Malaysia đang đánh bại những dự báo kinh khủng về đại dịch Covid-19 như thế nào?

Nếu chỉ vào những con số, việc kiểm soát đại dịch tại Malaysia dường như không mấy thành công.

Báo cáo từ phương tiện truyền thông thường chỉ nhắc tới một cuộc tụ tập tôn giáo lớn đã dẫn tới hàng ngàn người nhiễm bệnh và lời khuyên của Bộ Phụ nữ rằng các bà vợ nên giữ vẻ bề ngoài chỉn chu, tránh cằn nhằn, cãi cọ trong thời kỳ phong tỏa.

Nhưng phản ứng của Malaysia xứng đáng được công nhận là ví dụ tiêu biểu cho một quốc gia có các đường biên giới không an toàn, dân số di chuyển nhiều và dễ bị ảnh hưởng, các hộ gia đình lớn sống cùng nhau trong điều kiện sống chật hẹp và tình hình chính trị không lý tưởng.

Việc tăng đột biến số ca lây nhiễm tại Malaysia diễn ra 2 tuần sau một cuộc khủng hoảng chính trị đã thay đổi bộ máy chính phủ.

Một phản ứng mạnh mẽ, toàn diện

Những nỗ lực của Malaysia đã được dẫn dắt bởi sự lãnh đạo chín chắn của Bộ trưởng Y tế Noor Hisham Abdullah, một nhân vật mà lý lịch công việc có sự kết hợp giữa kiến thức y khoa sâu sắc với kinh nghiệm chính sách công đáng gờm.

Ông và các chuyên gia đầu ngành tại Bộ Y tế đã được các chính trị gia hỗ trợ để đưa ra các phản ứng kịp thời thay vì bị lấn át.

Các hoạt động đã được thống nhất và đồng bộ hóa trên toàn quốc và thông điệp cộng đồng thì rất rõ ràng, thực tế, có thể được tiếp cận trên phương tiện truyền thông mới lẫn cũ. Việc truy tìm các đối tượng liên quan diễn ra một cách tích cực và xét nghiệm chiến lược cũng là một trong những nguyên nhân đem lại sự thành công. 

Giống như những quốc gia khác, Malaysia đã gặp nhiều khó khăn để mở rộng quy mô và nhân rộng việc xét nghiệm trong thời gian đầu của đại dịch. Không có lượng xét nghiệm tối ưu, Malaysia đã phải dựa vào việc truy tìm rộng rãi nhằm xác định những người liên quan và sớm áp dụng xét nghiệm ngẫu nhiên các trường hợp cảm lạnh và cúm. Chính quyền cũng tiếp cận những người liên quan trực tiếp để bắt buộc sàng lọc.

Và kể từ cuối tháng 3, các điểm nóng virus đã được cách ly dưới dạng phong tỏa tăng cường và xét nghiệm di động đã được triển khai để kiểm tra tất cả cư dân với bất kể triệu chứng nào.

Tất cả các trường hợp dương tính đều phải nhập viện để ngăn chặn sự lây lan của Covid-19 trong các hộ gia đình và cộng đồng, với các bệnh viện dã chiến được dựng lên để tăng sức chứa. Những biện pháp này đã giúp đối phó với những khó khăn trong xét nghiệm và chính sách ngăn chặn mà Malaysia phải đối mặt.

Hỗ trợ các hoạt động hạn chế

Việc nhanh chóng và kiên quyết áp đặt phong tỏa vào ngày 18/3 là rất quan trọng để hạn chế sự lây lan của dịch bệnh và cách ly các trường hợp đã nhiễm.

Truyền đạt sự nghiêm trọng của tình huống đã khuyến khích sự hợp tác giữa các cư dân liên quan trong việc cách ly xã hội. Malaysia có tổng số ca lây nhiễm ít hơn so với nhiều quốc gia khác và phần lớn dân số gần như không có chuẩn bị để đối mặt với khó khăn kinh tế, tuy nhiên người dân vẫn đồng lòng tiếp tục ủng hộ các biện pháp phong tỏa.

