Kinh doanh dịch vụ đòi nợ: Cấm hay tăng cường quản lý?

Trình bày Tờ trình tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, Luật này sửa đổi 36 điều, bổ sung 4 điều, bãi bỏ 2 điều của Luật Đầu tư năm 2014 với 3 mục tiêu:

Một là, nâng cao chất lượng, hiệu quả thu hút nguồn lực đầu tư trong nước và đầu tư nước ngoài phù hợp với quy hoạch, định hướng phát triển ngành, lĩnh vực, địa bàn trên cơ sở bảo đảm an ninh, quốc phòng, phát triển bền vững và bảo vệ môi trường

Hai là, hoàn thiện các quy định về ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện và điều kiện đầu tư kinh doanh, đồng thời cắt giảm một số ngành, nghề không cần thiết, bất hợp lý nhằm tiếp tục bảo đảm thực hiện đầy đủ, nhất quán quyền tự do kinh doanh của người dân, doanh nghiệp trong những ngành, nghề mà Luật không cấm hoặc quy định phải có điều kiện.

Ba là, tạo điều kiện thuận lợi hơn nữa cho hoạt động đăng ký đầu tư; cắt giảm chi phí và thủ tục hành chính trong hoạt động đầu tư, kinh doanh. Hoàn thiện cơ chế phân cấp quản lý giữa các cơ quan trung ương và cơ quan địa phương trên cơ sở đảm bảo hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động đầu tư, kinh doanh.

Đáng chú ý, Luật bãi bỏ 12 ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện, đồng thời sửa đổi 19 ngành, nghề và bổ sung 6 ngành, nghề để phù hợp với yêu cầu, thực tiễn quản lý nhà nước đối với các ngành, nghề này và bảo đảm tính thống nhất với các luật có liên quan. Bổ sung ngành "kinh doanh dịch vụ đòi nợ" vào Danh mục ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh.

Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Vũ Hồng Thanh cho biết, đối với việc đưa ngành, nghề "kinh doanh dịch vụ đòi nợ" vào Danh mục ngành, nghề cấm đầu tư kinh doanh, Ủy ban Kinh tế nhận thấy việc thuê một đơn vị trung gian đứng ra thu hồi nợ xuất phát từ nhu cầu thực tế của cuộc sống, đáp ứng nhu cầu của khách hàng khi các công ty kinh doanh dịch vụ đòi nợ sử dụng các công cụ, biện pháp đạt kết quả, phù hợp với các quy định của pháp luật. Tuy nhiên, thời gian qua do chưa có quy định rõ ràng, chặt chẽ về các yêu cầu, điều kiện phải tuân thủ đối với hoạt động này nên đã nảy sinh một số trường hợp biến tướng, lạm dụng, có dấu hiệu vi phạm trật tự, an toàn xã hội, xâm phạm đến sức khỏe, danh dự và nhân phẩm của công dân. Vì vậy, đề nghị không nên cấm đối với hoạt động kinh doanh này, thay vào đó, cần bổ sung quy định về điều kiện kinh doanh dịch vụ đòi nợ, bảo đảm quản lý nhà nước chặt chẽ đối với loại hình kinh doanh này.

Thảo luận ở tổ về Dự thảo Luật Đầu tư (sửa đổi), Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển cho rằng, về kinh doanh dịch vụ đòi nợ đúng là thời gian qua có chuyện một số tổ chức, cá nhân lợi dụng chính sách này để thực hiện một số hành vi vi phạm pháp luật, gây ảnh hưởng đến hoạt động trật tự an toàn xã hội. Cụ thể như biến tướng của tín dụng đen. Những biến tướng đó cần phải nghiêm trị, nhưng dịch vụ đòi nợ cũng là một dịch vụ của cơ chế thị trường. Nếu đưa vào cấm, thì lại là không hợp lý

"Việc quan hệ kinh doanh ngày một nhiều, dẫn đến nợ nần là chuyện bình thường. Người ta không thể nào có thời gian để tự đi đòi nợ mà cần thông qua một tổ chức hợp pháp để thu hồi nợ. Đấy là một giải pháp văn minh. Cái cần chống là sự lợi dụng, biến tướng của hình thức kinh doanh này. Theo tôi, chúng ta phải cân nhắc kỹ lưỡng. Chúng ta đừng thấy một vài vụ việc xảy ra, rồi không nhìn toàn cục mà chuyển từ thái cực này sang hẳn thái cực khác", Phó Chủ tịch Phùng Quốc Hiển nhấn mạnh.

Theo đại biểu Nguyễn Mạnh Cường (Quảng Bình), việc đưa ngành, nghề "kinh doanh dịch vụ đòi nợ" vào là một hoạt động cấm kinh doanh, tức là hạn chế quyền con người, hạn chế quyền tự do kinh doanh. Nếu là một vấn đề liên quan đến quyền con người, quyền tự do kinh doanh, khi đưa vào hạn chế thì cần phải có báo cáo đánh giá tác động rất cụ thể. Tuy nhiên, trong hồ sơ Dự án luật thì không thấy có báo cáo đánh giá tác động cụ thể, đề cập cụ thể về việc bỏ các quyền tự do kinh doanh.

Đại biểu Nguyễn Mạnh Cường cũng cho rằng, nhiều nước trên thế giới cũng có loại hình dịch vụ này. Mô hình này xuất phát từ nhu cầu thực tiễn cuộc sống và cũng phù hợp với nhu cầu thực tiễn cuộc sống. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện vừa qua có rất nhiều bất cập xảy ra. "Cần phải đánh giá rõ bất cập xảy ra là do đâu, có phải do quản lý chưa tốt hay do những quy định còn lỏng lẻo, chưa phù hợp, sát với thực tiễn hay không, chưa chặt chẽ hay không và có phải là do việc lạm dụng những quy định của pháp luật và xử lý việc lạm dụng đó là không nghiêm, dẫn đến những hạn chế bất cập như vậy"- đại biểu Nguyễn Mạnh Cường nói.

"Tôi cho rằng không nên bỏ loại hình này mà nên có quy định chặt chẽ hơn và tăng cường hơn nữa sự quản lý đối với loại hình này. Đồng thời, xử lý nghiêm những hành vi vi phạm"- đại biểu Nguyễn Mạnh Cường nhấn mạnh.