18/10/2011 của Hội nghị lần thứ ba Ban Chấp hành Trung ương Khóa XI.

 
Xử lý nợ xấu là nội dung quan trọng của Đề án cơ cấu lại hệ thống các TCTD. Trên cơ sở được Bộ Chính trị, Chính phủ chấp thuận, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Đề án xử lý nợ xấu của hệ thống các TCTD theo Quyết định số 843/QĐ-TTg ngày 31/5/2013.
Sau gần 4 năm triển khai quyết liệt các Đề án nói trên, trong điều kiện nhiều yếu tố không thuận lợi (kinh tế vĩ mô kém ổn định, tăng trưởng kinh tế chậm, thị trường bất động sản trầm lắng, chậm phục hồi và không sử dụng ngân sách nhà nước cho tái cơ cấu, xử lý nợ xấu của các TCTD, khung khổ pháp lý chưa đồng bộ, còn nhiều bất cập,…), với sự nỗ lực, quyết tâm của toàn ngành Ngân hàng và hệ thống chính trị, kết quả tái cơ cấu, xử lý nợ xấu đã và đang đi đúng mục tiêu, định hướng và lộ trình. Nhờ đó, sự an toàn, ổn định của hệ thống các TCTD được bảo đảm và ngày càng cải thiện; các TCTD yếu kém được kiểm soát và xử lý theo quy định của pháp luật; không để xảy ra đổ vỡ ngân hàng ngoài tầm kiểm soát; trật tự, kỷ cương trên thị trường tiền tệ và lĩnh vực ngân hàng được nâng cao; lãi suất giảm mạnh (hiện nay chỉ bằng khoảng 40% của mức lãi suấ tnăm 2011); dòng vốn của nền kinh tế từng bước được khơi thông trở lại, tín dụng ngân hàng được phân bổ hợp lý cho các mục đích sử dụng và phù hợp với định hướng đổi mới, phát triển kinh tế - xã hội quốc gia bền vững. 
Kết quả cơ cấu lại, xử lý nợ xấu của các TCTD có tác dụng không chỉ làm lành mạnh TCTD mà còn tạo động lực cho tái cấu trúc doanh nghiệp, thị trường và đầu tư, đồng thời thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
Theo ghi nhận, đến thời điểm cuối tháng 8/2015, ngành Ngân hàng về cơ bản đã hoàn thành mục tiêu xử lý nợ xấu đề ra với 91,5% tổng số nợ xấu xác định tại tháng 9/2012 đã được xử lý. Do đó, mục tiêu đưa tỷ lệ nợ xấu về mức dưới 3% đến cuối tháng 9/2015 sẽ trở thành hiện thực.
Theo đánh giá của TS. Lê Xuân Nghĩa - nguyên Phó Chủ tịch Ủy ban Giám sát tài chính Quốc gia, lần tái cấu trúc thứ nhất chủ yếu xử lý nợ xấu trong ngân hàng quốc doanh. Lúc bấy giờ, biện pháp chủ yếu là xóa nợ. Lần thứ 2 phức tạp hơn vì cấu trúc ngân hàng nhiều thành phần hơn. Chính phủ có đề án tương đối quy mô với thời hạn tương đối kéo dài là 5 năm. Cho đến giờ phút này, về nguyên tắc, hai lần tái cấu trúc không được phép thay đổi các luật lệ hiện hành.
“Sau 3 năm nhìn lại, chúng ta đã có một thanh khoản tương đối ổn định, thị trường vàng, hối đoái về căn bản ổn định, lòng tin của những người gửi tiền được củng cố. Đây có thể coi là thành công bước đầu vô cùng quan trọng để chống lại cú sốc thanh khoản xảy ra vào thời điểm trước. Nhìn toàn bộ tổng thể đó, tôi thấy quá trình tái cấu trúc đã đạt dược thành công lớn”, TS. Lê Xuân Nghĩa đánh giá.

Cũng theo ông Nghĩa, xử lý sở hữu chéo và lũng đoạn hệ thống ngân hàng đã có tiến bộ ban đầu. Áp dụng chuẩn mực quản trị, quản lý rủi ro, chuẩn mực kế toán và báo cáo tài chính, chỉ tiêu an toàn hệ thống tiệm cận với hệ thống quốc tế.
'Riêng với VAMC, ngân hàng giá 0 đồng, Lãnh đạo WB cho rằng đây là một sáng kiến. Ở các nơi khác bỏ ngân sách để cứu, VN không bỏ ngân sách. Đây là một điều chưa có tiền lệ", ông Nguyễn Đức Hưởng, Phó Chủ tịch Ngân hàng Liên Việt Postbank nói.

Xử lý nợ xấu, còn nhiều chông gai
Có thể nói, mặc dù gặp rất nhiều khó khăn, thách thức về điều kiện kinh tế, pháp lý, thị trường đến nay về cơ bản Đề án cơ cấu lại hệ thống các TCTD, Đề án xử lý nợ xấu đã được ngành Ngân hàng triển khai quyết liệt, đồng bộ, theo đúng mục tiêu, nguyên tắc định hướng và lộ trình đề ra. 

Mọi nỗ lực và giải pháp tái cơ cấu, xử lý nợ xấu của các TCTD được triển khai đến nay được thực hiện đúng pháp luật và không nằm ngoài mục tiêu nhằm bảo vệ tốt nhất tiền, tài sản của Nhà nước và nhân dân, bảo đảm sự an toàn của hệ thống.
Ông Nguyễn Trí Hiếu, một chuyên gia tài chính ngân hàng, cho rằng để xử lý nợ xấu, cần nhìn nhận tổng thể, tức là không những nợ xấu trên sổ sách của NHTM mà cả sổ sách của VAMC.
“Rất mừng là VAMC đã khoanh được nợ xấu khoảng 200.000 tỉ đồng. Trước đây, các NHTM giấu trên, giấu dưới nợ xấu và không biết cả nền kinh tế nợ xấu là bao nhiêu, nhưng giờ chúng ta khoanh ở 200.000 tỉ đồng. Tuy nhiên, tình hình hiện nay, theo một chuyên gia người Mỹ, mới chỉ là kết thúc của giai đoạn khởi đầu chứ chưa phải khởi đầu của giai đoạn kết thúc,” ông Hiếu nói.

Theo ông Hiếu, vấn đề lớn nhất trong xử lý nợ xấu vẫn liên quan tới cơ sở pháp lý không tạo điều kiện để xử lý nợ một cách dứt điểm.
Và để tiếp tục tái cơ cấu hệ thống các TCTD và xử lý nợ xấu một cách bền vững và hiệu quả trong giai đoạn tới, ngành Ngân hàng cần phải tổng kết, đánh giá kết quả triển khai tái cơ cấu, xử lý nợ xấu của các TCTD trong thời gian qua để rút ra những bài học kinh nghiệm và đề xuất giải pháp phù hợp.