“Là con gái để tỏa sáng” - Chung tay chấm dứt phân biệt đối xử do định kiến giới

Sự kiện do Quỹ dân số Liên hợp quốc (UNFPA) phối hợp với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch và Dàn nhạc giao hưởng Việt Nam tổ chức nhân tháng Hành động vì Bình đẳng giới và phòng chống Bạo lực đối với phụ nữ và Trẻ em gái và 16 ngày Hành động của Liên hợp quốc về phòng chống bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em gái.

Phát biểu khai mạc buổi hòa nhạc, bà Trịnh Thị Thủy, Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch nói: "Với sức mạnh lan tỏa của nghệ thuật, với cảm xúc thăng hoa từ âm nhạc, hãy cùng nhau hướng đến những điều tốt đẹp, cùng chung tay xóa bỏ suy nghĩ lạc hậu, định kiến; thay đổi nhận thức, hành vi để không còn bạo lực gia đình, không còn sự phân biệt đối xử giữa bé trai và bé gái, không còn sự bất bình đẳng giữa phụ nữ và nam giới, để mỗi ngôi nhà, mỗi gia đình thực sự là tổ ấm, là bến đỗ bình yên cho mọi người."

Buổi hòa nhạc đã có sự góp mặt của những nữ nghệ sĩ độc tấu trẻ xuất sắc và đầy triển vọng, hướng tới mục tiêu kết nối tất cả mọi người, kết nối phụ nữ và nam giới, kết nối các trẻ em gái và trẻ em trai, và kết nối những người có hoàn cảnh văn hóa-xã hội khác nhau đến từ nhiều vùng, miền khác nhau ở Việt Nam cũng như trên toàn thế giới.

Vấn đề bình đẳng giới ở Việt Nam đã được cải thiện trong những thập kỉ vừa qua. Tuy nhiên, bạo lực gia đình và lựa chọn giới tính trên cơ sở định kiến giới - những hành vi gây tổn hại đến phụ nữ và trẻ em gái - vẫn đang tiếp diễn tại Việt Nam.

Số liệu từ cuộc Điều tra Quốc gia về bạo lực đối với phụ nữ ở Việt Nam năm 2019 do Chính phủ Việt Nam thực hiện với sự hỗ trợ kỹ thuật và tài chính của UNFPA và Chính phủ Australia đã chỉ ra rằng cứ 3 phụ nữ thì có gần 2 phụ nữ (62,9%) phải chịu một hoặc nhiều hình thức bạo lực thể xác, tình dục, tinh thần và bạo lực kinh tế cũng như kiểm soát hành vi do chồng gây ra trong cuộc đời. Thế nhưng bạo lực gia đình lại là vấn đề mà nhiều phụ nữ ở Việt Nam không dám chia sẻ và lên tiếng. 90,4% phụ nữ bị chồng bạo lực thể xác và/hoặc tình dục được hỏi đã không tìm sự giúp đỡ từ các đơn vị cung cấp dịch vụ chính thức, chủ yếu là do sợ bị tai tiếng, kỳ thị và phiền hà và gia đình - mái ấm để yêu thương, hạnh phúc và bình yên của mỗi người, đã không còn an toàn cho những người phụ nữ và cả con, cháu họ.

Bà Naomi Kitahara, Trưởng đại diện UNFPA tại Việt Nam

Nguyên nhân sâu xa của tất cả các vấn đề này là bất bình đẳng giới và giá trị của phụ nữ và trẻ em gái chưa được coi trọng. Chính vì vậy, chúng ta có mặt tại đây tối nay để đoàn kết và tôn vinh giá trị của trẻ em gái. Trẻ em gái hay trẻ em trai đều bình đẳng như nhau. Hãy để cho sức mạnh của âm nhạc mang chúng ta lại gần nhau hơn. Mỗi chúng ta có vai trò và trách nhiệm cụ thể trong việc giải quyết các vấn đề ảnh hưởng tới cuộc sống của chúng ta, hướng tới phát triển bao trùm, bình đẳng và bền vững.

Bên cạnh đó, tình trạng lựa chọn giới tính dựa trên cơ sở định kiến giới có thể nhìn nhận trực tiếp qua "tỷ số giới tính khi sinh", và tỷ số này của Việt Nam hiện cao thứ ba trên thế giới, chỉ sau Trung Quốc và Ấn Độ. Tình trạng này được phát hiện lần đầu tại Việt Nam vào năm 2004, và từ năm 2005, tỷ số giới tính khi sinh đã gia tăng nhanh chóng. Đến năm 2019, theo Tổng điều tra Dân số và Nhà ở năm 2019, tỷ số này ở ngưỡng 111,5 bé trai được sinh ra so với 100 bé gái, trong khi tỷ số "tự nhiên" hoặc "bình thường" dao động khoảng 105-106 bé trai trên 100 bé gái.

Các bằng chứng cho thấy nguyên nhân dẫn tới mất cân bằng nhân khẩu học là do tình trạng lựa chọn giới tính trước khi sinh, tức là bỏ thai khi thai nhi được xác định là con gái. Báo cáo Tình trạng Dân số Thế giới năm 2020 ước tính mỗi năm Việt Nam sẽ thiếu hụt 40.800 trẻ sơ sinh gái, tức 40.800 bé gái tại Việt Nam mỗi năm sẽ không có cơ hội chào đời chỉ vì mình là con gái. Thực trạng này cần phải được thay đổi, đó cũng là một trong những thông điệp chính của buổi hòa nhạc.