Khuyến khích tư nhân đầu tư phát triển năng lượng tái tạo

Ngày 27/2 tại Hà Nội, Diễn đàn doanh nghiệp Việt Nam (VBF) chính thức công bố Kế hoạch năng lượng sản xuất tại Việt Nam (Phiên bản 2.0).

Đại diện Liên minh VBF, bà Virginia Foote cho biết, trong khi năng lượng hóa thạch đang ngày càng cạn kiệt và trở nên bức thiết đã đặt ra yêu cầu khai thác nguồn năng lượng tái tạo, sạch, an toàn để thay thế. Việc làm này còn có ý nghĩa to lớn trong việc bảo vệ môi trường sống.

Vì lẽ đó, bằng nhiều biện pháp, các cơ quan chức năng nên khuyến khích việc sử dụng hệ thống pin mặt trời trên các tầng mái, thậm chí có thể lan tỏa thành các phong trào rộng khắp trong cộng đồng xã hội. Đó chính là lý do, VBF công bố Kế hoạch năng lượng sản xuất tại Việt Nam (Phiên bản 2.0).

Báo cáo được hoàn thành nhờ sự nỗ lực của tập thể các thành viên Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam - một kênh đối thoại chính sách cấp cao giữa Chính phủ và cộng đồng doanh nghiệp tại Việt Nam, bao gồm 15 hiệp hội doanh nghiệp trong nước và nước ngoài.

Kế hoạch Năng lượng sản xuất tại Việt Nam (Phiên bản 2.0) đưa ra chiến lược phát triển năng lượng dựa trên những nguồn năng lượng tại Việt Nam, với trọng tâm là năng lượng tái tạo. 

Trong bối cảnh năng lượng tái tạo tại Việt Nam phát triển nhanh chóng và khả năng tăng sử dụng khí trong sản xuất điện, thêm vào đó là quan ngại về chất lượng không khí suy giảm, VBF đưa ra 6 khuyến nghị với Việt Nam.

Đó là khuyến khích các chuyên gia năng lượng trong khu vực tư nhân tham gia hỗ trợ xây dựng Tổng Sơ đồ Điện VIII, trong đó đặc biệt ưu tiên phát triển năng lượng tái tạo, khí, pin lưu trữ và sử dụng hiệu quả năng lượng.

Đồng thời, VBF khuyến nghị Chính phủ thực hiện các quy định pháp luật và các ưu đãi để khuyến khích nhà đầu tư tư nhân phát triển các dự án năng lượng tái tạo có quy mô lớn và nhỏ, chẳng hạn như điện mặt trời ápmái, pin lưu trữ, trang trại điện mặt trời, điện mặt trời nổi, điện gió ngoài khơi và trên bờ, điện sinh khối; đơn giản hoá quy trình phê duyệt dự án trong khi vẫn duy trì các hệ thống điện an toàn.

Chuẩn hóa Hợp đồng mua bán điện trực tiếp (DPPA) và Hợp đồng mua bán điện (PPA) thành hợp đồng có khả năng được chấp nhận cấp vốn quốc tế, được sử dụng toàn cầu cũng như tại các nước ASEAN.

Bên cạnh đó, cần công bố lộ trình giá bán lẻ điện đến năm 2025, trong đó cần phản ánh sự dịch chuyển theo hướng định giá theo thị trường, điều chỉnh số giờ áp giá điện đỉnh và cân nhắc áp dụng biểu giá bán lẻ khác nhau cho các khu vực khác nhau và các hộ gia đình có hoàn cảnh khó khăn.

Đánh giá nhu cầu cấp thiết về phát triển hệ thống lưới truyền tải và cách thức phát triển hạ tầng lưới điện có chi phí thấp nhất nhằm hỗ trợ cho lượng điện năng lượng tái tạo và nguồn điện truyền tải gia tăng.

Đồng thời, đánh giá nguyên nhân và giải pháp cho cường độ sử dụng năng lượng rất cao và ngày càng tăng so với các nước láng giềng khu vực có GDP bình quân đầu người tương đương/cao hơn và chuẩn bị chiến dịch tuyên truyền cộng đồng về tránh lãng phí năng lượng ở cấp độ dân cư, văn phòng và nhà máy sản xuất.

“Chúng ta có thể thấy được những gì mà khối tư nhân có thể thực hiện đối với các dự án năng lượng trong một thời gian ngắn hơn. Sau khi biểu giá bán điện FiT được ban hành vào tháng 9/2016, khối tư nhân đã lắp đặt được xấp xỉ 5.2 GW năng lượng mặt trời và con số này sẽ tiếp tục tăng trong tương lai. Kể từ khi chuyển sang sử dụng khí như một phụ tải nền để hỗ trợ năng lượng tái tạo, hàng chục dự án đã được đề xuất”, ông John Rockhold, Trưởng Nhóm Công tác Điện & Năng lượng VBF nhấn mạnh.

Cũng theo ông Rockhold, Việt Nam có nhiều tiềm năng về nước, gió và năng lượng mặt trời để phát triển điện sạch nên cơ hội để xây dựng nhà máy khí và pin cho điện tái tạo là rất khả thi.

Trao đổi tại cuộc họp báo, các chuyên gia của VBF cho rằng, nhu cầu sử dụng điện đang ngày càng tăng cao và việc hoàn thiện hệ thống truyền tải điện cần phải được thực hiện càng sớm càng tốt, trong khi đó, nguồn lực của Nhà nước lại có hạn.

Vì vậy, để khuyến khích khu vực tư nhân tham gia sản xuất, truyền tải điện, cần rà soát, có cơ chế về thuế, chính sách phù hợp. Đồng thời, phải nâng cao nhận thức của xã hội, người dân về sử dụng năng lượng hiệu quả, tiết kiệm, hoặc các mô hình sử dụng năng lượng hiệu quả để tiết kiệm năng lượng.

Nói về xây dựng giá điện theo thang giá bậc thang hiện nay, các chuyên gia cũng cho rằng, giá bán điện phải đảm bảo nguyên tắc công bằng tối thiểu, lộ trình rút ngắn thang bậc giá điện phải phụ thuộc mức độ thu nhập của xã hội.

Theo đánh giá của VBF, nhu cầu sử dụng điện đang ngày càng tăng cao và việc hoàn thiện hệ thống truyền tải điện cần phải được thực hiện càng sớm càng tốt, trong khi đó, nguồn lực của Nhà nước lại có hạn. Vì thế, rất cần động lực để thúc đẩy hợp tác đối tác công tư. Qua đó, đề cao hơn nữa vai trò của khu vực kinh tế tư nhân trong các khâu như quản lý, phân phối giá bán lẻ hợp lý…