Việc phong tỏa ở Malaysia tương đối nghiêm ngặt, nghiêm cấm mọi hoạt động khác ngoài các hoạt động thiết yếu. Tập thể dục ngoài trời bị cấm và hơn 20.000 người đi bộ đã bị bắt vì vi phạm luật lệ.

Việc triển khai rộng rãi cảnh sát và quân đội đã giúp thắt chặt các nội quy. Hầu như mua sắm hoảng loạn đã không xảy ra và người dân đã nhanh chóng hỗ trợ tình nguyện cho những người dễ bị tổn thương nhất.

Cách tiếp cận thực tế đối với công nhân nước ngoài và chính sách ngoại giao

Cách phản ứng của Malaysia đối với công dân nước ngoài bị ảnh hưởng bởi lệnh phong tỏa rất thực tế và nhân đạo. Nước này khuyến khích những người nhập cư không có giấy tờ đi xét nghiệm và được chăm sóc sức khỏe mà không bị tố cáo - một lời hứa từ Bộ Y tế và Cục Quản lý Xuất nhập cảnh.

Malaysia đã trấn an tất cả những người có thị thực tạm thời rằng họ có thể ở lại trong suốt thời gian phong tỏa và nộp đơn xin gia hạn thị thực một khi các hạn chế được dỡ bỏ, thay vì khuyến khích việc hồi hương đầy rủi ro.

Quốc gia này cũng đang làm việc với các cơ quan ngoại giao, tổ chức phi chính phủ và các trường đại học tiếp tế đồ ăn cho những người gặp khó khăn khi bị phong tỏa.

Chính phủ đã tránh những lời hoa mỹ không cần thiết xung quanh chủ quyền và quyền công dân, mặc dù đây là những đặc điểm của câu chuyện chính trị thông thường ở Malaysia và một phần chính trong các bài hùng biện về Covid-19 ở các quốc gia khác.

Và tại thời điểm thế giới cần đoàn kết chống lại mối đe dọa chung, Malaysia đang hợp tác chặt chẽ với Trung Quốc, Hàn Quốc, UAE và các nước láng giềng ASEAN để củng cố chuỗi cung ứng cung cấp hàng hóa và dịch vụ thiết yếu.

Tuy không hoàn toàn loại bỏ các biện pháp mang tính bảo hộ và việc phong tỏa đã làm gián đoạn sản xuất song cách tiếp cận với các cam kết quốc tế của đất nước này vẫn mang tính hợp tác và chỉ trích chủ nghĩa dân tộc ích kỷ. Sự hợp tác trong ASEAN là điều cần thiết để ngăn chặn virus kéo dài khi biên giới mong manh là một rủi ro chưa từng có.

Giống như mọi quốc gia giải quyết khủng hoảng, Malaysia đã học hỏi rất nhanh, tuy rằng các biện pháp không phải lúc nào cũng đi đúng hướng.

Ưu tiên hàng đầu là sức khỏe dường như đã ngăn chặn sự bùng phát của dịch bệnh nhưng vẫn chưa chứng tỏ được tính hiệu nghiệm khi đối mặt với các gián đoạn về mặt kinh tế.

Mặc dù sự phù hợp của các hỗ trợ kinh tế đòi hỏi thêm sự kiểm chứng nhưng những phản ứng tích cực về phương diện sức khỏe ở Malaysia xứng đáng được ghi nhận vì đã hạn chế sự lây lan của virus và giảm thiểu các trường hợp tử vong có thể tránh được.

Hiệu quả của nó trong trường hợp thiếu hụt các lợi thế quan trọng và nguồn lực cần thiết là một kim chỉ nam cho các quốc gia đang ở trong tình trạng rủi ro vì sự tự mãn.